افزایش ناگهانی نرخ بهره چه اثری بر بورس دارد؟

نوید رجایی، کارشناس اقتصادی این موضوع را در یادداشت زیر بررسی کرده است. او معتقد است زمانی که انتظارات تورمی شکل می‌گیرد، بهتر است دولت با افزایش «تدریجی» نرخ بهره به صورت کوتاه مدت مانع از عدم تعادل در اقتصاد شود.

 

به گزارش پایگاه خبری بازار سرمایه (سنا)، امروزه به علت ادامه همه‌گیری ویروس کرونا و جنگ بین اوکراین و روسیه اغلب کشورهای جهان درگیر تورم‌های بالا شده‌اند. علاوه بر این در حال حاضر سیاست‌های کلی آمریکا به عنوان یکی از بزرگترین اقتصادهای جهان بر بازارها اثر گذار خواهد بود.

 

با توجه به نرخ تورم بالا در این کشور، در حال حاضر فدرال رزرو سیاست‌های انقباضی را در دستور کار خود قرار داده و تصمیم گرفته است نرخ بهره را افزایش دهد؛ اما نکته بسیار مهم در این تصمیم، افزایش تدریجی نرخ بهره است، زیرا فدرال رزرو آگاه است اگر نرخ بهره به یکبار افزایش پیدا کند تاثیر بسیار مخربی بر اقتصاد خواهد داشت.

 

افزایش نرخ بهره با سرعت بالا به دنبال خود شوکی به نام ایجاد رکود در جامعه به همراه دارد. موضوعی که سبب شده تا فدرال رزرو دوباره مجبور شود این بار سیاست‌های انبساطی را در دستور کار خود قرار دهد.

 

از سوی دیگر کشور ما با ترکیه در زمینه‌های گوناگون اقتصادی در حال رقابت است و اردوغان با کاهش نرخ بهره تمام تلاش خود را به کار گرفته است تا بازارهای صادراتی را در دست بگیرد، بنابراین، اگر ما به یک‌باره نرخ بهره را افزایش دهیم عملاً بازارهای مشترک را از دست داده‌ایم، موضوعی که ممکن است عواقب جبران ناپذیری برای ما به دنبال داشته باشد.

 

اثر افزایش نرخ بهره به یک‌باره و به سرعت، تنها به موارد ذکر شده خلاصه نمی شود، زیرا نرخ بهره بالا می‌تواند به ایجاد بیکاری در حد وسیعی منجر شود.

 

افزایش نرخ بهره به معنای سرکوب تقاضا از سوی مردم است و در نتیجه بر میزان فروش شرکت‌ها تاثیرگذار خواهد بود تا جایی که مدیران شرکت‌های خصوصی ترجیح می‌دهند از تعدیل نیرو استفاده کنند؛ اما با توجه به اینکه رویکرد شرکت‌های دولتی متفاوت بوده و نیروی انسانی موجود در این شرکت‌ها بیش از حد مجاز است، دولت همواره نشان داده که اعتقادی به تعدیل نیرو ندارد و در نتیجه زمانی که فروش این شرکت‌ها با کاهش مواجه شود، برای پرداخت حقوق کارکنان مجبور به چاپ پول خواهد شد؛ راهکاری که به ایجاد تورم مضاعف در آینده منجر خواهد شد.

 

از سوی دیگر، بورس بخش مهمی از اقتصاد بازارهای مالی را در برمی گیرد. براین اساس دیگر نمی توانیم به این بازار به دید حضور اقلیت افراد جامعه نگاه کنیم. زمانی که نرخ بهره افزایش پیدا کند بدون شک دولت نمی‌تواند تمهیداتی برای شرکت‌های حاضر در بورس در نظر بگیرد و در نتیجه سهام و میزان سودآوری شرکت‌ها کاهش پیدا می کند، عاملی که سبب جذب عموم مردم به سرمایه گذاری در بازارهای مخرب خواهد شد.

 

همانطور که مشاهده کردید، رشد سریع نرخ بهره به دنبال افزایش تورم مانند از چاله به چاه افتادن است و این موضوع بر زندگی تمام افراد تاثیر خواهد گذاشت. به عنوان مثال، هزینه دریافت وام‌ها افزایش پیدا خواهد کرد و افرادی که قصد خرید مسکن و خودرو و یا کارآفرینی را داشته باشند با مشکلات بسیار جدی مواجه خواهند شد.

 

توصیه می‌شود در زمان‌هایی که انتظارات تورمی شکل می گیرد، دولت با افزایش «تدریجی» نرخ بهره به صورت کوتاه مدت مانع از عدم تعادل در اقتصاد شود.