ایستانیوز:فرشاد مومنی استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی در نشست هفتگی موسسه دین و اقتصاد با موضوع «رمزگشایی از پیوندهای میان رانت‌جویان و نظام بودجه‌بندی کشور؛ مرور ۱۱۰ سال گذشته تا امروز» مورد بررسی قرار گرفت.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)، استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی گفت: در ماجرای حذف ارز ۴۵۰۰ تومانی، افرادی به دنبال تغییر صورت‌مساله بودند اما هیچ‌کس از منطق این ارز دفاع نمی‌کرد. در حالی که حذف ارز ترجیحی اسم رمز تشدید سیاست‌های تورم‌زا و محرومیت بخش‌های بزرگی از جمعیت از قیمت‌های کمتر فاجعه‌آمیز و دسترسی به ابتدایی‌ترین نیازهای اساسی خود بود.
در توجیه حذف ارز ترجیحی برای کالاهای اساسی گفتند که «رانت اعصاب‌مان را خرد کرده است» و وقتی ما با عدد و رقم ثابت کردیم که شوک تورمی ناشی از این تصمیم و اندازه رانت ضدتوسعهای آن چند ده برابر رانتی است که از آن تبری می‌جویند، مسیر بحث را تغییر دادند.
وی گفت: بعد از اتفاقات فاجعه‌آمیز در دولت و تاثیر این خطاهای فاحش که باعث بی‌سابقه‌ترین جهش در قیمت ارزاق عموم در افق کوتاه‌مدت شد، افرادی در برابر نظر کارشناسان مشفق که این اقدامات را منع می‌کردند، وعده‌های در باغ سبز نشان می‌دادند.
حالا بعد از فاجعه نمی‌گوییم این افراد از مقام خود خلع شوند ولی حداقل توجیه کنید تا حرف‌های بی‌ضابطه نزنند. وقتی مقام اقتصادی حرف غیرعادی می‌زند صرف‌نظر از اعتبار آن شخص، اعتبار نهاد حکومت هم زیر سوال می‌رود. چرا باید این کج‌فهمی وجود داشته باشد که تذکردهنده مشفق را عنصر نامطلوب بنامند و دروغگویانی را که حرف‌های بی‌پایه و اساس می‌زنند را ارتقای مقام دهند.
این کارشناس اقتصادی با اشاره به طرح مولدسازی دارایی‌های دولت افزود: تحت عنوان مولدسازی، ارزشمندترین دارایی‌های کشور، بدون نظارت بایسته و با قیمت غیرشفاف به گروه‌های نامشخص واگذار می‌شود. پیش از مولدسازی با ابزار به اصطلاح «خصوصی‌سازی» این اقدامات انجام گرفت.
آیا نمی‌خواهید بدانید چه پیوند تکان‌دهنده‌ای بین خصوصی‌سازی‌های آن دوره با سقوط بنیه تولید، تشدید فقر و فلاکت مردم و سقوط توان مالی حکومت وجود دارد؟ البته وقتی ما نسبت به مولدسازی هشدار دادیم، پاسخ دادند که یعنی شما می‌گویید دولت از دارایی‌های خود استفاده نکند؟
وی تصریح کرد: اگر رانت به انباشت ظرفیت‌های سرمایه انسانی و به ارتقای بنیه تولیدی بینجامد، رانت توسعه‌گرا و ارزش‌افزا خواهد بود. اما اگر در‌هایی را بگشاید برای بلعیدن بیشتر ثروت‌های ملی و به سمت مصرف سوق دهد، تاثیر ضدتوسعهای خواهد داشت.
چرا برق تولیدکنندگان قطع می‌شود و برق پاساژها نه؟
این استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی افزود: الان صدبار اعلام کردیم براساس چه مناسباتی برق مال‌ها و واحدهای عرضه کالاهای لوکس وارداتی را قطع نمی‌کنند اما برق تولیدکنندگان قطع می‌شود؟ سپس بین خودشان «مدال عدم قطع برق توزیع می‌کنند» که باعث تاسف است.
در ادبیات توسعه گفته می‌شود؛ حکومتی که اولویت تقویت انگیزه‌های تولیدی نسبت به انگیزه‌های مصرفی را نداند، محکوم به نابودی است. یعنی ابتدا باید بنیه تولید را افزایش داد و سپس اجازه مصرف متناسب با آن را بدهید.
از الان هشدار داده می‌شود، سال آینده نمی‌توانیم هزینه برق و گاز واحدهای تولیدی بزرگ کشور را تامین کنیم، خودتان به فکر باشید. چطور حکومت متوجه نمی‌شود که اگر ما به تولید ضربه بزنیم، یعنی باب تسلط خارجی‌ها را به اقتصاد باز کرده‌ایم؟
چرا محتویات قرارداد ۲۵ ساله با چین منتشر نشد؟
مومنی متذکر شد: طنز تلخی است که در دانشکده‌های اقتصاد مناسباتی پدیدآمده که افراد متخصص ترجیح می‌دهند نظر ندهند، انگار گرد مرگ بر دانشکده‌های اقتصادی پاشیده شده است. این همه فاجعه اقتصادی گریبانگیر کشور است اما صدایی شنیده نمی‌شود. در صورتی که اگر اجازه دهند علم جایگاهی در کشور داشته باشد، مهم‌ترین دستاورد آن کمک به حکومت است.
مثلا؛ درخصوص قرارداد ۲۵ ساله ایران و چین که یک سطوح حداقلی از آن منتشر شد، به قاعده تجربه ۲۰۰ ساله جذب سرمایه‌گذاری خارجی در ایران با جزییات می‌توان درک کرد که منافع بلندمدت چین در این قرارداد لحاظ شده اما کوچک‌ترین منافع توسعه‌ای ایران در آن دیده نمی‌شود. اگر اجازه ورود به جزییات داده می‌شد، کارشناسان می‌توانستند شما را تقویت کنند و قدرت چانه‌زنی کشور را بالا ببرند.
داده‌های رسمی غیب می‌شوند!
وی در مورد عدم شفافیت برخی داده‌های رسمی کشور گفت: اخیرا مشاهده می‌کنیم که داده‌های رسمی غیب می‌شوند و پنهان‌کاری افزایش می‌یابد. در حالی که باید گفت «امین شما مردم است»، وگرنه داده‌های اقتصادی ایران را خارجی‌ها بهتر از شما دراختیار دارند.
همین الان در سایت‌های خارجی داده‌های اقتصادی ما از بسیاری سازمان‌های داخلی جامع‌تر و به‌روزتر است. این پنهان‌کاری‌ها با مناسبات رانتی مصرف‌محور وابستگی‌آور و نابرابر پرفساد پیوند دارد. حواس‌مان باشد که شفافیت‌زدایی از داده‌هایی که امکان مشارکت و موثر دانایان را به حداقل می‌رساند به نفع مردم، حکومت و آینده کشور نیست، به نفع آنانی است که در تبلیغات به آنها استکبار جهانی می‌گویند.
مومنی ادامه داد: در سال‌های اخیر داده‌های سهم واسطه‌گری‌های مالی را حذف کرده‌اند، این چه ارتباطی با استکبار جهانی دارد؟ جز این است که می‌خواهند کارهای ناشایست را باب کنند؟ یا مدتی است که داده‌های مربوط به اضافه برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی را حذف کرده‌اند، چه کسی از این قضیه نفع می‌برد؟ این رانت‌های ارزش‌زدا و ضد توسعه، با پنهان‌کاری‌ها مرتبط است و آنها هم با تاجرباشی‌ها و منافع بیگانگان پیوند دارند.
چطور سیستم امنیتی متوجه قاچاق بنزین نمی‌شود؟
وی یادآور شد: کالاهایی را قاچاق اعلام و ممنوع‌الورود می‌کنند، بعد گزارش‌های رسمی نشان می‌دهد در برخی زمینه‌ها ۵۰درصد بازار کشور تحت پوشش این کالاها است. پس این چه قاچاقی است؟ اکنون نیز زمزمه‌هایی برای افزایش قیمت حامل‌های انرژی مطرح می‌شود و کسانی دوباره بحث قاچاق آن را مطرح می‌کنند.
باید توجه داشت که قاچاق بنزین و گازوییل از طریق زیر زبان یا گذاشتن در جیب صورت نمی‌گیرد، وقتی خودتان می‌گویید که لوله‌های چنداینچی برای این کار وجود دارد آن سیستم امنیتی که می‌تواند ریگی را از آسمان پایین بیاورد، چطور این فرآیند ساخت و انتقال را متوجه نمی‌شود؟
