ایستانبوز: آخرین اطلاعات مرتبط با وضعیت عدالت اجتماعی در ایران تا پایان سال ۱۴۰۰ در هشت حوزه اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی، آموزشی، سلامت، زیرساختی، جنسیتی و بین نسلی تبیین و ارایه شده است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)، در سال ۱۴۰۰ سرانه تولید ناخالص داخلی در کشور معادل ۹ میلیون تومان بوده است و در همین سال از کل درآمدهای مالیاتی دولت، ۳۸ درصد مربوط به مالیات اشخاص حقوقی، ۳۸ درصد مربوط به مالیات بر کالا و خدمات، ۱۹ درصد مالیات بر درآمد و تنها ۵ درصد مربوط به مالیات بر ثروت بوده است.
روستاییان در معرض نابرابری بیشتر
در همین گزارش آمده است که هزینههای یک خانوار شهری در سال ۱۴۰۰ با افزایش ۴۸.۹ درصدی به ۹۲.۵ میلیون تومان و هزینههای یک خانوار روستایی با رشد ۵۲.۴ درصدی به ۵۱.۹ میلیون تومان رسیده است.
علاوه بر این شاخص ضریب جینی که بیانگر نابرابری است، میگوید روستاییان در معرض نابرابری بیشتری قرار داشتهاند. همه اینها نشاندهنده این است که سیاستهای تورمزا، بیش از همه روستاییان را هدف قرار داده است.
با این حال نرخ مشارکت اقتصادی جمعیت ۱۵ ساله روستاییان از شهریها نیز بیشتر است یعنی روستاییان بهرغم فعالیت بیشتر، در معرض نابرابری بیشتر قرار گرفتهاند.
وضعیت عجیب نابرابری در بخش مسکن
در سال ۱۴۰۰ متوسط قیمت فروش یک متر مربع زیربنای مسکونی در شهر تهران ۳۴.۴ میلیون تومان و درنقاط شهری کشور ۱۱.۸ میلیون تومان بوده است که نسبت به سال قبل به ترتیب ۴۰.۱ و ۵۳.۹ درصد افزایش نشان میدهد.
نسبت متوسط قیمت یک متر مربع زیربنای مسکونی در نقاط شهری به متوسط درآمد خانوار شهری طی سالهای ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۰ با نوسان همراه بوده است بهطوری که از ۴.۴ درصد در سال ۱۳۹۶ به ۱۰.۱ درصد در سال ۱۴۰۰ رسیده است.
طی سالهای ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۰، هزینه مسکن خانوار در مناطق شهری و روستایی کشور با نوسان همراه بوده است. در سال ۱۴۰۰، هزینه مسکن خانوار در مناطق شهری و روستایی کشور به ترتیب ۳۵.۹۶ و ۱۸.۵۴ درصد بوده است.
افزایش شاخص فلاکت
شاخص فلاکت حاصل جمع نرخ بیکاری و نرخ تورم است. بر اساس یکی از جداول منتشر شده از سوی مرکز آمار بهرغم کاهش نرخ بیکاری در سالهای اخیر، شاهد افزایش شاخص فلاکت بودهایم بهطوریکه این شاخص از ۱۹.۳ در سال ۱۳۹۵ به ۴۹.۴ درصد در سال ۱۴۰۰ رسیده است.
همچنین سرانه تولید ناخالص داخلی از ۹.۷ میلیون تومان در سال ۱۳۹۶ به ۹ میلیون تومان در سال ۱۴۰۰ کاهش پیدا کرده است.
کاهش ازدواج و افزایش طلاق
در بخش دوم گزارش که به بیان شاخصهای عدالت در بعد اجتماعی پرداخته، تصریح شده است: طی سالهای ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۰ میزان عمومی ازدواج روند کاهشی داشته است بهطوری که این میزان از ۱۱.۲ درصد در سال ۱۳۹۱ (به ازای هر هزار نفر جمعیت) به ۶.۹ درصد در سال ۱۴۰۰ رسیده است.
همچنین طی سالهای مذکور میزان عمومی طلاق با تغییرات اندکی از میزان ۰.۲ درصد در سال ۱۳۹۱ به ۲.۵ درصد در سال ۱۴۰۰ رسیده است.
افزایش چشمگیر خانوارهای تحت پوشش سازمانهای حمایتی
گزارش مرکز آمار نشان میدهد که تعداد خانوارهای تحت پوشش نهادهای حمایتی نظیر کمیته امداد امام و سازمان بهزیستی از ۲.۰۸ میلیون خانوار در سال ۱۳۹۵ به ۳.۴۶ میلیون خانوار رسیده که رقم بسیار قابل توجهی است.
همچنین تعداد زنان سرپرست خانوار تحت پوشش نهادهای حمایتی ۱.۴۶ میلیون نفر در سال ۱۴۰۰ رسیده است.
علاوه بر این، حدود ۲۳۶ هزار کودک معلول و کودک کار تحت حمایت سازمان بهزیستی قرار دارند که نسبت به سال ۱۳۹۱ بیش از ۴ برابر رشد داشته است.
افزایش وقوع جرایم در سال ۱۴۰۰
اطلاعات مندرج در گزارش مرکز آمار میگوید در سال ۱۴۰۰ حدود ۲۳۱۶ قتل، ۵۰۸۵ مرگ مشکوک به خودکشی و ۲۴۸۰۶ مرگ مشکوک رخ داده که در هر سه مورد با افزایش نسبت به سال قبل و افق دهساله قبل مواجه بودهایم.
همچنین در سال مورد اشاره ۶۱۵ هزار فقره نزاع فردی و ۶۸۰۰ فقره نزاع دستهجمعی رخ داده که نسبت به سال قبل قدری کاهش نشان میدهد.
از سویی این گزارش به ما میگوید، آمار سرقت در کشور در حال افزایش است به گونهای که از ۵۴۵ هزار فقره وقوع سرقت در سال ۱۳۹۱ به ۹۰۳ هزار سرقت در سال ۱۴۰۰ رسیدهایم. در سال ۱۴۰۰ حدود ۴۴۵ هزار نفر به جرم سرقت دستگیر شدهاند.
کاهش هزینه خانوادهها برای امور فرهنگی
در بخش ابعاد فرهنگی شاخصهای عدالت اجتماعی گزارش مذکور آمده است که خانوارها دیگر مانند گذشته برای امور فرهنگی شامل تفریحات، سرگرمی و خدمات فرهنگی هزینه نمیکنند.
میتوان گفت افزایش هزینههای ضروری زندگی در سالهای اخیر مهمترین عامل کاهش این شاخص بوده است.
با این اوصاف بر اساس اطلاعات، هر خانوار شهری در سال ۱۴۰۰ حدود ۱.۶ درصد از هزینههای خالص خود را به تفریح، سرگرمی و … اختصاص داده درحالی که این نسبت در سال ۱۳۹۶ حدود ۲.۹ درصد بوده است.
کاهش شدید ادامه تحصیل دانشآموزان
در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ پوشش واقعی تحصیلی در مقطع ابتدایی، دوره متوسطه اول و دوره متوسطه دوم به ترتیب ۹۷.۷، ۹۱ و ۸۰.۴درصد بوده که نسبت به سال تحصیلی قبل در دوره متوسطه اول و دوم به ترتیب ۳.۲ و ۲.۱ واحد درصد کاهش داشته است.
در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ نرخ ترک تحصیل در مقطع ابتدایی، دوره متوسطه اول و دوره متوسطه دوم به ترتیب ۰.۹۵ ۴.۳۶ و ۲.۳۲ درصد بوده است.
در سال تحصیلی ۱۴۰۱-۱۴۰۰ حدود ۱۸۵ هزار نفر در سنین ۶ تا ۱۱ سال، ۱۸۹ هزار نفر در سنین ۱۲ تا ۱۴ سال و ۵۳۵ هزار نفر در سنین ۱۵ تا ۱۷ سال به عنوان بازمانده از تحصیل دوران ابتدایی، متوسطه اول و متوسطه دوم شناسایی شدهاند.
شکاف باسوادی بین فقرا و ثروتمندان
بر اساس اطلاعات این گزارشها، متوسط تعداد افراد باسواد در خانوارهای ثروتمندترین دهک شهری تقریبا ۲ برابر فقیرترین دهک شهری است اما بهرغم این شکاف فاحش، طی ده ساله اخیر متوسط تعداد افراد باسواد در خانوارهای دهک اول از ۱.۵۱ به ۱.۶۱ رسیده درحالی که این نسبت در بین خانوارهای ثروتمندترین دهک از ۳.۶۲ به ۳.۱۹ کاهش یافته است.