ایستانیوز:تا اکتبر امسال ۶۵ درصد از استخراج‌کنندگان بیت کوین در دنیا در چین فعالیت میکردند. کشوری که سهم زیادی از انرژی برق مورد نیاز خود را از نیروگاههای زغالسنگی تامین میکند.
مدتهاست که مسئله تغییرات جوی و سطح بالای انتشار کربن از صنایع مختلف مورد توجه دانشمندان و پژوهشگران قرار گرفته است. تغییرات جوی اصلیترین و مهمترین چالش این روزهای دنیا است. چالشی که شاید روی نحوه عملکرد اقتصادی دنیا و کارکرد صنایع تاثیر مستقیم بر جای بگذارد. حال که صنعت رمزارزها در دنیا با سرعت زیادی در حال گسترش است و میزان سرمایه موجود در این صنعت هر روز بیشتر می‌شود، این سوال مهم ایجاد شده است که برای کاهش ردپای کربن از این صنعت چه میتوان کرد؟ آیا میتوان صنعت رمزارزها را کربنزدایی کرد یا به تعبیر دیگر این صنعت را از فرایند انتشار آلایندهها در محیط زیست پاکسازی کرد؟
اواسط سال جاری میلادی بود که ایلان ماسک، مدیرعامل و بنیانگذار شرکت تسلا بحثی را در مورد آلاینده بودن فرایند استخراج بیت کوین شروع کرد. او تاکید کرد استخراج بیت کوین فرایندی است که نیاز به انرژی بالایی دارد و این انرژی از سوختهای فسیلی تامین می‌شود در نتیجه شرکت تسلا از پذیرش بیت کوین به عنوان واحد ارزش برای فروش محصولاتش خودداری کرد. ایلان ماسک اعلام کرد این سیاست تا زمانی که انتشار کربن در فرایند استخراج بیت کوین به حداقل برسد ادامه پیدا خواهد کرد. طرح پیشنهادی ایلان ماسک استفاده از انرژیهای پاک در صنعت رمزارز و تامین حداقل نیمی از انرژی مورد نیاز آنها از انرژیهای پاک بود.
فرایند استخراج بیت کوین نیاز به محاسبات پیچیده دارد که برای انجام آن حجم زیادی انرژی برق مورد استفاده قرار میگیرد. افرادی که برای استخراج بیت کوین اقدام میکنند باید پازلهای بسیار سخت و پیچیده‌ای را حل کنند. هرچه سریعتر و کارآمدتر بتوانند این کار را انجام دهند، بیت کوین بیشتری به دست میآورند و فرایند استخراج بیت کوین بعدی سختتر و پیچیدهتر می‌شود. فهاد خان، اقتصاددان ارشد در بانک توسعه آسیا در مورد این فرایند میگوید: «همین پیچیدگی و نیاز به تمرکز و سرعت عمل است که باعث شده است تا بیت کوین ارزشمند شود و امروزه به عنوان منبعی برای حفظ ارزش داراییها شناخته شود. البته طی شدن این فرایند پیچیده و طولانی هم نیاز به انرژی زیادی دارد که به انتشار حجم زیادی از گازهای آلاینده در دنیا میانجامد.»
مطالعات انجام شده توسط دانشگاه کمبریج نشان میدهد میزان مصرف برق سالانه افراد و گروههایی که در فرایند استخراج رمزارز کار میکنند برابر با ۷۳ تراوات ساعت است که دو برابر میزان برق مصرفی در کشور دانمارک در طی یک سال است. در نتیجه این فرایند بالغ بر ۶۴ میلیون تن دی اکسید کربن سالانه وارد جو زمین می‌شود که میزان این انتشار، مشابه کل کربن منتشرشده از کشور مونتهنگرو در طی یک سال است. برای اینکه مقایسه ملموستری از میزان انتشار کربن در فرایند معاملات بیت کوین داشته باشیم باید به مطالعات انجام شده در دانشگاه ملی هلند مراجعه کنیم. این بررسیها نشان داده است میزان کربن منتشر شده در فرایند یک مبادله بیت کوین برابر با میزان کربن منتشر شده در فرایند انجام ۱.۸ میلیون مبادله بانکی با استفاده از ویزاکارت است.
کاهش ردپای کربن درصنعت رمزارزها امکانپذیر است؟
سوالی که این روزها بارها و بارها پرسیده شده است، این است که آیا میتوان میزان انتشار کربن را در فرایند استخراج و معامله بیت کوین کاهش داد یا خیر؟
دی ویرایس، اقتصاددان و بنیانگذار پلتفرم «دیجی کونومیست» که یک پلتفرم آنلاین با تمرکز روی نتایج ناخواسته روندهای دیجیتال است میگوید که امکان پاکسازی فرایند استخراج رمزارزها و مبادله آنها وجود دارد. ایجاد تغییر اساسی در نحوه ایجاد بلاک‌ها میتواند نقش مهمی در کاهش مصرف انرژی برق در فرایند عملکرد بازار رمزارزها داشته باشد. با وجود اینکه مخالفتهای زیادی با این سیاست در سطح جهان وجود دارد ولی به نظر می‌رسد این راهحل کاربردی و امکانپذیری است و اتریوم که دومین رمزارز محبوب در دنیا است و سرمایههای زیادی را هم در سالهای اخیر جذب کرده است، در نظر دارد این سیاست را اجرا کند تا فرایند استخراج و مبادله را تا حد امکان کم‌آلاینده بکند.
کنسول استخراج‌کنندگان بیت کوین که یک شبکه مستقل از افراد و شرکتهایی است که در حوزه استخراج بیت کوین فعالیت میکنند در گزارش اخیر خود این سیاست را مردود اعلام کرده است. در بیانیه این گروه آمده است که هماکنون دوسوم از انرژی مورد نیاز برای استخراج رمزارزها در دنیا از منابع احیاشدنی و پایدار تامین می‌شود. البته در گزارش ارائه شده توسط این کنسول تنها اطلاعات مربوط به ۳۲ درصد از افراد و شرکتهای فعال در این حوزه مشاهده می‌شود که خود نشان میدهد که این داده چندان قابل استناد نیست.
دی ویرایس در پاسخ به این دادههای غیر قابل استناد گفت: «مشخص نیست که این مطالعه چگونه انجام شده است. باید در نظر داشت کشورهای دنیا ظرفیت لازم برای عرضه منابع انرژی احیاشدنی به منظوراستخراج رمزارز را در اختیار ندارند و افراد و شرکتهای فعال در زمینه استخراج رمزارز هم انگیزهای برای توجه به نوع سوخت مصرفی و یا سرمایه‌گذاری در زمینه تولید و استفاده از انرژیهای پاک ندارند. آنها به کشورها و شهرهایی میروند که منبع انرژی ارزانتر است و میتوانند به طور مستمر از آن استفاده کنند.»
سهم بالای چین در استخراج بیت کوین با وجود ممنوعیتهای قانونی
سهم بالای چین در استخراج رمزارز نشانه دیگری است که تایید میکند فرایند استخراج رمزارز انرژیبر و آلاینده است. آمارهای رسمی نشان میدهد تا اکتبر امسال ۶۵ درصد از استخراح کنندگان بیت کوین در دنیا در کشور چین فعالیت میکردند. کشوری که سهم زیادی از انرژی برق مورد نیاز خود را از نیروگاههای زغال سنگی تامین میکند و زغال سنگ هم در دسته آلایندهترین سوختهای فسیلی در دنیا قرار دارد.
نکته مهم دیگر این است که بسیاری از استخراج‌کنندگان بیت کوین در چین، ژنراتورهای شخصی برق در اختیار دارند که این ژنراتورها با سوخت دیزل یا نفت سنگین کار میکند. همین آمار به خوبی نشان میدهد چرا فرایند استخراج بیت کوین اینقدر آلاینده است و به محیط زیست آسیب وارد میکند.
مسئله مهم این است که بعد از طرح ممنوعیت استخراج رمزارزها در چین، شمار زیادی از استخراج‌کنندگان چینی از کشور خارج شدند و به کشورهای دیگر رفتهاند. یکی از کشورهایی که سهم زیادی از استخراج‌کنندگان بیت کوین چین را پذیرفته است قزاقستان است که برای تولید برق کاملا به انرژیهای فسیلی وابسته است.
اما در پاسخ به این سوال که آیا امکان تغییر در این حوزه وجود دارد یا خیر در وبسایت بانک توسعه آسیا و به نقل از فهاد خان، اقتصاددان ارشد این بانک اینطور آمده است: «به نظر من امکان تغییر در الگوی مصرف انرژی در فرایند استخراج بیت کوین وجود ندارد. از طرف دیگر سیاستی که اتریوم در پیش گرفته قابل استفاده برای بیت کوین نیست. بیت کوین با این هدف فعالیت میکند که روزگاری به واحد پول یکسان تمامی مردم دنیا تبدیل شود و در ساختار مالی دنیا نقش ایفا کند ولی اتریوم این هدف را در سر ندارد. مسئله دیگر این است که عرضه بیت کوین در دنیا محدود است و تنها ۲۱ میلیون بیت کوین میتواند در دنیا چرخش داشته باشد. بنابراین در آینده نه چندان دور فرایند استخراج بیت کوین متوقف می‌شود و در آن زمان دنیا کمی سبزتر و انتشار گازهای آلاینده از این صنعت کمتر می‌شود.»
دو الگوی مهم مصرف انرژی در استخراج بیت کوین
اداره اطلاعات انرژی امریکا اخیرا پیش‌بینی تازه‌ای در مورد مصرف انرژی در فرایند استخراج بیت کوین ارائه داده است. بر مبنای این گزارش میتوان دو الگوی مختلف برای استخراج بیت کوین در نظر گرفت. در الگوی اول تمامی تجیهزات مورد استفاده با تجهیزات مدرن و کممصرف جایگزین شده‌اند. این تجهیزات مصرف انرژی پایینی دارند و با وجود اینکه برای تامین برق مورد نیاز خود از نیروگاههای فسیلی استفاده میکنند، ولی بازهم میزان آلایندگی صنعت در فرایند استخراج بیت کوین و میزان مصرف برق در آن کاهش پیدا میکند. طبق مطالعات انجام شده میزان مصرف انرژی در این الگو بین ۲۰ تا ۴۰ درصد پایینتر از میزان مصرف کنونی است و دلیل ایجاد این گستره ۲۰ درصدی هم تفاوت کشورها در میزان استفاده از تجهیزات مدرن است.
اما در الگوی دیگر هیچ یک از کشورها از تجهیزات مدرن استفاده نمیکنند. در این شرایط میزان استفاده از انرژی برق بالا است و تجهیزات هم با سیستمهای پرمصرف قدیمی کار میکنند. بررسیها نشان میدهد در این شرایط میزان مصرف برق و انتشار گازهای آلاینده افزایش چشمگیری خواهد یافت که آسیب زیادی به محیط زیست وارد میکند. همین مطالعه نشان داده است در صورتی که تنها تجهیزات مورد استفاده برای استخراج بیت کوین با تجهیزات کارآمدتر و کممصرفتر جایگزین شود، تغییر زیادی در میزان مصرف انرژی ایجاد می‌شود. حال تصور کنید علاوه بر اصلاح تجهیزات، نوع سوخت مصرفی هم تغییر کند و سوختهای پاک جایگزین سوختهای فسیلی در فرایند تولید برق شود.
در پایان باید در نظر داشت که رمزارزها در اقتصاد مدرن دنیا ماندگار هستند و پیدا کردن راهکاری به منظور کاهش اثرات منفی آنها روی محیط زیست میتواند بهترین و صحیحترین الگویی باشد که دنیا در پیش میگیرد و برای تحقق آن باید از تمامی ابزارهای در اختیارش استفاده کند.
آینده نگر/ ترجمه مونا مشهدی رجبی/منبع: صندوق بین المللی پول،
