ایستانیوز:افغانستان اف ای تی اف را تصویب کرده اما ایران در فهرست سیاه اف ای تی اف است، بنابراین تبادلات بانکی ما با چالش هایی همراه شده است.
به دلیل حجم بالای صادرات چمدانی ایران به افغانستان، رقم دقیقی از تجارت دو کشور نداریم اما براساس آمارهای گمرک، ایران در سال گذشته 3.2 میلیارد دلار کالا به افغانستان صادر کرده است که تفکیک ارزی و ریالی بودن این میزان صادرات هم برای ما مشکل است. در سال جاری با همه گیری کرونا، تجارت ایران با افغانستان در سه ماه نخست سال به شدت کاهش یافت اما پس از تیرماه، روند صعود آن آغاز شده است و ممکن است صادرات 3 میلیارد دلاری کالا به این کشور، در سال 99 هم محقق شود.
چالش صادرات ریالی
یک مشکل اساسی در تجارت با افغانستان صادرات ریالی ایرانیان به این کشور و اصرار بانک مرکزی به رفع تعهد ارزی صادرکنندگان است. در مورد تجارت با عراق هم چنین چالشی برای صادرکنندگان وجود دارد اما در مورد افغانستان، با توجه به سکونت تعداد بالایی از اتباع افغانستان در کشور ما، این چالش جدی تر است. تعداد بالایی از افغانستانی های ساکن ایران دستمزد خود را به کالا تبدیل کرده و به افغانستان می فرستند و رفع تعهد ارزی در این روند دشوار است. بانک مرکزی اعلام کرده در همکاری با صادرکنندگان ایرانی و افغانستانی به افغانستان، به دنبال راه حلی برای این چالش است با این حال هنوز درباره صادرات ریالی و چالش رفع تعهد ارزی این صادرکنندگان تصمیمی اعلام نشده است. یک پیامد مهم در فشار رفع تعهد ارزی به صادرکنندگان به افغانستان، افزایش قیمت دلار در بازار هرات است. هدایت تقاضای ارزی صادرکنندگان از ایران به افغانستان به بازار هرات، زمینه افزایش قیمت دلار در این بازار و اثرگذاری آن بر بازار داخل را فراهم می کند. یافتن راه حل مناسب برای ادامه روند تجارت ریالی با کشورهایی مثل افغانستان و عراق، به استفاده حداکثری از فرصت های همکاری اقتصادی با این کشورها کمک می کند.
تشویق به سرمایه گذاری افغانستانی ها در ایران
یک اقدام مثبت دولت ایران برای همکاری اقتصادی بیشتر با افغانستان، رفع محدودیت واردات اسکناس دلار از این کشور به ایران است که به سرمایه گذاری افغانستانی ها در ایران کمک کرده است. واردات دلار از افغانستان به ایران پیشتر باید از مسیر نظام بانکی انجام می شد اما با تدبیر بانک مرکزی سرمایه گذار افغانستانی در ایران می تواند بیش از 10 هزار دلار اسکناس به کشور وارد کند و این فرصت تنها در مورد افغانستان وجود دارد. ارقام سرمایه گذاری افغانستانی ها در ایران از 500 هزار دلار تا 40 تا 50 میلیون دلار است که با توجه به چالش های بانکی با این کشور امکان انتقال آن از مسیر بانک وجود ندارد. افغانستان اف ای تی اف را تصویب کرده اما ایران در فهرست سیاه اف ای تی اف است، بنابراین تبادلات بانکی ما با چالش هایی همراه شده است.
افغانستان، به عراق دوم ایران تبدیل می شود؟
افغانستان همسایه شرقی ایران است و نباید از فرصت های تجارت با این کشور صرفه نظر کرد. صادرات ما به عراق 10 تا 15 میلیارد دلار است اما به افغانستان 3.2 میلیارد دلار کالا صادر می کنیم. بسیاری از ایرانیان در عراق زندگی می کنند و بسیاری از افغانستانی ها در ایران ساکن شده اند. تفاوت هایی درباره تجارت با دو کشور وجود دارد که باید به آن توجه کنیم.
مهم ترین کار ما برای توسعه روابط با افغانستان، تسهیل مراودات مالی اتباع افغانستانی در ایران است که می خواهند پس انداز خود را به افغانستان بفرستند. بهترین راه این است که ریال این افراد صرف خرید کالای ایرانی شده و این کالا به افغانستان صادر شود که در این مسیر، به همکاری بیشتر بانک مرکزی و عدم سخت گیری درباره رفع تعهد ارزی نیاز داریم. یک نکته مهم دیگر در توسعه تبادلات تجاری با افغانستان، افزایش واردات از این کشور است. کل واردات افغانستان از همه کشورهای جهان هفت میلیارد دلار است که سهم ایران از این به 3.5 میلیارد دلار می رسد. درواقع سهم ایران از واردات افغانستان 46 درصد است اما واردات ایران به طور کلی از افغانستان به 10 میلیون دلار می رسد. این درحالی است که افغانستان محصولات کشاورزی و دامی خود را به کشورهایی مثل چین و کانادا هم صادر می کند اما ایران به بهانه های مختلف تمایلی به خرید از این کشور ندارد. بی تعادلی در تراز تجاری می تواند زمینه آسیب به روند تجارت دو کشور در طولانی مدت را فراهم کند، بنابراین اگر توسعه صادرات به این همسایه شرقی را دنبال می کنیم، باید نگاه خود را به تجارت با این کشور تغییر دهیم.
