ایستانیوز:در جریان تمامی انقلاب های صنعتی در دنیا فرصت های شغلی زیادی از بین رفت و فرصت های تازهای ایجاد شد. این انقلاب صنعتی هم همان وضعیت را ایجاد می‌کند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)،بازار کار دنیا در حال تغییر است که دلیل آن تحول در وضعیت اقتصادی جهان، تغییر ساختار دموگرافیک در دنیا و توسعه تکنولوژی است. افزایش متوسط سن مردم دنیا به خصوص در کشورهای صنعتی و توسعه یافته و کاهش نرخ رشد جمعیت در اغلب کشورهای دنیا باعث تغییرات زیادی در ساختار بازار کار شده است. شاید به همین دلیل باشد که اغلب کشورهای صنعتی ساختارهایی برای جدب نیروی کار جوان از دیگر کشورها در نظر گرفته اند. ساختارهایی که افراد جوان و تحصیلکرده را جذب می‌کند تا کمبودهای موجود در بازار کار آنها را جبران کند. حال از افراد خواسته میشود تا برای ورود به دنیای تازهای که ایجاد شده است مهارت های تازهای را کسب کنند. مهارت های تازهای که کلید تداوم فرصتهای شغلی در سالهای آتی است.
به نظر میرسد با آغاز سومین دهه از قرن بیست و یکم میلادی، افزایش مشکلات زیست محیطی در دنیا و توسعه سریع تکنولوژی و رخنه کردن آن در بخش های مختلف زندگی انسان ها سرعت ورود تکنولوژی به زندگی شخصی و کاری انسان ها افزایش یافته باشد و کسب مهارت های تازه برای فعال بودن در این دنیای جدید به یک ضرورت تبدیل شود.
مجمع جهانی اقتصاد در این زمینه نوشت: با ورود به دهه تازه میلادی و تسریع روند تغییر فرصت های شغلی در دنیا، سوالات زیادی در مورد ساختار کار انسان ها و دانش و مهارت مورد نیاز آنها مطرح است. سوالاتی که بسیاری از کارفرماها و بسیاری از نیروهای کاری میپرسند. کارفرماها نگران این هستند که مهارت نیروهای آنها برای تامین نیازهای دنیای آتی کافی نباشد و افت درآمد و سودآوری را به دلیل همین مسئله تجربه کنند و نیروهای کاری نگران این مسئله هستند که عدم تطابق نیازهای بازار کار تازه با توانمندی ها و مهارت های آنها، باعث خروج آنها از بازار و از بین رفتن فرصت شغلیشان شود.
ساختار مشاغل تغییر کرده است
چهارمین انقلاب صنعتی در دنیا به دنبال افزایش سطح اتوماسیون و کاهش نیاز برای بسیاری از مشاغل در دنیا آغاز شد. انقلاب صنعتی چهارم مانند تمامی انقلابهای دیگر با تحولات زیاد همراه بود و افرادی میتوانند در این دوره موفق عمل کنند که با این تغییرات همراه شوند.
این تغییرات در ساختار بازار کار در جریان چهارمین انقلاب صنعتی در دنیا باعث شد بسیاری از اقتصاددانان و کارشناسان در مورد تبعات از بین رفتن امکان اشتغال برای شمار زیادی از نیروهای فعال در دنیای امروزی هشدار دهند. هشدار در مورد بیکار شدن شمار زیادی از مردم و هزینه های اجتماعی و اقتصادی آن.
اما برای حل این مشکل راه حل هایی هم وجود دارد و باید سیاست هایی در پیش گرفته شود که فرصت رشد را فراهم آورد. سیاست افزایش سطح مهارت های افراد و تغییر الگوی آموزش به گونهای که نیاز بازار کار آینده را تامین کند. مجمع جهانی اقتصاد در گزارش اخیر خود با اشاره به این مطلب که ارتقای سطح مهارت های نیروی کار متناسب با نیازهای بازار کار یک ضرورت و فوریت است و نمی توان اجرای این سیاست را به آینده موکول کرد، نوشت: در دنیایی که بالغ بر ۸ میلیارد نفر جمعیت دارد و شمار شاغلان در آن بیش از ۳.۳ میلیارد نفر است، ارتقای سطح مهارت حداقل یک سوم از این نیروها برای متناسب شدن با نیازهای بازار کار آینده یک ضرورت است. این ضرورت را میتوان سفری در نظر گرفت که دنیا باید هرچه سریعتر وارد آن شود تا بتواند به مقصد اصلی خود برسد. نکته مهم این است که هم اکنون ما در مورد ضرورت ارتقای سطح مهارت یک سوم از نیروهای کاری صحبت میکنیم ولی در میانمدت قطعا باید ارتقای مهارت تمامی افراد انجام شود در غیر این صورت به نیازهای بازار کار در دنیای آینده نمیتوان پاسخ داد.
نیازهای تازه بازار کار را دریابید
مجمع جهانی اقتصاد در ادامه نوشت: در نتیجه ارتقای سطح تکنولوژی در دنیا و وارد شدن آن به زندگی و فعالیت های صنعتی، ساختار مشاغل در دنیا در حال تغییر است. این همان وضعیتی است که در جریان دیگر انقلاب های صنعتی در دنیا اتفاق افتاده است و هم اکنون هم این تحول در دنیا جریان دارد. اما استفاده از تجربه دیگر انقلاب های صنعتی میتواند به دنیای امروز کمک کند تا سریعتر و بهتر از این دوره گذر عبور کند. انتظار میرود در آیندهای نه چندان دور یعنی ظرف یک دهه آینده، بالغ بر ۱ میلیارد فرصت شغلی که تقریبا یک سوم فرصتهای شغلی موجود در دنیای امروز است با تغییرات اساسی روبه رو شوند و نیروهای فعلی با سطح مهارت و دانش کنونی توان و امکان انجام آن کارها را ندارند.
مجمع جهانی اقتصاد پیش‌بینی کرد تا سال ۲۰۲۲ میلادی حدود ۱۳۳ میلیون شغل تازه در اقتصادهای بزرگ دنیا ایجاد میشود که تا امروز در دنیا وجود نداشته است. اینها مشاغلی هستند که بر مبنای نیازهای ایجادشده در چهارمین انقلاب صنعتی دنیا به وجود آمدهاند و مشغول شدن در آنها نیازمند کسب مهارت های تازهای است که نیرویهای امروزی از آن بی بهره هستند. سازمان ملل هم در گزارش اخیر خود از این دهه به عنوان دهه گذر به جهانی پایدارتر نام برده است و در این گذر بخش زیادی از مشاغل از بین میروند و شمار زیادی فرصت شغلی تازه ایجاد میشود.
چه باید کرد
حال سوال این است که برای همراهی با این دوره گذار چه باید کرد؟ مجمع جهانی اقتصاد در گزارش خود به این نکته اشاره کرد که نیروی کار فعال دردنیا باید مهارت های تازه ای کسب کنند. مهارت هایی که برای انجام مشاغل در سال های آتی مورد نیاز است. انتظار میرود تا سال ۲۰۲۲ میلادی به طور متوسط ۴۲ درصد از مهارت های مورد استفاده در هر شغلی تغییر کند. این تغییر برای شماری از مشاغل آنقدر زیاد است که نیروهای کاری قبلی دیگر توان ادامه مسئولیتشان را ندارند. اما برای اینکه این تغییر باعث بیکار شدن عده زیادی از مردم دنیا نشود باید دولت ها، شرکت های بزرگ خصوصی و حتی کسب و کارهای دانشبنیان سرمایه گذاری های تازه ای برای ایجاد مهارت های مورد نیاز در نیروی های کاری انجام دهند. سرمایه گذاری هایی که برای ادامه بقا در این فضای اقتصادی ضروری است. شاید در نگاه اول کارفرماها و دولتها از هزینه کلان این طرح وسیع وجهانی نگران باشند و به همین دلیل شروع این سیاست را به تاخیر بیندازند ولی واقعیت این است که نهتنها نیروی کار در دنیا بلکه کسب و کارها و اقتصاد کشورهای دنیا از این وضعیت بهره خواهند برد. موسسه PWC اخیرا مطالعه ای در مورد تاثیر ارتقای سطح مهارت و دانش نیروی کار روی وضعیت اقتصادی انجام داد و مشخص شد ارتقای سطح مهارت نیروی کار با افزایش درآمد کسب و کارها و افزایش نرخ رشد اقتصادی کشور و در نهایت افزایش سطح اعتماد مردم به اقتصاد ارتباط مستقیم دارد.
مجمع جهانی اقتصاد با اشاره به نقش دولت ها در ارتقای سطح دانش و مهارت نیروی کار نوشت: این کار هزینه های زیادی در بر دارد و البته منافع اقتصادی زیادی را هم به همراه میآورد. اگر دولتها با تمام قدرت در این زمینه وارد شوند، میتوان امیدوار بود که وضعیت به تدریج تغییر کند و سطح مهارتهای نیروی کار با نیازهای عصر اتوماسیون و عصر دیجیتال هماهنگ شود. موسسات آموزشی و دانشگاه ها هم باید تغییراتی را تجربه کنند و آموزش هایی ارائه دهند که با نیازهای بازار کار آینده همسو باشد. هم نوع آموزش و مهارت هایی که به دانشجویان آموزش داده میشود باید متناسب با شرایط و نیازهای دنیای امروز شود و هم رشته های تازهای متناسب با نیازهای دنیای امروز ایجاد شود که افراد بتوانند در این رشته های تحصیلی تازه به کسب علم و مهارت مشغول شوند.
همه را باید در نظر گرفت
نکته مهمی که در این گزارش به آن تاکید شده است توجه به تمامی افراد در سن اشتغال و افرادی که در سال های آتی وارد بازار کار میشوند، است. مجمع جهانی اقتصاد در این زمینه نوشت: باید تمامی مردم در این تحول حضور داشته باشند یعنی آموزش و ارتقای سطح مهارت هم برای افرادی انجام شود که قرار است در آینده وارد بازار کار شوند که این کار از طریق سیستم آموزشی انجام میشود، هم نیروی کار فعال امروزی باید ارتقای سطح مهارت ها را تجربه کنند که این سیاست از طریق سرمایهگذاری های کارفرماها و شرکت ها در کنار حمایت های مالی دولتها انجام میشود و هم افرادی که به دلیل کم بودن سطح مهارتهایشان نتوانستهاند وارد بازار کار شوند یا شغل مناسبی داشته باشند، در این دوره گذار در نظر گرفته شوند. دولت مسئولیت اصلی برای آموزش به این عده را بر عهده دارد و هدف اصلی این است که آنها بتوانند در دنیای آتی وارد بازار کار شوند و در اقتصاد کشورشان شریک و سهیم باشند.
اهمیت این سرمایهگذاری را میتوان در آمارهای ارائه شده در مطالعات مختلف مشاهده کرد. به عنوان مثال مطالعات انجام شده توسط مجمع جهانی اقتصاد نشان میدهد تنها در کشورهای عضو گروه بیست، عدم تطابق مهارت های نیروی کار با نیازهای ایجاد شده در جریان چهارمین انقلاب صنعتی در دنیا باعث میشود تا ۱۱.۵ هزار میلیارد دلار از تولید ناخالص داخلی دنیا طی یک دهه در خطر از بین رفتن قرار بگیرد. اگر هزینه های انسانی این تغییر را هم در نظر بگیریم، متوجه میشویم که دنیا در نتیجه این شرایط تازه با هزینه های کلانی روبه رو میشود.
کدام مشاغل بازار بیشتری خواهند داشت
مجمع جهانی اقتصاد در گزارش خود با اشاره به این نکته که بسیاری از مشاغل در یک دهه آتی از بین میرود و بسیاری از مشاغل با کاهش تقاضا روبه رو میشود نوشت: هفت حرفه در دنیا هستند که در سال های آتی بازار بزرگتری خواهند داشت و افرادی که مهارت های لازم در آن حوزه ها را کسب کنند، میتوانند از این فضای کاری بهترین استفاده را ببرند. این هفت حرفه عبارت اند از حرفه های بهداشتی و درمانی، مهندسی به خصوص مهندسی کامپیوتر، بازاریابی فروش، هوش مصنوعی و داده پردازی، مشاغل فعال در حوزه های اقتصاد سبز و محیط زیست، مشاغل فعال در حوزه فرهنگ و مسائل اجتماعی و در نهایت مدیران پروژه های تخصصی.
بررسی ها نشان داده است مشاغلی که بیشتر به تفکر و تخصص نیاز دارد در عصر تکنولوژی همچنان بازار خوبی خواهد داشت. مثلا مشاغل بهداشتی و درمانی که ربات ها و تکنولوژی روز دنیا نمی تواند در آن نقش مهمی ایفا کند و مهارت و فکر یک انسان ابزار اصلی استفاده از این تکنولوژی است همچنان در سال های آتی بازار خوبی خواهد داشت. از طرف دیگر مشاغل مرتبط با هوش مصنوعی و دنیای کامپیوتر هم در سالهای آتی بازار خوبی خواهد داشت زیرا پتانسیل های بالایی برای رشد دارد. یکی از حرفه هایی که در سال های آتی شاهد رشد آن خواهیم بود، مشاغل فعال در حوزه های اقتصاد سبز و اقتصاد پایدار است. این مشاغل شامل سیاستگذاران حوزه های اقتصاد سبز و پایدار است و افراد در تولید و ساخت تجهیزاتی که انرژیهای فسیلی کمتری را مصرف میکنند و آلایندگی کمتری دارند، با افزایش فرصتهای شغلی روبهرو خواهند شد.
مجمع جهانی اقتصاد در انتهای گزارش خود خطاب به نیروی کار دنیا نوشت: در اینکه باید شرکت های بزرگ و کوچک و دولت ها برای این تغییر سرمایه گذاری کنند و زمینه را برای کسب مهارت نیروهای کاری فراهم کنند شکی نیست ولی افراد هم وظیفه دارند برای این تغییر آماده باشند. جمع آوری اطلاعات لازم در مورد این دوره گذار و کسب مهارت های لازم این دوره برای افرادی که امکان و توان این سرمایهگذاری را به صورت شخصی دارند مسئله ای جدی و مهم است.
بدون شک در دنیای آینده با جهانی متفاوت روبه رو خواهیم بود. بازار کار تغییر می‌کند و نیازهای آن نیز تغییر خواهد کرد. استفاده از تکنولوژی های جدید دنیا نیاز به افرادی دارد که با آنها آشنایی داشته باشند و کار با آنها را یاد گرفته باشند. دیگر مشاغل یدی در کارخانه ها مشاهده نمی شود و بسیاری از کارهای اداری از طریق کامپیوتر و سیستم های کامپیوتری انجام میشود. دنیا نیاز به انسان های ماهر و توانمندی های جدید دارد و بهتر است از همین امروز برای این تغییر آماده شد./مونا مشهدی رجبی / ترجمه: مجمع جهانی اقتصاد
