ایستانیوز: ایران در سال تحصیلی ۹۶-۹۷، حدود ۴ میلیون و ۳۵۰ هزار دانشجو دارد که ۵۳ درصد از این تعداد مرد و ۴۷ درصد زن هستند. مقطع کارشناسی با بیش از ۲ میلیون و ۳۳۵ هزار نفر، بیشترین تعداد دانشجو را در خود جای داده است و مقاطع کارشناسی ارشد با ۷۶۴ هزار نفر، کاردانی با ۷۴۸ هزار نفر، دکتری تخصصی با ۱۴۰ هزار نفر و دکتری حرفه‌ای با ۹۴ هزار نفر در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)،ایران 2 هزار و 640 دانشگاه دارد که حدود 5 برابر تعداد دانشگاه‌ها در کشورهای پیشرفته دنیا است. این آمار در کنار کاهش جمعیت کنکوری‌ها باعث ایجاد معضل صندلی خالی و هدررفت بخشی از بودجه وزارت علوم (1364 میلیارد تومان در سال 97) شده است. براساس آخرین رتبه‌بندی دانشگاه‌های دنیا از سوی پایگاه خبری یو.اس. نیوز، طبق 13 شاخص از جمله اعتبار جهانی و منطقه‌ای پژوهش‌ها، انتشارات، تعداد مقالات پراستناد، همکاری‌های بین‌المللی و کنفرانس، بهترین دانشگاه ایران، دانشگاه تهران است که رتبه‌ای بالاتر از 462 به دست نیاورده است. این در حالی است که 30 دانشگاه امریکا در بین 100 دانشگاه برتر دنیا قرار دارد. کشورهای آلمان با 412، انگلیس با 291 و کانادا با 329 دانشگاه نیز نماینده‌هایی در این بین دارند. صرف‌نظر از کیفیت تحصیلی، مشکل بسیاری از دانشجویان ایران پس از فارغ‌التحصیلی آغاز می‌شود. براساس آخرین آمارها، حدود 3 میلیون و 360 هزار نفر در ایران بیکار هستند که حدود یک میلیون نفر از آنها را فارغ‌التحصیلان دانشگاهی تشکیل می‌دهند. آنها با انتخاب رشته‌های پزشکی، مهندسی برق، کامپیوتر، عمران و رشته‌های حقوق و روان‌شناسی درصدد فرار از بیکاری هستند در حالی‌که رشته‌های علوم رایانه با 40 و معماری با 26 درصد، رتبه‌های دوم و چهارم بیکارترین رشته‌ها را دارند. رتبه نخست نیز متعلق به رشته حفاظت محیط زیست است. در این بین خدمات پزشکی و ریاضیات و آمار بهترین بازار کار را دارند.
پیش‌بینی 97 /احتمال بیکاری بالای فارغ‌التحصیلان دانشگاهی در سال‌های آینده
کارشناسان اقتصادی احتمال می‌دهند 60 درصد بیکاران را در 2 سال آینده فارغ‌التحصیلان دانشگاهی تشکیل بدهند. آنها معتقدند بیکاری این قشر در سال‌های اخیر به چالشی اساسی تبدیل شده است که در نتیجه افزایش بیش از حد ظرفیت دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی و رشد روزافزون جمعیت تحصیل‌کرده بوده است. در حال حاضر 58 درصد جویندگان کار، تحصیل‌کرده‌های دانشگاهی‌اند اما فقط امکان جذب 20 درصد از آنها وجود دارد. سالانه نیز یک میلیون نفر متقاضی به بازار کار اضافه می‌شوند و در این شرایط، انطباق میان کار و جوینده کار اتفاق نمی‌افتد و با وجود مشاغلی که متقاضی کار ندارند در آینده نزدیک بحران پیش خواهد آمد و تا چند سال، فارغ‌التحصیلان بیکاری وجود خواهند داشت که آمادگی حضور در برخی مشاغل را ندارند. از طرفی عدم آموزش مهارت کار به دانشجویان، مانع دیگری در مسیر اشتغال آنهاست.
صادق زیباکلام /استاد دانشگاه
بزرگ‌ترین مشکل وزارت علوم این است که عملا معلوم نیست چه جایگاهی در سیاست‌گذاری‌ها دارد. سیاست‌های مربوط به دانشگاه‌ها، سرفصلهای دروس، سیاست‌های پژوهشی و آموزشی، همه و همه توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی تعیین می‌شود و در این میان معلوم نیست وزارت علوم چه نقشی ایفا کرده و قرار است برای دانشگاه‌ها چه بکند؟ شخصا معتقدم بزرگ‌ترین خدمتی که هم وزارت علوم و هم شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌توانند در حق آموزش عالی کشور بکنند، عدم دخالت در کار دانشگاه است. ما در 40 سال گذشته از نظر آموزش و پژوهش و سیاست‌های کلان دانشگاهی پیشرفتی نداشتیم و الان هم با بحران‌های مهمی همچون صندلی‌های خالی در دانشگاه‌ها از جمله دانشگاه آزاد روبه‌رو هستیم. استقلال دانشگاه‌ها یکی از خواسته‌های دانشگاهیان در سال‌های آغاز انقلاب بود. اما متاسفانه با گذشت چهار دهه اقبالی در این خصوص به دست نیامده است. در این شرایط از نظر پیشرفت علمی و تحقیقاتی هم به جایی نرسیده‌ایم. در نشریات علوم انسانی چه تعداد مقاله از سوی اساتید ایرانی به چاپ رسیده است؟ من پاسخ آن را می‌دانم؛ نزدیک به صفر. آیا شورای عالی انقلاب فرهنگی حاضر است به عنوان نهادی که در این 40 سال مسئولیت داشته پاسخ‌گو باشد؟ آیا وزارت علوم به عنوان متولی آموزش عالی حاضر به پاسخ‌گویی می‌شود؟ متاسفانه تا وقتی که دانشگاه‌ها به استقلال نرسند این درجا زدن ادامه خواهد داشت.
