راهکار الکترونیکی برای مقابله با پولشویی

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)،در شرایطی که فعالیت‌های بانکی در جهان با سرعت خیره‌کننده‌یی به سمت استفاده از بانکداری آنلاین و ابزارهایی مانند موبایل بانک و اپلیکیشن‌های پرداخت می‌رود، اما آمار پذیرندگی بانک‌ها در آذرماه نشان می‌دهد سهم بازار پذیرش تلفن همراه نسبت به سایر ابزارها نظیر کارتخوان فروشگاهی، عابربانک‌ها و پذیرش اینترنتی پایین‌تر است و با وجود رشد تراکنش‌های کیف پول الکترونیکی، سهم و استفاده از تله‌پردازها و اپلیکیشن‌ها با اقبال کمتری رو‌به‌رو بوده است زیرا به دلیل ممنوعیت‌های بانک مرکزی، تله‌پرداز و نرم‌افزارها تنها قادر به ارائه خدمت پرداخت قبض و خرید شارژ است و برخی کارشناسان و مسوولان اقتصادی از جمله وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات خواستار توجه بانک مرکزی به استفاده از تلفن‌های همراه در پرداخت‌های بانکی و خریدهای الکترونیکی هستند.

براساس آخرین گزارش شاپرک، در آذرماه سال جاری 1069میلیون تراکنش به ارزش 119هزار میلیارد تومان گزارش شده است که نشان می‌دهد، ارزش تراکنش‌های آذرماه نسبت به ماه قبل منفی 0.45‌درصد رشد و در مقایسه با آذرماه سال قبل 34.42‌درصد رشد داشته است همچنین با بررسی شاخص اثربخشی کارتخوان فروشگاهی فعال سیستمی مشخص شد که بالاترین میزان این شاخص مربوط به شرکت به‌پرداخت ملت با ضریب 1.666 بوده و تعداد تراکنش‌های بیشتری روی پایانه‌های این شرکت انجام شده و کمترین میزان این شاخص با ضریب 0.368 به شرکت الکترونیک کارت دماوند اختصاص یافته است.

شاخص خطای پذیرندگی به تعداد کل خطاها در آذرماه سال جاری نشان داد که شرکت الکترونیک کارت دماوند بالاترین میزان شاخص (1.266درصد) و شرکت مبنا کارت آریا (0.05درصد) کمترین میزان این شاخص را داشته است. همچنین محاسبه سهم کارتخوان‌های کم تراکنش و فاقد تراکنش از پایانه‌های فعال نشان می‌دهد که شرکت الکترونیک کارت دماوند بالاترین سهم با 23.52‌درصد و شرکت به‌پرداخت ملت کمترین سهم با 7.75‌درصد را به خود اختصاص داده‌اند.

 

افزایش ارزش تراکنش‌ها

کل تراکنش‌های شاپرکی در آذرماه ۹۵ نسبت به ماه مشابه در سال گذشته با افزایش 17/3‌درصدی در تعداد و 78/46‌درصدی در ارزش مواجه بوده است.

ارزش حقیقی تراکنش‌ها در آذرماه ۹۵ با کاهش ۴۵‌درصدی مواجه شده است و همچنین این شاخص نسبت به آذرماه سال گذشته افزایش 42/34‌درصدی را تجربه کرده که بیانگر این است که متوسط ارزش تراکنش‌های شاپرکی نسبت به آذرماه ۹۴ بیشتر بوده و تراکنش‌ها دارای مبلغ بیشتری در آذرماه سال ۹۵ هستند.

 

سهم بالای کارتخوان‌های فروشگاهی

بیشترین تعداد ابزار پذیرش در آبان و آذرماه سال ۹۵ با سهم 48/95 در آذرماه مربوط به کارتخوان‌های فروشگاهی است که با تعداد ۵میلیون و ۵۸۰هزار و ۵۰۱ دستگاه فعال سیستم همچنان در صدر جدول ایستاده ولی کاهش 81/1‌درصدی نسبت به ماه گذشته را تجربه کرده است.

ابزار پذیرش اینترنتی نیز در آذرماه سال ۹۵ با رشد 43/372‌درصدی نسبت به آبان ماه سال ۹۵ مواجه شده است و با ۲۵۳هزار و ۳۵۸دستگاه از تعداد کل ابزارهای پذیرش فعال سیستمی سهم ۴.۳۳‌درصدی را کسب کرده است که با توجه به سهم 93/0‌درصدی در ماه قبل با رشد قابل ملاحظه‌یی مواجه بوده و دلیل اصلی این افزایش ارائه خدمت امکان پرداخت اینترنتی به پذیرندگان کارتخوان‌های فروشگاهی است.

 

سهم اندک تراکنش موبایلی

در آذرماه سال ۹۵ ابزار پذیرش فعال موبایلی نیز با تعداد ۱۰هزارو ۶۵۵ دستگاه با رشد 99/0‌درصدی نسبت به ماه قبل مواجه بوده و تنها 0.18درصد سهم بازار از کل تعداد ابزارهای فعال پذیرش را به خود اختصاص داده است.

 

 سهم بانک‌ها

بانک ملت با کسب ۳۴,۵۴‌درصد از تعداد تراکنش‌ها و سهم ۳۲,۳۲‌درصدی در آذرماه ۹۵ از میان ۳۴ بانک و موسسه اعتباری مجاز در لیست بانک‌های پذیرنده تراکنش‌های بانکداری الکترونیکی در مبلغ تراکنش برای نهمین ماه

پی‌درپی در سال ۹۵ در جایگاه نخست در بین تمام بانک‌های پذیرنده به دست آورده است.

بر اساس این گزارش بانک ملی نیز با سهم ۷,۱۲‌درصدی در تعداد تراکنش‌ها در جایگاه سوم و همچنین با سهم 10.94‌درصدی در مبلغ تراکنش در جایگاه سوم قرار گرفت. نکته قابل توجه اینکه بانک صادرات با سهم ۶,۷۲‌درصدی در تعداد تراکنش‌ها و جایگاه چهارم در تعداد تراکنش‌ها دارای سهم 12.45‌درصدی در مبلغ تراکنش‌ها و جایگاه دوم در این بخش است که این امر نشانگر این است میانگین مبالغ در هر تراکنش در این بانک بیشتر از بانک‌ها ذکرشده است. همچنین بانک پارسیان با سهم ۷,۳۹‌درصدی در تعداد تراکنش‌ها در جایگاه دوم در این بخش و با سهم 3.59‌درصدی در مبلغ تراکنش‌ها در جایگاه نهم در مبلغ تراکنش‌های بانکی در آذرماه قرار گرفت.

همچنین بانک‌های ملی، پارسیان و صادرات به ترتیب با اختصاص ۷,۷۰، 7.68 و 7.61‌درصدی در ابزار در تعداد تراکنش‌های ابزار کارتخوان فروشگاهی در جایگاه دوم تا چهارم قرار گرفتند و در تعداد تراکنش‌های ابزار پذیرش اینترنتی بانک‌های سامان، ملی و پارسیان به ترتیب با اختصاص 14.33، 14.26 و 10.25‌درصدی در مقام‌های دوم تا چهارم ایستادند همچنین بانک‌های آینده با سهم 15.41‌درصدی در رتبه دوم و پارسیان با سهم 4.07درصدی در رتبه سوم در تعداد تراکنش‌های ابزار پذیرش موبایلی قرار گرفتند. سهم قابل ملاحظه بانک آینده ۱۵,۴۱‌درصد در تعداد تراکنش‌های ابزار پذیرش موبایلی است درصورتی که این بانک در کل کمتر از ۲‌درصد شبکه پرداخت را در اختیار دارد.

بر اساس این گزارش در آذرماه نیز بانک ملت بالاترین سهم مبلغی در هر‌یک از ابزارهای پذیرنده را کسب کرده است و سهم این بانک از مبلغ کارتخوان‌های فروشگاهی ۳۰,۴۸، از ابزار پذیرش اینترنتی 53.99 و از ابزار پذیرش موبایلی 58.37بوده است درحالی که درمجموع تنها 32.36‌درصد کل مبالغ تراکنش‌های کارتی به حساب مشتریان این بانک واریز شده است.

بر اساس این گزارش بانک صادرات با سهم ۱۳,۲۹‌درصدی در رتبه دوم، بانک ملی ایران با سهم 10.32‌درصدی در رتبه سوم و بانک کشاورزی با سهم 5.03‌درصدی رتبه چهارم از مبلغ تراکنش‌های کارتخوان‌های فروشگاهی را به خود اختصاص دادند و همچنین بانک‌های ملی، سامان و رفاه کارگران به ترتیب با سهم 19.54، 4.53 و 3.69‌درصدی در جایگاه دوم تا چهارم در مبلغ تراکنش‌های اینترنتی قرار گرفتند و بانک‌های آینده، اقتصاد نوین و سامان نیز با ۱۱، 10.76 و 7.64 رتبه دوم و سوم را در مبلغ تراکنش‌های ابزار پذیرش بانکی در آذرماه سال ۹۵ کسب کردند.

 

به نوشته تعادل،‌ بانک‌ها در تمام دنیا به سمت شفافیت‌ بیشتر در حرکت هستند. در ایران نگاه‌ها به این سمت است که نقش آی‌تی در تحقق بانکداری الکترونیکی چیست. ما طبق گزارش‌های جهانی در سال 2016 جزو کشورهای پرریسک از نظر پولشویی بوده‌ایم و حتی از افغانستان هم بالاتر همچنین در سال 94 حدود 150 هزار میلیارد تومان سود سپرده بانکی پرداخت شده است که از نظر نقدی شاید تامین آن برای بانک‌ها دشوار باشد.

ویژگی عمده بانکداری کشور ما شعبه‌محور بودن است و آی‌تی می‌تواند در اینجا به ما کمک کند. این میراثی است که از گذشته داریم. تقریبا به‌ازای هر 1300نفر یک شعبه داریم. حدود 22 یا 23هزار شعبه در کشور داریم و 5 بانک کشور ما تقریبا نصف شعب را در اختیار دارند.

طبق بررسی‌ها تقریبا 40‌درصد هزینه بانک‌ها هزینه شعب است و بانکداری الکترونیکی 90‌درصد تراکنش‌ها را به بیرون شعبه‌ها آورده که این اتفاق خیلی بزرگی است. مدل‌های کسب‌ و‌کار نیز به‌گونه‌یی است که هزینه‌هایی را به بانک‌ها تحمیل می‌کند.

اطلاعات سال 94 حاکی از آن است که 5‌درصد هزینه‌های بانک‌ها مربوط به کارمزد است و به‌دلیل تغییر قوانین و مقررات و با توجه به تراکنش‌های گسترده‌یی که این روزها روی دستگاه‌های کارتخوان انجام می‌شود و از آنجا که بانک‌ها بابت ارائه چنین خدماتی کارمزد می‌دهند، پیش‌بینی می‌شود که این رقم برای سال 95 افزایش یابد. بانکداری الکترونیکی اکنون در جهان، تغییری در رفتار مشتریان ایجاد کرده که به موجب‌ آن حدود 82‌درصد افرادی که شعبه برای آنها مهم است در ماه یک‌بار مراجعه حضوری به شعبه دارند.