سد نقدینگی شکست؟

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)، رشد نامتوازن نقدینگی را می‌توان یکی از مهم‌ترین معضلات اقتصاد ایران و ریشه اصلی تورم‌های بالا دانست. موضعی که ریشه در ناترازی نظام بانکی و کسری بودجه دولت دارد. در حالی که دلایل اصلی رشد نقدینگی همچنان در اقتصاد ایران پابرچا است، طی یکسال گذشته بانک مرکزی سعی داشت که با کاهش سطح تسهیلات دهی ‌بانک‌ها، رشد نقدینگی را کنترل کند.

 

هر چند با اعمال این سیاست بانک مرکزی توانست در این بازه زمانی نرخ رشد نقدینگی را به زیر ۳۰ درصد برساند اما کارشناسان بارها تاکید کرده‌اند در شرایطی که دو عامل اصلی رشد نقدینگی همچنان پابرجاست، این سیاست نه تنها در بلندمدت موفق نخواهد بود،‌ بلکه می‌تواند منجر به جهش‌های شدید رشد نقدینگی در آینده شود. هشداری که به نظر می‌رسد، نشانه‌های آن کم کم در حال ظهور است.

 

نقدینگی در تابستان قله ۷۰۰۰ هزار میلیارد تومان را فتح کرد

 

بر اساس اطلاعات بانک مرکزی،‌ نقدینگی در پایان تابستان امسال به بیش از ۷۰۹۹ هزار میلیارد تومان رسیده که در مقایسه با ماه مشابه  سال گذشته افزایش حدود ۲۶.۹ درصدی را نشان می‌دهد.

 

هر چند این رقم در مقایسه با شهریور ماه سال گذشته بیش از ۱۰ واحد درصد کاهش پیدا کرده اما شیب کاهش نرخ رشد نقدینگی در چند ماه منتهی به شهریور کم‌تر شده و حتی نسبت به مرداد افزایشی بوده است.

نگران از رشد پایه پولی

 

اما موضوع نگران کننده‌تر، به رشد پایه پولی بازمی‌گردد که در پایان تابستان با رشد بیش از ۴۲ درصدی به ۹۸۱ هزار میلیارد تومان رسیده است.

 

آمارها نشان می‌دهد در یکساله منتهی به شهریور امسال در حالی نرخ رشد نقدینگی کاهش ۱۰ واحد درصدی را تجربه کرده که نرخ رشد پایه پولی در همین بازه زمانی حدود ۹ واحد درصد افزایش یافته است.

سیاست بانک مرکزی شکست خورد؟

 

بانک مرکزی برای جلوگیری از سرایت رشد پایه پولی به نقدینگی، طی یک سال گذشته، سیاست‌های انقباضی خود را بر کاهش سطح تسهیلات دهی بانک‌ها متمرکز کرده بود. موضوعی که خود را در کاهش ۱۱ درصدی ضریب فزاینده نشان می‌دهد. در حالی ضریب فزاینده نقدینگی در پایان تابستان سال گذشته حدود ۸.۱ واحد بود که این رقم در پایان تابستان امسال به ۷.۲۴ واحد درصد رسید.

 

با این وجود کارشناسان بارها تاکید کرده‌اند که کنترل رشد نقدینگی تنها با اعمال محدودیت بر تسهیلات‌دهی بانک‌ها و بدون کنترل پایه پولی نه تنها در بلندمدت ممکن نیست بلکه اقتصاد را در معرض ریسک جهش ناگهانی رشد نقدینگی قرار خواهد داد.

 

به بیان دیگر، در حالی که کسری بودجه دولت و ناترازی نظام بانکی به عنوان دو عامل اصلی رشد نامتوازن نقدینگی نه تنها تعدیل نشده بلکه تشدید شده است، کنترل پایدار رشد نقدینگی ممکن نخواهد بود.

کسری بودجه و ناترازی نظام بانکی؛ تنور رشد نقدینگی داغ می‌شود

 

آنگونه که داده‌های بانک مرکزی نشان می‌دهد بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی و همچنین خالص بدهی دولت به بانک مرکزی دو عامل اصلی رشد پایه پولی شهریور ماه بوده و به افزایش بیش از ۵۶ درصدی پایه پولی طی یک سال گذشته منجر شده‌است.

 

بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی در پایان تابستان امسال به بیش از ۵۲۱ هزار میلیارد تومان رسیده که در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته بیش از ۳ برابر شده است. همچنین بدهی بانک به بانک مرکزی در شهریور ماه امسال رشد بیش از ۵۱ درصدی پایه پولی را منجر شده است.

 

همچنین خالص بدهی دولت به بانک مرکزی پس از ۱۴ ماه در شهریور مثبت شده است؛‌ به بیان دیگر بدهی دولت به بانک مرکزی بیش از میزان سپرده دولت در بانک مرکزی بوده است. موضوعی که منجر به رشد بیش از ۵ درصدی پایه پولی شده است.