ایستانیوز:در شرایطی که رکود اقتصادی ناشی از خروج ایالات متحده از توافق برجام و بازگشت تحریم‌های این کشور علیه ایران در بیش از یک سال گذشته باعث رکودی شدید در اقتصاد کشور، کاهش صادرات نفت و تورم شدید شده بود، ویروس کرونا تیر خلاصی بر پیکر خانوارهای ایرانی بود که به سختی می‌خواستند خود را با شرایط موجود وفق دهند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)، این یعنی باز هم سقوط بخش‌های بیشتری از جامعه به زیر خط فقر، خط فقری که اردیبهشت سال گذشته ۸ میلیون تومان برای یک خانوار ۴ نفری اعلام شده بود و براساس گزارش‌های منتشرشده در اردیبهشت سال ۹۹، ظاهرا خط فقر برای یک خانوار (۴ نفری) به ۹ میلیون تومان رسیده است. هرچند عزت‌الله یوسفیان‌ملا، عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی معتقد است هنوز آمار دقیقی از خط فقر سال ۹۹ اعلام نشده، اما براین نکته هم تاکید دارد که وضعیت معیشتی مردم به مراتب سخت‌تر از سال گذشته است.
تعریفی برای حد فقر
خط فقر به تعریف سازمان‌های جهانی در واقع حداقل درآمدی است که برای زندگی در یک کشور نیاز بوده و در نظر گرفته می‌شود. با چنین خط معیاری، چند درصد از جمعیت کشور زیر خط فقر قرار دارند؟ بحران کرونا دست‌کم صدها هزار نفر را بیکار (دائمی یا موقتی) کرده و بسیاری از کسب‌وکارها را به تعطیلی کشانده است. این در شرایطی است که پایه دستمزد کارگردان در سال ۹۹ با کش‌وقوس‌های فراوان در نهایت روی عدد یک میلیون و ۸۰۰ هزار تومان بسته شد.
نیمی از مردم، زیر خط فقر
یوسفیان‌ملا در گفت‌وگو با خبرگزاری آنا، با اشاره به آمار سال گذشته مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی درباره اینکه ۴۰ درصد مردم ایران زیر خط فقر قرار دارند، گفت: هنوز آمارهای امسال در این حوزه اعلام نشده، اما به‌طور حتم افراد بیشتری به نسبت سال گذشته زیر خط فقر قرار گرفته‌اند. نماینده مردم آمل در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه نمی‌توان عدد و رقم دقیقی از آمار خط فقر به‌طور کلی در کشور اعلام کرد، افزود: هزینه متفاوت زندگی در شهرهای مختلف متفاوت بوده، از این‌رو اعلام یک رقم به‌عنوان شاخص فقر در سراسر کشور درست نیست. وی با تاکید بر اینکه با یک حساب سرانگشتی، موارد مشهود برای اینکه خانواری ۲ نفری اکنون بتواند ادامه حیات بدهد، باید درآمدی بیش از ۴ میلیون تومان داشته باشد، تصریح کرد: از سال گذشته تاکنون با صعودی شدن نرخ‌ها در همه حوزه‌ها، به‌طور حتم آمارهای خانوارهای زیر خط فقر بیشتر شده است.
وی با تاکید بر اینکه تعداد بالای متقاضیان وام یک میلیون تومانی معیشت خود می‌توان گواهی بر رشد خانوارهای زیر خط فقر باشد، افزود: در جریان ثبت‌نام وام یک میلیون تومانی بیش از ۱۷ میلیون نفر ثبت‌نام کرده‌اند که اگر این تعداد را در ۳ یعنی افراد خانوار تقسیم کنیم، آماری بیش از ۵۰ میلیون نفر استخراج می‌شود که این رقم درباره کسانی که زیر خط فقر هستند، فاجعه است. یوسفیان‌ملا ادامه داد: با توجه به اینکه آمار بیکاری در امسال و اواخر سال گذشته به‌شدت بیشتر شده به‌طور حتم افراد بیشتری نیز درآمدهای زیرخط فقر خواهد داشت. عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی، برای بهبود وضعیت معیشتی مردم باید فکر عاجلی شود، در غیر این صورت شکاف بین غنی و فقیر هر روز بیشتر شده و می‌تواند مشکلات عدیده‌ای را رقم بزند.
نرخ تورم چه می‌گوید
به‌گزارش مرکز آمار، نرخ تورم سالانه خرداد ١٣٩٩ برای خانوارهای کشور به ٢٧.٨ درصد رسیده که نسبت به همین اطلاع در ماه قبل، ٢ واحد درصد کاهش نشان می‌دهد. این گزارش می‌افزاید که این نرخ برای خانوارهای روستایی نیز ٢٨.٢ درصد بوده که نسبت به ماه قبل ٢.٦ واحد درصد کاهش داشته است. منظور از نرخ تورم نقطه‌ای، درصد تغییر عدد شاخص قیمت، نسبت به ماه مشابه سال قبل است.
نرخ تورم نقطه‌ای در خرداد ١٣٩٩ به عدد ٢٢.٥ درصد رسیده است؛ یعنی خانوارهای کشور به‌طور میانگین ٢٢.٥ درصد بیشتر از خرداد ١٣٩٨ برای خرید یک «مجموعه کالاها و خدمات یکسان» هزینه کرده‌اند. نرخ تورم نقطه‌ای گروه عمده «خوراکی‌ها، آشامیدنی‌ها و دخانیات» با افزایش ٢.٩ واحد درصدی به ١٤.٩ درصد و گروه «کالاهای غیرخوراکی و خدمات» با افزایش ۰.۷ واحد درصدی به ٢٦.٤ درصد رسیده است. این در حالی است که نرخ تورم نقطه‌ای برای خانوارهای شهری ٢٢.٧ درصد است که نسبت به ماه قبل ١.٤ واحد درصد افزایش داشته است. همچنین این نرخ برای خانوارهای روستایی ٢١.١ درصد بوده که نسبت به ماه قبل ١.٨ واحد درصد افزایش داشته است.
اوضاع دخل و خرج
اوضاع درآمد و هزینه خانوارهای شهری از این حکایت دارد که با متوسط درآمد ۵۴ میلیونی در سال، میزان درآمد آنها حدود ۶ میلیونی بیش از هزینه‌هایشان است.
به‌گزارش ایسنا، طرح آمارگیری هزینه و درآمد خانوار، برای بررسی متوسط هزینه‌ها و درآمد یک خانوار شهری و یک خانوار روستایی در سطح کشور و استان‌هاست، بر این اساس، مرکز آمار در سال ١٣٩٨ حدود ۱۹ هزار و ۸۹۸ خانوار نمونه در نقاط شهری و ۱۸ هزار و ۴۳۰ خانوار نمونه در نقاط روستایی کشور را مورد بررسی قرار داده است. اما نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد متوسط هزینه کل خالص سالانه یک خانوار شهری ۴۷ میلیون و ۴۳۷ هزارتومان بوده که نسبت به رقم مشابه در سال قبل(۱۳۹۷) ٢٠ درصد افزایش نشان می‌دهد. از هزینه کل سالانه خانوار شهری۱۱ میلیون و ۷۵۲ هزار تومان با سهم ٢٤ درصد مربوط به هزینه‌های خوراکی و دخانی و ۳۵ میلیون و ۶۸۵ هزار تومان با سهم ٧٥ درصد مربوط به هزینه‌های غیرخوراکی بوده است. در بین هزینه‌های خوراکی و دخانی، بیشترین سهم با ٢٢ درصد به هزینه گوشت و در بین هزینه‌های غیرخوراکی بیشترین سهم با ۴۸ درصد مربوط به هزینه مسکن، سوخت و روشنایی اختصاص دارد.
درآمد بیشتر از هزینه
متوسط درآمد اظهارشده سالانه یک خانوار شهری ۵۴ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان بوده که نسبت به سال قبل حدود ۲۴ درصد افزایش داشته است. بر این اساس در سال ١٣٩٨ رشد متوسط درآمد سالانه خانوارهای شهری بیشتر از رشد متوسط هزینه کل سالانه بوده است.
وضعیت منابع درآمد خانوارهای شهری نشان می‌دهد که ۳۲ درصد درآمد از مشاغل مزد و حقوقبگیر و حدود ۱۶ درصد از مشاغل آزاد کشاورزی و غیرکشاورزی بوده و ۵۱ درصد درآمد خانوار نیز از محل درآمدهای متفرقه خانوار تامین شده است.
خانوار روستایی
بررسی وضعیت هزینه و درآمد خانوارهای روستایی در سال ۱۳۹۸ نشان می‌دهد که متوسط هزینه کل خالص سالانه یک خانوار روستایی، ۲۶ میلیون و ۱۰۰ هزار تومان بوده که نسبت به سال قبل ٢١ درصد افزایش دارد. از هزینه کل سالانه خانوار روستایی ۱۰ میلیون و ۲۶۶ هزار تومان با سهم ٣٩.٣ درصد مربوط به هزینه‌های خوراکی و دخانی و ۱۵ میلیون و ۸۳۴ هزار تومان با سهم ٦٠.٧ درصد مربوط به هزینه‌های غیرخوراکی بوده است.
این در حالی است که بین هزینه‌های خوراکی و دخانی، بیشترین سهم مربوط به هزینه آرد، رشته، غلات، نان و فرآورده‌های آن و گوشت هر کدام ۲۲ درصد و در بین هزینه‌های غیرخوراکی، بیشترین سهم با ۳۰ درصد مربوط به مسکن، سوخت و روشنایی بوده است. از سوی دیگر، متوسط درآمد اظهار شده سالانه یک خانوار روستایی ۲۹ میلیون و ۷۰۲ هزار تومان بوده که نسبت به سال قبل ٢٧ درصد افزایش داشته است.
