ایستانیوز:تنش بر سر استفاده از آب رودخانه‌ها از قرن‌ها پیش در اطراف رودهای نیل، آمازون، میکونگ و دانوب وجود داشته. اما شدت و میزان رخ‌دادنِ این مناقشات در حال افزایش است
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)،شاخص‌های آلودگی هوا و آب و محیط زیست در نقاط زیادی از دنیا به خصوص در شهرهای بزرگ دنیا این روزها دارد وضعیت فاجعه‌آمیزی را نشان می‌دهد و هرکسی در جهان دارد مسئولیت این وضع را به گردن دیگران می‌اندازد. اما آنچه که در همین میان، پتانسیل تبدیل‌شدن به یک بحران گسترده دیگر را دارد، نبرد بر سر آب است. این نبرد در آینده نزدیک چه تغییراتی در زندگی ما ایجاد خواهد کرد؟
همیشه این را شنیده‌ایم که ما روی سیاره آبی زندگی می‌کنیم، سیاره‌ای که وقتی از فضا نگاهش کنید حجم زیادی اقیانوس و رود و دریا را به نمایش خواهد گذاشت. اما واقعیت این است که تنها سه درصد از کل آب روی سیاره ما آب تازه و قابل آشامیدن است و از همان میان هم، بخش زیادی غیرقابل دسترسی است چون در یخچال‌های طبیعی حبس شده. از سال ۱۹۶۰ تاکنون، میزان سرانه آب تازه قابل دسترسی تقریبا به نصف کاهش پیدا کرده. با این ترتیب، تقریبا چهل درصد از جمعیت جهان با مشکل کمبود آب مواجه‌اند. وقتی به سال ۲۰۳۰ میلادی برسیم، تقاضا برای آب به میزان چهل درصد بیشتر از عرضه آن خواهد بود.
در این میان، دو سوم از آب جهان از جاهایی تامین می‌شود که در محل تلاقی مرزهای کشوری قرار دارند و تنش فزاینده‌ای بر سر استفاده از آنها در میان کشورهای مختلف وجود دارد و معاهدات بین‌المللی در این خصوص هم مشکل را حل نکرده‌اند. مثلا چین، هند و بنگلادش تنش شدیدی بر سر استفاده از رودخانه براهماپوترا دارند و ساخت سد روی رودخانه نیل توسط اتیوپی باعث بالا گرفتن خشم مصر شده. اما این تازه اول ماجراست. درگیری بر سر آب در میان مناطق شهری و روستایی، در میان مصرف‌کنندگان شهری و صنعتی و کشاورزی مهم‌ترین تنش‌های آینده را تشکیل می‌دهد.
درواقع تنش بر سر استفاده از آب رودخانه‌ها از قرن‌ها پیش در اطراف رودهای نیل، آمازون، میکونگ و دانوب وجود داشته. اما شدت و میزان رخ‌دادنِ این مناقشات در حال افزایش است؛ به خصوص با توجه به اینکه تغییرات اقلیمی باعث تغییر الگوهای بارندگی و بروز خشکسالی و سیل بیشتر شده است. از آن بدتر اینکه هر چه پیش می‌رویم آلودگی آب‌ها بر اثر آلاینده‌های صنعتی به شدت بالا می‌رود. همچنین بخش کشاورزی به شدت از معضل آب لطمه دیده. این بخش، هفتاد درصد از مصرف آب در جهان را به خود اختصاص داده؛ رقمی که در کشورهای توسعه‌نیافته حتی به ۹۰ درصد هم می‌رسد. از سوی دیگر، حالا وقتی می‌شنویم که شهری مثل کیپ تاون در آفریقای جنوبی کلا بی‌آب شده و شهرهایی مثل مکزیکوسیتی هم در آستانه همین وضع هستند، خیلی تعجب نمی‌کنیم.
در این میان، سبک زندگی در بسیاری از کشورهای جهان اصلا با شرایط آب و هوایی امروزی دنیا تطبیق ندارد و اسراف‌کاری عظیمی در آنها نسبت به منابع آب صورت می‌گیرد. بخشی از این اسراف برای همگان آشکار است اما درمورد بخش دیگری از آن حتی آگاهی زیادی هم وجود ندارد. مثلا اینکه عموم تصور می‌کنند کاشت برنج هدردهنده آب است، در حالی که تولید یک کیلو گوشت گاو پنج برابر بیشتر از تولید یک کیلو برنج و ۱۳۰ برابر بیشتر از تولید یک کیلو سیب‌زمینی به آب نیاز دارد. به نظر نمی‌رسد که در آینده نزدیک عزمی جدی برای تغییر سبک زندگی در کشورهای پیشرفته هم وجود داشته باشد. شرکت‌های بزرگ از این کشورها حتی موضع بدتری را پیش گرفته‌اند و به دنبال دستیابی به منابع آب در کشورهای کم‌درآمد و توسعه‌نیافته به خصوص در آفریقا هستند. این شرکت‌ها در تلاشند اراضی بزرگی را در آفریقا و آسیا که پر از رودخانه و منابع آب زیرزمینی هستند در اختیار بگیرند. تنش در این خصوص حتی به جایی رسیده که در داخل برخی کشورها و ایالت‌ها، خانواده‌های ثروتمند و زمین‌دار هم نهایت تلاش خود را برای محروم‌کردن سایر مردم منطقه از منابع آب موجود به کار می‌گیرند. این وضعیتی است که در کشورهایی در آسیای مرکزی، شبه قاره هند و آفریقا مشاهده شده است. مجموعه این شرایط باعث شده که آب به کالایی لوکس بدل شود.
جامعه بین‌المللی شاید موفق شود تا مدتی دیگر هم خودش را گول بزند و وانمود کند که از این مسائل خبر ندارد. اما آتش تنش‌ها بر سر منابع آب خیلی زود گریبان همه کشورها و دولت‌ها را خواهد گرفت و هروقت برای کنترل مصرف بی‌رویه و دخالت خارجی در استفاده از منابع آب وارد عمل شویم باز خیلی دیر نیست.
