آیا دلاریزه‌شدن می‌تواند ونزوئلا را درمان کند؟

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)،بلای تورم شدید در ونزوئلا مدت‌هاست که گریبان مردم را در این کشور گرفته. اما حالا دیگر کار به جایی رسیده که دولت این کشور بالاخره زیر بار حذف پنج صفر از بولیوار، واحد پول ونزوئلا رفته و به شکلی بی‌حاصل امیدوار است که با این کار، قدرت خرید مردم را افزایش بدهد. آیا راهی برای خروج از وضعیت ابَرتورمی در ونزوئلا وجود دارد؟ شاید وجود داشته باشد اما نیکلاس مادورو رئیس‌جمهور این کشور تمایلی به انجام آن ندارد چون با سیاست‌های کشورش در تناقض است.

 

این راه که شاید می‌توانست ونزوئلا را از ابرتورم نجات بدهد، دلار امریکا ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌بود. یعنی اگر به جای بولیوار در ونزوئلا از دلار استفاده می‌شد شرایط تغییر می‌کرد. مردم ونزوئلا از پول‌های تقریبا بی‌ارزششان دست برمی‌داشتند و به جایش از دولت به نرخ غیررسمی امروز دلار می‌خریدند. در آن صورت، تمایل به سرمایه‌گذاری دوباره در ونزوئلا بیدار می‌شد.

 

این شرایط قبلا هم رخ داده. اکوادور در سال ۲۰۰۰ دلاریزه شد و توانست جلوی ابرتورم را بگیرد؛ تورمی که ماهانه ۵۰ درصد یا شاید بیشتر بود.

 

در مورد ونزوئلا نیز قضیه این است که قیمت‌ها بالا می‌روند چون دولت دارد به چاپ پول ادامه می‌دهد. اگر دیگر پول چاپ نشود، کسی هم قیمت‌ها را بالا نمی‌برد چون پول جدیدی برای پرداخت بیشتر وجود نخواهد داشت.

 

استیو هانکه استاد دانشگاه جانز هاپکینز که به برخی کشورها از جمله آرژانتین، روسیه و زیمبابوه برای ایجاد ثبات در واحد پولشان مشاوره داده، چنین استدلال می‌کند که ونزوئلا باید دلاریزه شود چون این کار باعث ایجاد ثبات می‌شود و این همان چیزی است که ونزوئلا خیلی فوری به آن احتیاج دارد.

 

فرانسیسکو رودریگوئز مشاور هِنری فالکون (رقیب مادورو در انتخابات ریاست جمهوری ماه می گذشته) نیز با این نظر موافق است. او که اقتصاددان ارشد تورینو کاپیتال در نیویورک است می‌گوید دلاریزه‌شدن باعث می‌شود در راه مقابله با ابرتورم حرکت سریعی انجام بگیرد. 

 

اگر دلاریزه‌شدن خوب است پس چرا مادورو این کار را نمی‌کند؟ از یک طرف این مسئله مطرح است که رئیس‌جمهور ونزوئلا نمی‌تواند واحد پول بولیوار را که نامش را از قهرمان ملی و آزادی‌بخش ونزوئلا (سیمون بولیوار) گرفته کنار بگذارد و دلار امریکا ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌را که پول دشمن ونزوئلا محسوب می‌شود جایگزین آن کند. مادورو حتی در جریان کمپین‌های انتخاباتی نیز این را گفت که فالکون دارد با حمایت از دلاریزه‌شدن، حقوق ملی کشور را واگذار می‌کند.

 

اما ونزوئلا مجبور نیست که حتما از دلار امریکا ‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌استفاده کند بلکه می‌تواند از واحد پول‌های دیگر مثل یورو هم بهره ببرد. ولی حتی در همان صورت هم کشور مجبور خواهد بود که کنترل سیاست‌های پولی و نرخ تبادل را واگذار کند. مثلا اگر قیمت نفت خام ونزوئلا به شدت کاهش پیدا کند، مقامات این کشور قادر نخواهند بود که این ضربه را با کاهش نرخ بهره یا پایین نگه داشتن ارزش واحد پول‌ این کشور کنترل کنند.

 

از دست‌رفتن انعطاف‌پذیری،‌ مشکلی بوده که برای کشورهای دلاریزه‌شده مثل اکوادور، السالوادور و پاناما پیش آمده و کشورهای مختلف در حوزه یورو نیز که مجبورند با سیاست پولی یکسان بانک مرکزی اروپا تطبیق پیدا کنند با همین مشکل مواجه هستند.

 

اسدروبال الیوروس، رئیس اکوآنالایتیکا که یک شرکت مشاوره در کاراکاس پایتخت ونزوئلا است در این خصوص می‌گوید: «دلاریزه‌شده باعث می‌شود ظرفیت رشد اقتصادی کاهش پیدا کند چون رقابت‌پذیری پایین می‌آید.»

 

پایان‌بخشیدن به ابرتورم باعث نخواهد شد که ونزوئلا راحت‌تر بتواند هزینه واردات غذا، دارو و سایر کالاهای اساسی را پرداخت کند. همچنین بار سنگین بدهی‌های خارجی با این کار سبک نخواهد شد.

 

ریکاردو هاوس‌مان، منتقد سرسخت مادورو که در دهه ۱۹۹۰ وزیر برنامه‌ریزی ونزوئلا بود، دلاریزه‌شدن را «سراب» می‌خوانَد. او می‌گوید اولویت باید کم‌کردن قدرت دولت در عرصه اقتصادی و در عین حال، تلاش برای بخشش بدهی‌ها یا گرفتن کمک خارجی باشد.

 

هاوس‌مان معتقد است تا وقتی که کمک خارجی برای ونزوئلا تامین نشده باشد، نباید به مسئله دلاریزه‌شدن فکر کرد. اما هانکه چنین استدلال می‌کند که تا وقتی ابرتورم شدید در کار باشد، قرض‌دهندگان یا کمک‌کنندگان وارد قضیه نخواهند شد. تا زمانی که مادورو به قدرت چسبیده باشد نیز هیچ‌یک از این استراتژی‌ها موثر واقع نخواهد شد.

 

جفری ساکز، اقتصاددان دانشگاه کلمبیا که در دهه ۱۹۸۰ برای کنترل ابرتورم به بولیوی کمک کرد، در مورد ونزوئلا می‌گوید تا وقتی که کسانی که عامل ایجاد ابرتورم هستند بر سر قدرت‌اند نمی‌توان کاری انجام داد (او توضیح داده که منظورش تغییر رژیم به شیوه امریکایی نیست).

 

به هر حال دلار هم‌اکنون یک معیار سنجش غیررسمی در ونزوئلا است و به صورت غیرقانونی در معاملات به کار می‌رود. هاوس‌مان معتقد است که تدابیر فعلی دولت برای کمک به صاحبان کسب و کار و مردم در زمینه تبدیل پول و دسترسی به دلار هم نمی‌تواند موثر واقع شود چون وقتی یک مغاک روبه‌رویتان باشد، نمی‌توانید قدم به قدم وارد آن شوید و جلو بروید.