ایستانیوز:۳۶ درصد از خانوار های استان بوشهر- رقمی بیش از یک‌سوم مردم این استان - توان تامین حداقل‌های اولیه برای محل سکونت خود را ندارند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)،استان بوشهر قطب انرژی ایران نام گرفته است. شاید بتوان گفت جغرافیا و نفت در طول تاریخ ایران سرنوشت بندر بوشهر و استانی را که این شهر مرکزش به شمار می‌رود تعیین کرده است. با این حال، تمرکز بیش از حد بر توسعه صنایع مربوط به انرژی، باعث غفلت نسبی از دیگر ابعاد اجتماعی و فرهنگی این استان شده است.
منطقه بوشهر از لحاظ موقعیت استراتژیک و وجود شرکت‌های بزرگ نفتی و اجرای طرح‌های صنعتی بزرگ مانند کشتی‌سازی، نیروی انسانی فعال استان‌های مجاور و مناطق دیگر را به خود جذب کرده‌است. در داخل منطقه نیز جابه‌جایی جمعیت افزایش یافته‌است زیرا به علت کمبود امکانات کشاورزی به‌خصوص کمبود آب و زمین‌های مورد نیاز و نبودن امکانات رفاهی و نیز پایین بودن سطح درآمد کشاورزان، مهاجرت روستاییان به شهرهای این استان شدت گرفته‌است. عده‌ای از اهالی این استان به دلیل نزدیکی آن به شیخ‌نشین‌های خلیج فارس، برای کار و امرار معاش به کشورهای واقع در کرانه خلیج فارس و دریای عمان مهاجرت کرده‌اند.
در طول تاریخ معاصر، بوشهر پیش از بسیاری از شهرهای مهم ایران دارای صنایع جدیدی از قبیل یخ‌سازی و برق بوده است. مردم بوشهر از اولین ایرانیانی بودند که با مجله و روزنامه آشنا شدند. یکی از نخستین شهرهایی که کارخانه چاپ سنگی را وارد کرد بوشهر بود؛ از همین رو، در بوشهر روزنامه‌های زیادی همچون روزنامه «مظفری»، روزنامه «خلیج ایران» و روزنامه «ندای جنوب» به چاپ و نشر می‌رسید. این میراث فرهنگی همچنان حفظ شده و بوشهر نویسندگان زیادی به جامعه فرهنگی ایران معرفی کرده و همچنین میزان سرانه کتاب‌خوانی در آن بالا است.
هم‌اکنون استان بوشهر با توجه به موقعیت استراتژیک خود و داشتن منابع و صنایع مختلفی نظیر نفت و گاز، به‌ویژه میدان گازی پارس جنوبی در عسلویه و کنگان در مقام بزرگ‌ترین منبع مستقل گازی در جهان و وجود پالایشگاه عظیم گاز در جم و نیز دارابودن یکی از مهم‌ترین ترمینال‌های صادرات نفت خام جهان در جزیره خارک و همچنین اجرای طرح‌های کلان صنعتی مانند کشتی‌سازی و نظایر آن، این امید را برانگیخته است که سیمای خود را به‌عنوان یکی از مناطق مهم صنعتی و اقتصادی منطقه تغییر دهد.
اقتصاد استان بوشهر به بخش‌های کشاورزی، دامداری، شیلات و تا حدودی به صنعت متکی است. این استان از نظر تولید خرما یکی از استان‌های مهم کشور است و علاوه بر این، صید ماهی یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های اقتصادی مردم این استان را تشکیل می‌دهد. صنایع این استان نیز به دو بخش صنایع دستی و ماشینی تقسیم می‌شوند و مهم‌ترین آنها را صنایع کشتی‌سازی و لنج‌سازی، توربافی، کوزه، سفال و ... تشکیل می‌دهند. به غیر از شرکت ملی صنایع دریایی و نیروگاه اتمی، مالکیت صنایع استان عمدتا به بخش خصوصی تعلق دارد.
یکی از مشکلاتی که همین چند روز گذشته برای بوشهری‌ها ایجاد شده، ممنوعیت استفاده آنها از مقررات ته‌لنجی است. ملوانان استان بوشهر فقط تا پایان فروردین‌ماه توانستند از ممنوعیت «ته‌لنجی» خلاصی پیدا کنند و بعد از آن، دوباره نگرانی‌ها شروع شد. بیست و سوم اردیبهشت، طرح ساماندهی کولبران ته‌لنجی در کمیسیون صنایع مجلس رد شد. بنا به گزارش ایلنا، این تصمیم به معنای ادامه ممنوعیت برای ملوانان بوشهری است. این ممنوعیت به معنای بیکاری تعداد زیادی از ساکنان استان بوشهر است زیرا هم خدمه لنج‌ها بیکار می‌شوند و هم کاسبی مغازه‌داران در شهرهایی مثل دیلم و گناوه به مشکل برمی‌خورد. ملوانان جنوب استان بوشهر بارها در اعتراض به «ممنوعیت ته‌لنجی» تجمع برگزار کردند یا به رایزنی با مقامات مسئول پرداختند اما به نظر می‌رسد این اعتراضات ثمربخش نبوده‌است. عبدالخالق برزگرزاده، عضو شورای اسلامی شهر بوشهر، پیش از این هشدار داده بود که ممنوعیت ته‌لنجی معاش بیست هزار خانوار بوشهری با مشکل مواجه می‌کند. به گفته او، در استان بوشهر نزدیک به ۲۵۰۰ لنج داریم که به صورت میانگین در هریک از آنها ۷ ملوان کار می‌کند. با توجه به اینکه خانواده‌های آنها هم در فعالیتشان نقش داشتند می‌توان گفت که بیش از۲۰ هزار خانوار در بوشهر منبع درآمدی خود را از دست داده‌اند.
استان بوشهر با بیشترین سطح توسعه صنعتی
وقتی که نام بندر بوشهر و استان بوشهر به گوش می‌رسد، گاهی امکان دارد در ذهن افرادی که مخاطب شدید رسانه‌ها هستند نقاط محروم این استان خطور کند. اما باید آن روی سکه را نیز نگریست و گفت که این استان در یکی از تحقیقاتی که توسعه صنعتی استان‌های مختلف کشور را مقایسه کرده است، بیشترین امتیاز توسعه صنعتی را کسب کرده و در جایگاه اول توسعه صنعتی در بین تمام استان‌های کشور قرار گرفته است.
این پژوهش در اداره‌کل آموزش و پژوهش استانداری کرمان به‌وسیله علی بیگ‌زاده، علی اسدی و سعید باغخانی در ابتدای دهه 90 انجام شده است. این مطالعه سعی کرده است با استفاده از اطلاعات کارگاه‌های صنعتی ده نفر کارکن و بیشتر، از طریق تکنیک تحلیل عاملی، جایگاه هریک از استان‌های کشور را در توسعه صنعتی تعیین کند و تاثیر هریک از متغیرهای تخصص‌گرایی، هزینه خدمات آموزشی سرانه و هزینه تحقیقات و آزمایشگاه سرانه را بر توسعه صنعتی استان‌ها بسنجد.
در مقایسه بین نقش توسعه صنعتی استان‌های کشور، نتایج نشان می‌داد که در شرایطی که نمره توسعه صنعتی استانی که کمترین نقش را در توسعه صنعتی کشور داشته 1081 بوده، نمره توسعه صنعتی استان بوشهر 61 هزار و 581 بوده و رتبه اول را از این نظر در میان استان‌های کشور کسب کرده است. این استان 1.4 درصد جمعیت کشور را دارا است اما سهم ارزش افزوده آن در بخش صنعت کشور 6.34 درصد است.
این تحقیق نشان می‌دهد که استان بوشهر از لحاظ توسعه صنعتی در صدر استان‌های کشور قرار گرفته است و یکی از استان‌های مهم و استراتژیک کشور شناخته می‌شود که در سال‌های اخیر با توجه به سرمایه‌گذاری‌های گسترده که عمدتا توسط بخش دولتی در این استان انجام شده، گام‌های بلندی را در مسیر توسعه برداشته است.
استان بوشهر به علت قرارگرفتن در ساحل استراتژیک خلیج فارس و بهره‌مندی از ذخایر نفت و گاز از اهمیت راهبردی و اقتصادی ویژه‌ای برخوردار است، به‌گونه‌ای که پایتخت انرژی ایران لقب گرفته است. مزیت در تولید محصولات صنعتی و تخصصی تولیدی در این استان باعث شده که نمره صنعتی آن با اختلاف بسیار زیادی نسبت به استان‌های دیگر کشور به دست بیاید.
عسلویه و خارگ
استان بوشهر از شمالی‌ترین تا جنوبی‌ترین نقطه میزبان صنایع عظیم نفت و گاز و پتروشیمی است و بخش قابل‌توجهی از گاز کشور در این استان تولید می‌شود. همچنین بخش اعظم نفت کشور از این استان صادر می‌شود و دارای بزرگ‌ترین مجتمع‌های پتروشیمی است. بخشی از نفت کشور نیز در این استان استخراج می‌شود و این استان علاوه بر میزبانی از صنایع نفت و گاز، در زمینه صادرات محصولات نفتی و گازی و پتروشیمی دیگر استان‌ها نیز فعال است. اقتصاد ایران وابسته به نفت است و ۹۵ درصد نفت کشور از استان بوشهر صادر می‌شود. به‌علاوه، حدود ۴۰ درصد از صادرات غیرنفتی کشور نیز از طریق استان بوشهر انجام می‌شود و این دو مورد به‌خوبی نقش استان بوشهر در اقتصاد و درآمد کشور را نشان می‌دهد.
شاید بتوان صنعت نفت و گاز استان بوشهر را با دو قله عسلویه و خارگ نشان داد. همان که وب‌سایت خبری – تحلیلی «جنوب نیوز» هم اشاره کرده، عسلویه بیشترین گاز ایران را تولید می‌کند و خارگ بزرگ‌ترین پایانه نفتی صادراتی ایران است. از سال ۱۳۷۶ که احداث تاسیسات پارس جنوبی در شهرستان‌های عسلویه و کنگان آغاز شد، این منطقه هر روز شاهد پیشرفت‌های عظیم صنعتی بوده و امروز تولید گاز ایران از این منطقه به حدود ۵۰۰ میلیون مترمکعب در روز رسیده است. فازهای پارس جنوبی یکی پس از دیگری وارد مدار تولید شده و حالا به گفته مسئولان وزارت نفت، زمان چندانی تا تکمیل همه فازهای پارس جنوبی باقی نمانده است. بیش از ۷۰ درصد گاز کشور در پارس جنوبی تولید می‌شود و علاوه بر تولید گاز شیرین، محصولات مختلفی از جمله میعانات گازی، گوگرد، ال‌پی‌جی، اتان و انواع محصولات پتروشیمی در این منطقه تولید و صادر می‌شود.
جزیره خارگ نیز به خاطر نقشی که در صادرات نفت کشور ایفا می‌کند دارای شهرت جهانی است و برای کشور، هم از این نظر و هم از نظر موقعیت استراتژیک دارای اهمیت کلیدی است. در این جزیره، بهترین کارشناسان و متخصصان در رشته‌های مختلف به کار مشغول هستند. کارشناسان و مدیران پایانه‌های نفتی خارگ در توصیف ویژگی‌های استثنایی این جزیره برای صادرات نفت ایران می‌گویند که این جزیره از نظر عمق آب یک استثناست، دارای ارتفاعات مناسب برای ذخیره‌سازی نفت است، بستر دریا مرجانی و بی‌نیاز از لایروبی است. بزرگ‌ترین تانکرهای جهان قادر هستند به‌راحتی و بدون کوچک‌ترین خطر و ریسک از جزیره خارگ بارگیری کنند. به همین دلیل است که در عرض ۲۰ سال گذشته، حتی یک مورد حادثه و یا خطری که کشتی‌های تانکر، محموله آنها و یا کارکنانشان را تهدید کند، در این پایانه نفتی رخ نداده است.
بزرگ‌ترین بندر صیادی
صیادی یکی از مشاغل آبا و اجدادی استان بوشهر است و بندر دیر در این استان را می‌توان بزرگ‌ترین بندر صیادی کشور دانست. استان بوشهر 36 بندر صیادی و مرکز تخلیه صید دارد. بخش اعظم صید ماهی و میگوی کشور در آب‌های این استان انجام می‌شود که از نظر اقتصادی جایگاه این استان را نشان می‌دهد. همچنین همین مراکز صید می‌توانند جاذبه‌های مهم گردشگری برای جذب بیشتر گردشگران به این استان باشند. برای همین، مسئولان استان در پی برگزاری جشنواره صید ماهی و میگو در استان هستند.
اما با وجود این، هر سال وضعیت معیشتی صیادان استان بوشهر افت می‌کند. معیشت بیشتر مردم ساحل‌نشین این استان به صید و صیادی وابسته است. اکنون بیش از 1300 قایق صیادی با بیش از 2500 صیاد در استان بوشهر فعالیت می‌کنند اما در مسائلی مانند بیمه تامین اجتماعی یا سخت و زیان‌آور محسوب‌شدن بیمه آنها مشکلات زیادی وجود دارد. از جمله مشکلات دیگر آنها، این است که برای صیادی باید گواهی کارآموزی از شیلات داشته باشند اما این گواهی‌ها در سال گذشته، به موقع صادر نشد و 60 لنج صیادی که 2 هزار صیاد در آن کار می‌کردند، نتوانستند به صیادی بپردازند.
علاوه بر صیادی، کشاورزی در حوزه خرما نیز از جمله فعالیت‌های سنتی مردم بومی بوشهر به شمار می‌رود. سالانه بیش از 160 هزار تن خرما در استان بوشهر تولید می‌شود که حدود 20 هزار تن آن صادر می‌شود. دشتستان به عنوان قطب تولید خرمای کشور، ۷۰ درصد از خرمای استان را تولید می‌کند. حدود شش میلیون اصله نخل در استان بوشهر وجود دارد که خرمای باکیفیت و مطلوبی در استان تولید می‌شود و می‌تواند در بازارهای جهانی فروش خوبی داشته باشد. کارشناسان پیش‌بینی کرده‌اند که با توجه به اینکه خرمای کبکاب دشتستان و تنگستان استان بوشهر در سازمان جهانی مالکیت فکری ثبت شده است، این محصول در بازارهای جهانی نیز جایگاه بهتری داشته باشد و در آینده صادرکنندگان شاهد رونق بیشتر آن باشند. مشکل بزرگ کشاورزی خرما در بوشهر، مثل بسیاری دیگر از محصولات کشاورزی دیگر، کمبود در عرصه برندسازی و بسته‌بندی و فرآوری آن است.
در سال‌های اخیر کمبود آب ضربه بزرگی به کشاورزی استان بوشهر زده است. امسال سایه شدیدترین خشکسالی بر کشاورزی بوشهر قرار دارد. با توجه به دوره طولانی کم‌بارشی و مداوم چند سال اخیر در بوشهر و استان‌های هم‌جوار آن، پیش‌بینی می‌شود سال زراعی 1397 شدیدترین خشکسالی در این استان رقم بخورد. هم‌اکنون آورد آب رودخانه شاپور به دلیل خشکسالی‌های پیاپی به‌عنوان مهم‌ترین منبع تامین‌کننده آب نخیلات استان بوشهر، 80 درصد کاهش یافته و متاثر از آن کیفیت منابع آبی موجود نیز پایین آمده است. روند طولانی خشکسالی باعث شده وضعیت کمی و کیفی آب‌های سطحی و زیرزمینی دچار افت شدید شود.
کارشناسان می‌گویند که سنتی بودن روش‌های آبیاری از دیگر چالش‌های بخش کشاورزی استان بوشهر است. در این شرایط نامناسب مصرف زیاد آب، پایین‌بودن سطح کیفی و کارایی آب و زهدار شدن زمین‌های کشاورزی از جمله مشکلات استفاده از شیوه‌های سنتی آبیاری در این استان است. به گفته مدیران جهاد کشاورزی این استان، در حال حاضر 30 هزار و 600 هکتار از زمین‌های کشاورزی استان بوشهر مجهز به سیستم آبیاری تحت فشار است که در صورت تامین آب در طرح احیای آب کشاورزی دشتستان امکان تجهیز 10 هزار هکتار از باغ‌های استان به سیستم نوین آبیاری وجود دارد.
صادرات و واردات
استان بوشهر در عرصه صادرات دارای ظرفیت‌های بالایی است و به گفته مقامات دولتی این استان شاهد بهبود وضعیت صادرات در استان است اما ماجرا اینجا است که همچنان واردات در این استان دست بالا را دارد. بندر گناوه و بندر دیلم از جمله بنادر این استان به شمار می‌رود. در سال گذشته، بیش از ۳۷ میلیون و ۸۰۶ تن کالا به ارزش حدود ۱۵ میلیارد و ۸۳ میلیون دلار از این استان صادر شد که نشان می‌داد میزان صادرات از گمرکات استان بوشهر حدود یک درصد از نظر وزنی افزایش یافته بوده است. میزان صادرات بدون احتساب میعانات گازی این استان ۲۰.۴ میلیون تن با ارزش ۷.۹ میلیون دلار بود که دارای افزایش شش درصدی ارزش و افزایش سه درصدی وزن بوده است. چین، کره جنوبی، امارات متحده عربی، هند، ژاپن، اندونزی، ترکیه، تایوان، کنیا و قطر مهم‌ترین مقاصد صادراتی استان بوشهر هستند و بیشترین کالاهای صادرشده میعانات گازی، محصولات پتروشیمی، کودهای معدنی، سیمان و کلینکر، انواع ماهی، میگوی پرورشی و گوگرد بوده است. در سال گذشته، میزان واردات استان بوشهر نیز یک میلیون و ۱۶۷ هزار تن بوده که ارزش کالاهای وارداتی دو میلیارد و ۴۲۷ میلیون دلار بوده است.
فقر عریان
36 درصد از خانوار های استان بوشهر- رقمی بیش از یک‌سوم مردم این استان - توان تامین حداقل‌های اولیه برای محل سکونت خود را ندارند. این آمار براساس مطالعه‌ای پژوهشی است که در سال 94 در فصلنامه علمی «اقتصاد مسکن» منتشر شد. گفته می‌شود این مطالعه قرار است مبنا و شالوده طرح «مسکن اجتماعی» (واحدهای انبوه ارزان‌قیمت) باشد که از برنامه‌های مهم وزیر کنونی راه و شهرسازی در روز بوده است. بحث گرانی مسکن و هزینه بالای اجاره در بوشهر تکراری است، دغدغه‌ای ملی که البته در این استان و خصوصا شهر بوشهر سهم بیشتری از دخل و خرج مردم را می‌بلعد. اما مسئله فقر در استان بوشهر، به جنبه فقر مسکن ختم نمی‌شود. چهره فقر در این استان کلی‌تر از مسکن است. عمده ریشه این فقر ناشی از بیکاری بالای استان بوشهر است.
ضربه به محیط‌زیست
با اینکه استان بوشهر از استان‌هایی است که توسعه صنعتی نفت و گاز در آن بسیار چشمگیر است اما باید گفت افراط در تمرکز روی نفت و گاز بوشهر، به محیط‌زیست و جامعه بومی این استان ضربه‌های بزرگی زده است.
برای اینکه بدانیم وضعیت استان بوشهر از چه قرار است، کافی است به بخشی از متن نطق میان‌دستور سکینه الماسی، نماینده مردم کنگان، دیر، جم و عسلویه، که یک سال و نیم پیش در مجلس شورای اسلامی ایراد شد، نگاهی دوباره بیندازیم. الماسی در آن نطق با اشاره به شهرهای حوزه انتخابیه‌اش گفت: «تاریخ این شهرستان‌ها تنها محصور در دو دهه اخیر با حضور صنعت در آن نیست بلکه 21 قرن پیش، عسلویه و دیگر شهرهای حوزه انتخابیه پایتخت تمدن دریایی جهان کهن بودند. امروز نیز این خاک نظرکرده مانند گذشته در زندگی مدرن ایرانیان نقش رونق کشور را به دوش می‌کشد و بی‌صدا دروازه تمدن صنعتی کشور و پایتخت انرژی ایران شده است. مردم ما با گشاده‌رویی و مهمانی مفتخر به میزبانی و مهمان‌نوازی هستند، اما باید بدانید این سفره عظیم خدادادی و فرصت‌های گشوده‌شده در این خاک، برای میزبانانش برکت و بهره‌ای ندارد؛ تجارت دریایی، صیادی، گردشگری، کشاورزی و غیره ظرفیت‌هایی بودند که از هزاران سال، شعله زندگی را بر آن خاک مشتعل می‌کردند اما امروز دیگر این‌گونه نیست و حتی روستاها، سواحل، آب و غیره نیز از بین رفته‌اند.»
این نماینده مردم چهار شهرستان استان بوشهر می‌گفت: «سفره اشتغال بومیان آسیب دیده و مغفول مانده و در زیر ارابه صنعت نفت و گاز و پتروشیمی از بین رفته است. محیط‌زیست به‌عنوان یکی از دغدغه‌های اصلی موکلینم در پس بی‌توجهی‌ها و کمکاریها در تمامی بخش‌های آب، خاک و هوا آسیب جدی دیده است، درحالی‌که امروزه حفظ محیط‌زیست از مولفه‌‌های اصلی مدیریت علم‌محور است و بحران آب نیز یکی از مشکلات محیط‌زیستی است که مردم منطقه را نگران کرده است. لازم است که وزارت نفت که نقش پررنگی در تغییر محیط‌زیست این منطقه داشته است متعهدانه به جبران خسارت‌ها بپردازد و ابتدا نقایص فعلی را به‌طور کامل رفع کند و ثانیا از این به بعد، هیچ پروژه‌ای را بدون در نظر گرفتن استانداردهای محیط‌زیستی به بهربرداری نرساند.»
الماسی به جنبه دیگری از توسعه صنعتی استان بوشهر اشاره کرد که کمتر دیده شده است و آن، نگرانی از تغییرات اجتماعی است: «مسائل اجتماعی منطقه از مهم‌ترین نگرانی‌ها محسوب می‌شود و روند موجود در سایه غفلت و کوتاهی نتیجه‌ای جز سیاهی نخواهد داشت. تغییرات سریع فرهنگی و اجتماعی در جنوب استان بوشهر بدون در نظر گرفتن بایدها و نبایدهای آن وضعیت غیرقابل چشم‌پوشی را ایجاد کرده است. وضعیت اشتغال بانوان نیز به‌عنوان مطالبات جدی علی‌رغم همه شعارها و دستورالعمل‌ها تاکنون تغییر محسوسی نداشته است. به جرئت می‌توان اشتغال را همهگیرترین خواسته مردم منطقه برشمرد که تاکنون به سرانجام درستی نرسیده و با وجود بخشنامه‌ها و مصوبات متعدد، اشتغال مردم بومی به معنای واقعی تنها بر روی کاغذ مورد توجه واقع شده است.»
همین انتقادها را سال گذشته سید کمال‌الدین شهریاری، نماینده مردم دشتی و تنگستان، نیز می‌گفت. او در یکی از سخنرانی‌های خود در شهریور سال گذشته، اعلام کرد: «بالا بودن رقم 18 درصد و 15 درصدی بیکاری در دو شهرستان تنگستان و دشتی در استان بوشهر نگران‌کننده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که استان بوشهر با وجود داشتن بیش از 900 کیلومتر مرز دریایی با خلیج فارس و پتانسیل‌های مختلف در حوزه‌های گوناگون از جمله ذخایر و معادن مختلف، دولت به غیر صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، در دیگر بخش‌های آن هیچ‌گونه سرمایه‌گذاری بزرگ و اساسی نکرده است و این وضعیت باعث شده استان بوشهر در محرومیت و عقب‌ماندگی قرار گیرد. از دیگر مشکلات موجود در استان بوشهر رشد نامتوازن صنعت در استان بوشهر است که پیامدها و آسیب‌های اجتماعی فراوانی را در سطح استان بوشهر ایجاد کرده است. این شرایط سبب شده که با وجود اینکه استان بوشهر بهره‌مند از ثروت باشد اما این ثروت به دست مردم استان بوشهر نرسد و گرفتاری‌هایی برای مردم استان بوشهر ایجاد شود.»
یکی از قدیمی‌ترین اتاق‌های بازرگانی
اتاق بازرگانی بندر بوشهر به دلیل موقعیت ممتاز این بندر در زمینه صادرات و واردات و حمل‌ونقل دریایی، همواره اهمیت زیادی داشته و یکی از قدیمی‌ترین اتاق‌های بازرگانی است که قدمتش به سال 1310 شمسی می‌رسد. در سال 1310 شمسی به‌دنبال تقاضای تجار، از سوی دولت مجوز تشکیل اتاق تجارت بوشهر صادر شد. کمیسیون نظارت بر انتخابات مرکب از عده‌ای از تجار معتمد و نماینده مالیه و عدلیه محل تشکیل شد و دفاتر ثبت اسامی تجار واجد شرایط قانونی، تهیه و تنظیم و انتخابات انجام شد که در این بین، هیئات دولت از بین 27 نفر از منتخبان اتاق تجارت 9 نفر را برگزید. حاج محمدباقر بهبهانی، آقامیرزا ابوالقاسم توکل، سید عبدالرسول کازرونی، سید حسین سعادت، سید محمد کربلایی‌باشی، حاج محمدعلی برکت، حاج عبدالرسول رئیس، سید علی گلشنی و محمود پوررضا به عنوان اعضای اصلی اتاق تجارت بوشهر انتخاب شدند که در اسفندماه 1311، آقایان یوسف دهدشتی، عبدالرسول چوک و حیدرعلی شیرازی از بقیه منتخبان درجه اول به عضویت اتاق تجارت بوشهر تعیین شدند.
از سال‌های دهه 20 تنها آگاهی‌هایی که از فعالیت‌های اتاق بوشهر در دست است مربوط به اظهارنامه‌های تجاری است. در اواسط دهه 1330، اعتراض و چنددستگی و اختلافات شدیدی بین بازرگانان بوشهری بروز کرد و عده‌ای از بازرگانان به عملکرد اسماعیل زارعی، رئیس وقت اتاق بوشهر، به دلیل فعالیتش درحالی‌که اتاق‌ها منحل شده بودند اعتراض کردند. در سال 1334، انجمن انتخابات دوره ششم اتاق بازرگانی بوشهر برگزار شد که بر اساس آگهی فرمانداری بوشهر، بازرگانان و شرکت‌های تجاری دارای پروانه بازرگانی مجاز به شرکت در انتخابات و انتخاب 12 نفر به‌عنوان اعضای اتاق بازرگانی در بوشهر بودند. در سال 1337 نیز انتخابات جدید اعضای اتاق بازرگانی بوشهر برگزار شد که کازرونی به سمت ریاست، ابوالقاسم مشلش و علی‌اکبر مهربان (نایب‌رئیس)، محمدعلی طاهری (خزانه‌دار) و قنبری و طاهری به سمت منشی برگزیده شدند. از آن پس تاکنون نیز اتاق بازرگانی بندر بوشهر کار خود را به‌خوبی ادامه داده است. این اتاق اکنون دارای هفت کمیسیون تخصصی است که فعالیت‌های مربوط به بخش خصوصی استان بوشهر را راهبری می‌کنند.
استان بوشهر قطب انرژی ایران نام گرفته است. شاید بتوان گفت جغرافیا و نفت در طول تاریخ ایران سرنوشت بندر بوشهر و استانی را که این شهر مرکزش به شمار می‌رود تعیین کرده است. با این حال، تمرکز بیش از حد بر توسعه صنایع مربوط به انرژی، باعث غفلت نسبی از دیگر ابعاد اجتماعی و فرهنگی این استان شده است.
منطقه بوشهر از لحاظ موقعیت استراتژیک و وجود شرکت‌های بزرگ نفتی و اجرای طرح‌های صنعتی بزرگ مانند کشتی‌سازی، نیروی انسانی فعال استان‌های مجاور و مناطق دیگر را به خود جذب کرده‌است. در داخل منطقه نیز جابه‌جایی جمعیت افزایش یافته‌است زیرا به علت کمبود امکانات کشاورزی به‌خصوص کمبود آب و زمین‌های مورد نیاز و نبودن امکانات رفاهی و نیز پایین بودن سطح درآمد کشاورزان، مهاجرت روستاییان به شهرهای این استان شدت گرفته‌است. عده‌ای از اهالی این استان به دلیل نزدیکی آن به شیخ‌نشین‌های خلیج فارس، برای کار و امرار معاش به کشورهای واقع در کرانه خلیج فارس و دریای عمان مهاجرت کرده‌اند.
در طول تاریخ معاصر، بوشهر پیش از بسیاری از شهرهای مهم ایران دارای صنایع جدیدی از قبیل یخ‌سازی و برق بوده است. مردم بوشهر از اولین ایرانیانی بودند که با مجله و روزنامه آشنا شدند. یکی از نخستین شهرهایی که کارخانه چاپ سنگی را وارد کرد بوشهر بود؛ از همین رو، در بوشهر روزنامه‌های زیادی همچون روزنامه «مظفری»، روزنامه «خلیج ایران» و روزنامه «ندای جنوب» به چاپ و نشر می‌رسید. این میراث فرهنگی همچنان حفظ شده و بوشهر نویسندگان زیادی به جامعه فرهنگی ایران معرفی کرده و همچنین میزان سرانه کتاب‌خوانی در آن بالا است.
هم‌اکنون استان بوشهر با توجه به موقعیت استراتژیک خود و داشتن منابع و صنایع مختلفی نظیر نفت و گاز، به‌ویژه میدان گازی پارس جنوبی در عسلویه و کنگان در مقام بزرگ‌ترین منبع مستقل گازی در جهان و وجود پالایشگاه عظیم گاز در جم و نیز دارابودن یکی از مهم‌ترین ترمینال‌های صادرات نفت خام جهان در جزیره خارک و همچنین اجرای طرح‌های کلان صنعتی مانند کشتی‌سازی و نظایر آن، این امید را برانگیخته است که سیمای خود را به‌عنوان یکی از مناطق مهم صنعتی و اقتصادی منطقه تغییر دهد.
اقتصاد استان بوشهر به بخش‌های کشاورزی، دامداری، شیلات و تا حدودی به صنعت متکی است. این استان از نظر تولید خرما یکی از استان‌های مهم کشور است و علاوه بر این، صید ماهی یکی از مهم‌ترین فعالیت‌های اقتصادی مردم این استان را تشکیل می‌دهد. صنایع این استان نیز به دو بخش صنایع دستی و ماشینی تقسیم می‌شوند و مهم‌ترین آنها را صنایع کشتی‌سازی و لنج‌سازی، توربافی، کوزه، سفال و ... تشکیل می‌دهند. به غیر از شرکت ملی صنایع دریایی و نیروگاه اتمی، مالکیت صنایع استان عمدتا به بخش خصوصی تعلق دارد.
یکی از مشکلاتی که همین چند روز گذشته برای بوشهری‌ها ایجاد شده، ممنوعیت استفاده آنها از مقررات ته‌لنجی است. ملوانان استان بوشهر فقط تا پایان فروردین‌ماه توانستند از ممنوعیت «ته‌لنجی» خلاصی پیدا کنند و بعد از آن، دوباره نگرانی‌ها شروع شد. بیست و سوم اردیبهشت، طرح ساماندهی کولبران ته‌لنجی در کمیسیون صنایع مجلس رد شد. بنا به گزارش ایلنا، این تصمیم به معنای ادامه ممنوعیت برای ملوانان بوشهری است. این ممنوعیت به معنای بیکاری تعداد زیادی از ساکنان استان بوشهر است زیرا هم خدمه لنج‌ها بیکار می‌شوند و هم کاسبی مغازه‌داران در شهرهایی مثل دیلم و گناوه به مشکل برمی‌خورد. ملوانان جنوب استان بوشهر بارها در اعتراض به «ممنوعیت ته‌لنجی» تجمع برگزار کردند یا به رایزنی با مقامات مسئول پرداختند اما به نظر می‌رسد این اعتراضات ثمربخش نبوده‌است. عبدالخالق برزگرزاده، عضو شورای اسلامی شهر بوشهر، پیش از این هشدار داده بود که ممنوعیت ته‌لنجی معاش بیست هزار خانوار بوشهری با مشکل مواجه می‌کند. به گفته او، در استان بوشهر نزدیک به ۲۵۰۰ لنج داریم که به صورت میانگین در هریک از آنها ۷ ملوان کار می‌کند. با توجه به اینکه خانواده‌های آنها هم در فعالیتشان نقش داشتند می‌توان گفت که بیش از۲۰ هزار خانوار در بوشهر منبع درآمدی خود را از دست داده‌اند.
استان بوشهر با بیشترین سطح توسعه صنعتی
وقتی که نام بندر بوشهر و استان بوشهر به گوش می‌رسد، گاهی امکان دارد در ذهن افرادی که مخاطب شدید رسانه‌ها هستند نقاط محروم این استان خطور کند. اما باید آن روی سکه را نیز نگریست و گفت که این استان در یکی از تحقیقاتی که توسعه صنعتی استان‌های مختلف کشور را مقایسه کرده است، بیشترین امتیاز توسعه صنعتی را کسب کرده و در جایگاه اول توسعه صنعتی در بین تمام استان‌های کشور قرار گرفته است.
این پژوهش در اداره‌کل آموزش و پژوهش استانداری کرمان به‌وسیله علی بیگ‌زاده، علی اسدی و سعید باغخانی در ابتدای دهه 90 انجام شده است. این مطالعه سعی کرده است با استفاده از اطلاعات کارگاه‌های صنعتی ده نفر کارکن و بیشتر، از طریق تکنیک تحلیل عاملی، جایگاه هریک از استان‌های کشور را در توسعه صنعتی تعیین کند و تاثیر هریک از متغیرهای تخصص‌گرایی، هزینه خدمات آموزشی سرانه و هزینه تحقیقات و آزمایشگاه سرانه را بر توسعه صنعتی استان‌ها بسنجد.
در مقایسه بین نقش توسعه صنعتی استان‌های کشور، نتایج نشان می‌داد که در شرایطی که نمره توسعه صنعتی استانی که کمترین نقش را در توسعه صنعتی کشور داشته 1081 بوده، نمره توسعه صنعتی استان بوشهر 61 هزار و 581 بوده و رتبه اول را از این نظر در میان استان‌های کشور کسب کرده است. این استان 1.4 درصد جمعیت کشور را دارا است اما سهم ارزش افزوده آن در بخش صنعت کشور 6.34 درصد است.
این تحقیق نشان می‌دهد که استان بوشهر از لحاظ توسعه صنعتی در صدر استان‌های کشور قرار گرفته است و یکی از استان‌های مهم و استراتژیک کشور شناخته می‌شود که در سال‌های اخیر با توجه به سرمایه‌گذاری‌های گسترده که عمدتا توسط بخش دولتی در این استان انجام شده، گام‌های بلندی را در مسیر توسعه برداشته است.
استان بوشهر به علت قرارگرفتن در ساحل استراتژیک خلیج فارس و بهره‌مندی از ذخایر نفت و گاز از اهمیت راهبردی و اقتصادی ویژه‌ای برخوردار است، به‌گونه‌ای که پایتخت انرژی ایران لقب گرفته است. مزیت در تولید محصولات صنعتی و تخصصی تولیدی در این استان باعث شده که نمره صنعتی آن با اختلاف بسیار زیادی نسبت به استان‌های دیگر کشور به دست بیاید.
عسلویه و خارگ
استان بوشهر از شمالی‌ترین تا جنوبی‌ترین نقطه میزبان صنایع عظیم نفت و گاز و پتروشیمی است و بخش قابل‌توجهی از گاز کشور در این استان تولید می‌شود. همچنین بخش اعظم نفت کشور از این استان صادر می‌شود و دارای بزرگ‌ترین مجتمع‌های پتروشیمی است. بخشی از نفت کشور نیز در این استان استخراج می‌شود و این استان علاوه بر میزبانی از صنایع نفت و گاز، در زمینه صادرات محصولات نفتی و گازی و پتروشیمی دیگر استان‌ها نیز فعال است. اقتصاد ایران وابسته به نفت است و ۹۵ درصد نفت کشور از استان بوشهر صادر می‌شود. به‌علاوه، حدود ۴۰ درصد از صادرات غیرنفتی کشور نیز از طریق استان بوشهر انجام می‌شود و این دو مورد به‌خوبی نقش استان بوشهر در اقتصاد و درآمد کشور را نشان می‌دهد.
شاید بتوان صنعت نفت و گاز استان بوشهر را با دو قله عسلویه و خارگ نشان داد. همان که وب‌سایت خبری – تحلیلی «جنوب نیوز» هم اشاره کرده، عسلویه بیشترین گاز ایران را تولید می‌کند و خارگ بزرگ‌ترین پایانه نفتی صادراتی ایران است. از سال ۱۳۷۶ که احداث تاسیسات پارس جنوبی در شهرستان‌های عسلویه و کنگان آغاز شد، این منطقه هر روز شاهد پیشرفت‌های عظیم صنعتی بوده و امروز تولید گاز ایران از این منطقه به حدود ۵۰۰ میلیون مترمکعب در روز رسیده است. فازهای پارس جنوبی یکی پس از دیگری وارد مدار تولید شده و حالا به گفته مسئولان وزارت نفت، زمان چندانی تا تکمیل همه فازهای پارس جنوبی باقی نمانده است. بیش از ۷۰ درصد گاز کشور در پارس جنوبی تولید می‌شود و علاوه بر تولید گاز شیرین، محصولات مختلفی از جمله میعانات گازی، گوگرد، ال‌پی‌جی، اتان و انواع محصولات پتروشیمی در این منطقه تولید و صادر می‌شود.
جزیره خارگ نیز به خاطر نقشی که در صادرات نفت کشور ایفا می‌کند دارای شهرت جهانی است و برای کشور، هم از این نظر و هم از نظر موقعیت استراتژیک دارای اهمیت کلیدی است. در این جزیره، بهترین کارشناسان و متخصصان در رشته‌های مختلف به کار مشغول هستند. کارشناسان و مدیران پایانه‌های نفتی خارگ در توصیف ویژگی‌های استثنایی این جزیره برای صادرات نفت ایران می‌گویند که این جزیره از نظر عمق آب یک استثناست، دارای ارتفاعات مناسب برای ذخیره‌سازی نفت است، بستر دریا مرجانی و بی‌نیاز از لایروبی است. بزرگ‌ترین تانکرهای جهان قادر هستند به‌راحتی و بدون کوچک‌ترین خطر و ریسک از جزیره خارگ بارگیری کنند. به همین دلیل است که در عرض ۲۰ سال گذشته، حتی یک مورد حادثه و یا خطری که کشتی‌های تانکر، محموله آنها و یا کارکنانشان را تهدید کند، در این پایانه نفتی رخ نداده است.
بزرگ‌ترین بندر صیادی
صیادی یکی از مشاغل آبا و اجدادی استان بوشهر است و بندر دیر در این استان را می‌توان بزرگ‌ترین بندر صیادی کشور دانست. استان بوشهر 36 بندر صیادی و مرکز تخلیه صید دارد. بخش اعظم صید ماهی و میگوی کشور در آب‌های این استان انجام می‌شود که از نظر اقتصادی جایگاه این استان را نشان می‌دهد. همچنین همین مراکز صید می‌توانند جاذبه‌های مهم گردشگری برای جذب بیشتر گردشگران به این استان باشند. برای همین، مسئولان استان در پی برگزاری جشنواره صید ماهی و میگو در استان هستند.
اما با وجود این، هر سال وضعیت معیشتی صیادان استان بوشهر افت می‌کند. معیشت بیشتر مردم ساحل‌نشین این استان به صید و صیادی وابسته است. اکنون بیش از 1300 قایق صیادی با بیش از 2500 صیاد در استان بوشهر فعالیت می‌کنند اما در مسائلی مانند بیمه تامین اجتماعی یا سخت و زیان‌آور محسوب‌شدن بیمه آنها مشکلات زیادی وجود دارد. از جمله مشکلات دیگر آنها، این است که برای صیادی باید گواهی کارآموزی از شیلات داشته باشند اما این گواهی‌ها در سال گذشته، به موقع صادر نشد و 60 لنج صیادی که 2 هزار صیاد در آن کار می‌کردند، نتوانستند به صیادی بپردازند.
علاوه بر صیادی، کشاورزی در حوزه خرما نیز از جمله فعالیت‌های سنتی مردم بومی بوشهر به شمار می‌رود. سالانه بیش از 160 هزار تن خرما در استان بوشهر تولید می‌شود که حدود 20 هزار تن آن صادر می‌شود. دشتستان به عنوان قطب تولید خرمای کشور، ۷۰ درصد از خرمای استان را تولید می‌کند. حدود شش میلیون اصله نخل در استان بوشهر وجود دارد که خرمای باکیفیت و مطلوبی در استان تولید می‌شود و می‌تواند در بازارهای جهانی فروش خوبی داشته باشد. کارشناسان پیش‌بینی کرده‌اند که با توجه به اینکه خرمای کبکاب دشتستان و تنگستان استان بوشهر در سازمان جهانی مالکیت فکری ثبت شده است، این محصول در بازارهای جهانی نیز جایگاه بهتری داشته باشد و در آینده صادرکنندگان شاهد رونق بیشتر آن باشند. مشکل بزرگ کشاورزی خرما در بوشهر، مثل بسیاری دیگر از محصولات کشاورزی دیگر، کمبود در عرصه برندسازی و بسته‌بندی و فرآوری آن است.
در سال‌های اخیر کمبود آب ضربه بزرگی به کشاورزی استان بوشهر زده است. امسال سایه شدیدترین خشکسالی بر کشاورزی بوشهر قرار دارد. با توجه به دوره طولانی کم‌بارشی و مداوم چند سال اخیر در بوشهر و استان‌های هم‌جوار آن، پیش‌بینی می‌شود سال زراعی 1397 شدیدترین خشکسالی در این استان رقم بخورد. هم‌اکنون آورد آب رودخانه شاپور به دلیل خشکسالی‌های پیاپی به‌عنوان مهم‌ترین منبع تامین‌کننده آب نخیلات استان بوشهر، 80 درصد کاهش یافته و متاثر از آن کیفیت منابع آبی موجود نیز پایین آمده است. روند طولانی خشکسالی باعث شده وضعیت کمی و کیفی آب‌های سطحی و زیرزمینی دچار افت شدید شود.
کارشناسان می‌گویند که سنتی بودن روش‌های آبیاری از دیگر چالش‌های بخش کشاورزی استان بوشهر است. در این شرایط نامناسب مصرف زیاد آب، پایین‌بودن سطح کیفی و کارایی آب و زهدار شدن زمین‌های کشاورزی از جمله مشکلات استفاده از شیوه‌های سنتی آبیاری در این استان است. به گفته مدیران جهاد کشاورزی این استان، در حال حاضر 30 هزار و 600 هکتار از زمین‌های کشاورزی استان بوشهر مجهز به سیستم آبیاری تحت فشار است که در صورت تامین آب در طرح احیای آب کشاورزی دشتستان امکان تجهیز 10 هزار هکتار از باغ‌های استان به سیستم نوین آبیاری وجود دارد.
صادرات و واردات
استان بوشهر در عرصه صادرات دارای ظرفیت‌های بالایی است و به گفته مقامات دولتی این استان شاهد بهبود وضعیت صادرات در استان است اما ماجرا اینجا است که همچنان واردات در این استان دست بالا را دارد. بندر گناوه و بندر دیلم از جمله بنادر این استان به شمار می‌رود. در سال گذشته، بیش از ۳۷ میلیون و ۸۰۶ تن کالا به ارزش حدود ۱۵ میلیارد و ۸۳ میلیون دلار از این استان صادر شد که نشان می‌داد میزان صادرات از گمرکات استان بوشهر حدود یک درصد از نظر وزنی افزایش یافته بوده است. میزان صادرات بدون احتساب میعانات گازی این استان ۲۰.۴ میلیون تن با ارزش ۷.۹ میلیون دلار بود که دارای افزایش شش درصدی ارزش و افزایش سه درصدی وزن بوده است. چین، کره جنوبی، امارات متحده عربی، هند، ژاپن، اندونزی، ترکیه، تایوان، کنیا و قطر مهم‌ترین مقاصد صادراتی استان بوشهر هستند و بیشترین کالاهای صادرشده میعانات گازی، محصولات پتروشیمی، کودهای معدنی، سیمان و کلینکر، انواع ماهی، میگوی پرورشی و گوگرد بوده است. در سال گذشته، میزان واردات استان بوشهر نیز یک میلیون و ۱۶۷ هزار تن بوده که ارزش کالاهای وارداتی دو میلیارد و ۴۲۷ میلیون دلار بوده است.
فقر عریان
36 درصد از خانوار های استان بوشهر- رقمی بیش از یک‌سوم مردم این استان - توان تامین حداقل‌های اولیه برای محل سکونت خود را ندارند. این آمار براساس مطالعه‌ای پژوهشی است که در سال 94 در فصلنامه علمی «اقتصاد مسکن» منتشر شد. گفته می‌شود این مطالعه قرار است مبنا و شالوده طرح «مسکن اجتماعی» (واحدهای انبوه ارزان‌قیمت) باشد که از برنامه‌های مهم وزیر کنونی راه و شهرسازی در روز بوده است. بحث گرانی مسکن و هزینه بالای اجاره در بوشهر تکراری است، دغدغه‌ای ملی که البته در این استان و خصوصا شهر بوشهر سهم بیشتری از دخل و خرج مردم را می‌بلعد. اما مسئله فقر در استان بوشهر، به جنبه فقر مسکن ختم نمی‌شود. چهره فقر در این استان کلی‌تر از مسکن است. عمده ریشه این فقر ناشی از بیکاری بالای استان بوشهر است.
ضربه به محیط‌زیست
با اینکه استان بوشهر از استان‌هایی است که توسعه صنعتی نفت و گاز در آن بسیار چشمگیر است اما باید گفت افراط در تمرکز روی نفت و گاز بوشهر، به محیط‌زیست و جامعه بومی این استان ضربه‌های بزرگی زده است.
برای اینکه بدانیم وضعیت استان بوشهر از چه قرار است، کافی است به بخشی از متن نطق میان‌دستور سکینه الماسی، نماینده مردم کنگان، دیر، جم و عسلویه، که یک سال و نیم پیش در مجلس شورای اسلامی ایراد شد، نگاهی دوباره بیندازیم. الماسی در آن نطق با اشاره به شهرهای حوزه انتخابیه‌اش گفت: «تاریخ این شهرستان‌ها تنها محصور در دو دهه اخیر با حضور صنعت در آن نیست بلکه 21 قرن پیش، عسلویه و دیگر شهرهای حوزه انتخابیه پایتخت تمدن دریایی جهان کهن بودند. امروز نیز این خاک نظرکرده مانند گذشته در زندگی مدرن ایرانیان نقش رونق کشور را به دوش می‌کشد و بی‌صدا دروازه تمدن صنعتی کشور و پایتخت انرژی ایران شده است. مردم ما با گشاده‌رویی و مهمانی مفتخر به میزبانی و مهمان‌نوازی هستند، اما باید بدانید این سفره عظیم خدادادی و فرصت‌های گشوده‌شده در این خاک، برای میزبانانش برکت و بهره‌ای ندارد؛ تجارت دریایی، صیادی، گردشگری، کشاورزی و غیره ظرفیت‌هایی بودند که از هزاران سال، شعله زندگی را بر آن خاک مشتعل می‌کردند اما امروز دیگر این‌گونه نیست و حتی روستاها، سواحل، آب و غیره نیز از بین رفته‌اند.»
این نماینده مردم چهار شهرستان استان بوشهر می‌گفت: «سفره اشتغال بومیان آسیب دیده و مغفول مانده و در زیر ارابه صنعت نفت و گاز و پتروشیمی از بین رفته است. محیط‌زیست به‌عنوان یکی از دغدغه‌های اصلی موکلینم در پس بی‌توجهی‌ها و کمکاریها در تمامی بخش‌های آب، خاک و هوا آسیب جدی دیده است، درحالی‌که امروزه حفظ محیط‌زیست از مولفه‌‌های اصلی مدیریت علم‌محور است و بحران آب نیز یکی از مشکلات محیط‌زیستی است که مردم منطقه را نگران کرده است. لازم است که وزارت نفت که نقش پررنگی در تغییر محیط‌زیست این منطقه داشته است متعهدانه به جبران خسارت‌ها بپردازد و ابتدا نقایص فعلی را به‌طور کامل رفع کند و ثانیا از این به بعد، هیچ پروژه‌ای را بدون در نظر گرفتن استانداردهای محیط‌زیستی به بهربرداری نرساند.»
الماسی به جنبه دیگری از توسعه صنعتی استان بوشهر اشاره کرد که کمتر دیده شده است و آن، نگرانی از تغییرات اجتماعی است: «مسائل اجتماعی منطقه از مهم‌ترین نگرانی‌ها محسوب می‌شود و روند موجود در سایه غفلت و کوتاهی نتیجه‌ای جز سیاهی نخواهد داشت. تغییرات سریع فرهنگی و اجتماعی در جنوب استان بوشهر بدون در نظر گرفتن بایدها و نبایدهای آن وضعیت غیرقابل چشم‌پوشی را ایجاد کرده است. وضعیت اشتغال بانوان نیز به‌عنوان مطالبات جدی علی‌رغم همه شعارها و دستورالعمل‌ها تاکنون تغییر محسوسی نداشته است. به جرئت می‌توان اشتغال را همهگیرترین خواسته مردم منطقه برشمرد که تاکنون به سرانجام درستی نرسیده و با وجود بخشنامه‌ها و مصوبات متعدد، اشتغال مردم بومی به معنای واقعی تنها بر روی کاغذ مورد توجه واقع شده است.»
به گزارش آینده نگر ،همین انتقادها را سال گذشته سید کمال‌الدین شهریاری، نماینده مردم دشتی و تنگستان، نیز می‌گفت. او در یکی از سخنرانی‌های خود در شهریور سال گذشته، اعلام کرد: «بالا بودن رقم 18 درصد و 15 درصدی بیکاری در دو شهرستان تنگستان و دشتی در استان بوشهر نگران‌کننده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که استان بوشهر با وجود داشتن بیش از 900 کیلومتر مرز دریایی با خلیج فارس و پتانسیل‌های مختلف در حوزه‌های گوناگون از جمله ذخایر و معادن مختلف، دولت به غیر صنایع نفت، گاز و پتروشیمی، در دیگر بخش‌های آن هیچ‌گونه سرمایه‌گذاری بزرگ و اساسی نکرده است و این وضعیت باعث شده استان بوشهر در محرومیت و عقب‌ماندگی قرار گیرد. از دیگر مشکلات موجود در استان بوشهر رشد نامتوازن صنعت در استان بوشهر است که پیامدها و آسیب‌های اجتماعی فراوانی را در سطح استان بوشهر ایجاد کرده است. این شرایط سبب شده که با وجود اینکه استان بوشهر بهره‌مند از ثروت باشد اما این ثروت به دست مردم استان بوشهر نرسد و گرفتاری‌هایی برای مردم استان بوشهر ایجاد شود.»
یکی از قدیمی‌ترین اتاق‌های بازرگانی
اتاق بازرگانی بندر بوشهر به دلیل موقعیت ممتاز این بندر در زمینه صادرات و واردات و حمل‌ونقل دریایی، همواره اهمیت زیادی داشته و یکی از قدیمی‌ترین اتاق‌های بازرگانی است که قدمتش به سال 1310 شمسی می‌رسد. در سال 1310 شمسی به‌دنبال تقاضای تجار، از سوی دولت مجوز تشکیل اتاق تجارت بوشهر صادر شد. کمیسیون نظارت بر انتخابات مرکب از عده‌ای از تجار معتمد و نماینده مالیه و عدلیه محل تشکیل شد و دفاتر ثبت اسامی تجار واجد شرایط قانونی، تهیه و تنظیم و انتخابات انجام شد که در این بین، هیئات دولت از بین 27 نفر از منتخبان اتاق تجارت 9 نفر را برگزید. حاج محمدباقر بهبهانی، آقامیرزا ابوالقاسم توکل، سید عبدالرسول کازرونی، سید حسین سعادت، سید محمد کربلایی‌باشی، حاج محمدعلی برکت، حاج عبدالرسول رئیس، سید علی گلشنی و محمود پوررضا به عنوان اعضای اصلی اتاق تجارت بوشهر انتخاب شدند که در اسفندماه 1311، آقایان یوسف دهدشتی، عبدالرسول چوک و حیدرعلی شیرازی از بقیه منتخبان درجه اول به عضویت اتاق تجارت بوشهر تعیین شدند.
از سال‌های دهه 20 تنها آگاهی‌هایی که از فعالیت‌های اتاق بوشهر در دست است مربوط به اظهارنامه‌های تجاری است. در اواسط دهه 1330، اعتراض و چنددستگی و اختلافات شدیدی بین بازرگانان بوشهری بروز کرد و عده‌ای از بازرگانان به عملکرد اسماعیل زارعی، رئیس وقت اتاق بوشهر، به دلیل فعالیتش درحالی‌که اتاق‌ها منحل شده بودند اعتراض کردند. در سال 1334، انجمن انتخابات دوره ششم اتاق بازرگانی بوشهر برگزار شد که بر اساس آگهی فرمانداری بوشهر، بازرگانان و شرکت‌های تجاری دارای پروانه بازرگانی مجاز به شرکت در انتخابات و انتخاب 12 نفر به‌عنوان اعضای اتاق بازرگانی در بوشهر بودند. در سال 1337 نیز انتخابات جدید اعضای اتاق بازرگانی بوشهر برگزار شد که کازرونی به سمت ریاست، ابوالقاسم مشلش و علی‌اکبر مهربان (نایب‌رئیس)، محمدعلی طاهری (خزانه‌دار) و قنبری و طاهری به سمت منشی برگزیده شدند. از آن پس تاکنون نیز اتاق بازرگانی بندر بوشهر کار خود را به‌خوبی ادامه داده است. این اتاق اکنون دارای هفت کمیسیون تخصصی است که فعالیت‌های مربوط به بخش خصوصی استان بوشهر را راهبری می‌کنند.
