ایستانیوز:اقتصاد سایه به کاهش نرخ سرمایه گذاری، کاهش پذیرش فناوری های جدید و هم چنین کاهش درآمدهای مالیاتی می انجامد اما از جانب دیگر، با کاهش نرخ بیکاری، افزایش امید به زندگی، فراهم کردن زمینه برای خلاقیت و نوآوری و بالا بردن روحیه کارآفرینی اثری مثبت بر کیفیت زندگی دارد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)،برنامه ریزی صحیح اقتصادی و اجتماعی به وجود اطلاعات صحیح و جامع از عملکرد عمومی اقتصاد کشور متکی است. با این وجود در بسیاری از اقتصادها بخشی وجود دارد که در گزارش ها و حساب های درآمد ملی دیده نمی شود. فعالیت هایی که به علت ماهیت پنهان آن، زیرزمینی نام گرفته اند، به عنوان اقتصاد سایه یا غیررسمی هم شناخته می شوند. این بخش به دلایل مختلف در حساب های رسمی دیده نمی شود و همین مسئله سرعت دستیابی به پیشرفت های اقتصادی با اجرای برنامه ها را کُند کرده است.
اقتصاد سایه صرفا در کشورهای درحال توسعه عامل کاهش سرعت رسیدن به پیامدهای مثبت در اجرای برنامه ها نیست. این چالش در اقتصادهای توسعه یافته هم وجود دارد. یک مطالعه در سال 2007 نشان داد فعالیت های غیررسمی به طور تقریبی 16 درصد از تولید ناخالص داخلی کشورهای عضو سازمان همکاری و توسعه اقتصادی OECD و 35 درصد از تولید ناخالص داخلی کشورهای درحال توسعه را از سال 1999 تا 2005 تشکیل داده است.
اقتصاد سایه اثر خود را در فرار مالیاتی، اخلال در رقابت، خنثی و کم اثر کردن سیاست های دولت، کاهش بهره وری و اثر بخشی بر اشتغال مولد نشان می دهد. هم چنین کیفیت زندگی و شاخص های موثر در اندازه گیری آن، با هرچه بزرگتر شدن اقتصاد سایه، متاثر می شود. کیفیت زندگی از رفاه مادی، سلامت، امنیت و پایداری سیاسی، امنیت شغلی، زندگی خانوادگی، برابری های جنسیتی، آزادی سیاسی، زندگی اجتماعی، آب و هوا و شرایط جغرافیایی نشات می گیرد.
پژوهشگران می گویند اقتصاد سایه به کاهش نرخ سرمایه گذاری، کاهش پذیرش فناوری های جدید و هم چنین کاهش درآمدهای مالیاتی می انجامد اما از جانب دیگر، با کاهش نرخ بیکاری، افزایش امید به زندگی، فراهم کردن زمینه برای خلاقیت و نوآوری و بالا بردن روحیه کارآفرینی اثری مثبت بر کیفیت زندگی دارد.
نکته مهم دیگر درباره اقتصاد سایه، رشد آن با افزایش درآمدهای نفتی است. درآمدهای نفتی می تواند بر رفاه اثر مداوم و ثابت بر جای بگذارد و به کاهش اقتصاد سایه کمک کند اما افزایش اتکای دولت ها به آن، نتیجه خوبی برای رفاه شهروندان به همراه ندارد. بنابراین توصیه شده دولت ها با تقویت صادرات غیرنفتی و تولید بخش خصوصی در کنار کوچک سازی اندازه دولت به سمت کاهش بیشتر سهم نفت در اقتصاد کشور حرکت کنند.
برای مطالعه بیشتر مقاله «اثر اقتصاد سایه بر کیفیت زندگی» را بخوانید. این مقاله در نشریه اقتصاد با ثبات در بهار سال 1401 منتشر شده است.
