ایستانیوز:فرایند فروش تعهدی از طریق کارگزاری‌ها با انعقاد قراردادی به‌عنوان قرارداد مار جین و افتتاح حساب مار جین مدیریت می‌شود.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)،سازوکار فروش تعهدی در بورس اوراق بهادار تهران از فردا شروع می‌شود. طبق اعلام سازمان بورس از روز یکشنبه و با حضور رئیس و مدیرعامل بورس رسماً از سازوکار فروش تعهدی سهام رونمایی می‌شود. علی صحرائی مدیرعامل بورس تهران درباره راه‌اندازی فروش تعهدی گفته است: این معاملات محدود و در بورس تهران شروع می‌شود و مکانیسم‌های کنترلی پیش‌بینی‌شده و بر این اساس در حد 5 / 0 درصد نسبت به آخرین قیمت، امکان فروش تعهدی وجود دارد.
راه‌اندازی فروش تعهدی یا فروش استقراضی یکی از ابزارهایی است که در حالت متعارف به دو منظور مورداستفاده قرار می‌گیرد: ۱- عایدی گرفتن از بازار منفی؛ ۲- ثابت نگه‌داشتن قیمت یا قفل‌کردن روی آن. فردی که دارای موقعیت مالکیت عینی یا Long است، در صورت افزایش قیمت از عایدی برخوردار می‌شود؛ اما در سوی دیگر، فردی که سهم در اختیار ندارد و تصور وی بر این است که قیمت سهم کاهش خواهد یافت، اقدام به استقراض سهم می‌کند و با فروش سهم در بازار، پس از پایین آمدن اقدام به خرید سهم و باز پس دادن قرض می‌کند. در این حالت قرض گیرنده با فروش سهم به قیمت بالاتر و خرید سهم به قیمت پایین‌تر، سود کسب می‌کند. در حالت دیگر نیز، فردی که سهمی در اختیار دارد که قیمت آن را ارزنده می‌پندارد و تمایل به حفظ همین قیمت فعلی در کنار حفظ مالکیت سهم دارد، تعداد مشابه سهمی که در اختیار دارد را به‌صورت استقراضی می‌فروشد. در این حالت سهامدار خود را در مقابل بالا یا پایین آمدن قیمت پوشش داده است.
فرایند فروش تعهدی از طریق کارگزاری‌ها با انعقاد قراردادی به‌عنوان قرارداد مار جین و افتتاح حساب مار جین مدیریت می‌شود. با افتتاح حساب مار جین، کارگزار دو نوع اعتبار در اختیار مشتری قرار می‌دهد: اعتبار به شکل وام نقدی و اعتبار به شکل سهام؛ که یکی خرید اعتباری و دیگری فروش استقراضی (و همچنین وام به شکل سهمی) هستند.
کارشناسان می‌گویند «فروش تعهدی» یکی از ابزارهای جدید بازار سرمایه است که منجر می‌شود تا هم روزهای منفی و هم روزهای مثبت بازار برای سهامداران جذاب باشد و سرمایه‌گذاران صرفاً به دنبال روزهای مثبت بازار نباشند و چشم‌انداز آتی شرکت‌ها در تصمیم سهامداران اثرگذار باشد. فروش تعهدی در بازارهای مالی دنیا تحت عنوان short sell شناخته می‌شود.
حسن امیری، عضو هیات مدیره و معاون نظارت بر بورس ها و ناشران سازمان بورس و اوراق بهادار درباره این ابزار جدید گفته است: «این ابزار منجر خواهد شد تا سرمایه‌گذاران در هر دو شرایط مثبت و منفی بتوانند در بازار سرمایه فعال باشند و کسب درآمد کنند. براین اساس، با به‌کارگیری این ابزار در بازار سرمایه، سرمایه‌گذاری که تصور می‌کند قیمت سهام یک شرکت بیش‌ازاندازه رشد کرده و یا در آینده احتمال کاهش قیمت آن سهم به دلایل بنیادین و یا تحلیل شخصی او وجود دارد می‌تواند یک استراتژی معاملاتی انتخاب کند. به‌طوری‌که می‌تواند سهام را به وکالت از شخص دیگر (مالک سهام) بفروشد و هر زمان که خود یا مالک سهام اراده کرد مثل اوراق فروش رفته را برای مالک خریداری کند، البته شرایط و ضوابط وکالت باید بین طرفین مشخص و تعهدات هر طرف در قرارداد فروش تعهدی تعیین‌شده باشد. درنتیجه با افت قیمت سهم که براثر بررسی شرایط و تحلیل ارزش سهام با عملکرد یک شرکت صورت گرفته کسب منفعت می‌کنند. این ابزار مالی جزو ابزارهای استانداردی است که در سایر بازارهای مالی دنیا نیز عملیاتی شده است.»
به گفته مسئولان بورس زیرساخت‌های لازم برای به‌کارگیری این ابزار مهیا شده است و هم‌اکنون اقدامات نهایی برای فراهم کردن شرایط لازم برای سفارش گذاری و شرایط لازم برای معاملات تعهد فروش در حال انجام است. طبق اعلام صورت گرفته از اسفندماه قرار است فروش تعهدی در بورس شروع شود.
دستورالعمل فروش تعهدی اوراق بهادار در بورس تهران و فرا بورس ایران در ابتدای خردادماه تصویب و 30 مرداد برای اجرا ابلاغ شد ولی اجرای آن با توجه به فراهم نبودن زیرساخت‌ها تاکنون زمان برده است.
البته فروش تعهدی ازنظر شرعی مشکلاتی هم داشته است که از سوی مسئولان بورس با روش‌های جایگزین برطرف شده است. محمود گودرزی معاون بازار بورس دراین‌باره به ایبنا گفته است:« با توجه به وجود اشکالات شرعی در این روش معاملاتی (یعنی پرداخت بهره مشخص)، راهکار جایگزین در قالب عقد وکالت تعریف‌شده است. درواقع در این مدل، متقاضی به وکالت از مالک و به نام او، به فروش اوراق بهادار مشخصی اقدام کرده و موظف است در زمان مشخص (در سررسید) یا به درخواست مالک و یا به تشخیص خود تا سررسید، اوراق بهادار فروخته‌شده را به نام مالک بازخرید کند.»
