ایستانیوز:اقتصاد ایران، اقتصادی بانک محور است و براساس گزارش‌های بانک مرکزی، بخش غالب تأمین مالی در اقتصاد ایران از طریق نظام بانکی صورت می‌گیرد. باوجوداین در سال‌های اخیر تأمین مالی از طریق بازار سرمایه رشد خوبی داشته است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)،مشکل تأمین مالی بنگاه‌ها از طریق بازار سرمایه، همیشه آرزوی کابینه اقتصادی دولت‌ها بوده است. هرچقدر که برنامه‌ریزی می‌شود تا تأمین مالی به‌جای بانک‌ها از طریق بازار سرمایه صورت بگیرد، اما گویی مردم علاقه‌ای به سپردن سرمایه‌شان به بازار سرمایه ندارند تا از طرف دیگر، بنگاه‌ها بتوانند از این طریق تأمین مالی انجام دهند.
مرکز پژوهش‌های مجلس در گزارشی به چالش‌های تأمین مالی بنگاه‌ها اشاره‌کرده است. این گزارش می‌نویسد: انتشار صکوک از طریق بازار سرمایه، یکی از مسیرهایی است که بنگاه‌ها می‌توانند برای تأمین مالی سرمایه در گردش یا سرمایه‌گذاری جدید جهت توسعه فعالیت‌های تولیدی خود از آن استفاده کنند. از طریق انتشار صکوک می‌توان نقدینگی موجود در جامعه (سپرده‌های مردم) را به‌صورت مستقیم به سمت تولید هدایت کرد، زیرا در این سازوکار بنگاه تولیدی به‌طور مستقیم با سرمایه‌گذاران (مردم) تعامل دارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که در اقتصاد ایران حجم تأمین مالی بنگاه‌ها از مسیر بازار سرمایه در مقایسه با اخذ تسهیلات از شبکه بانکی بسیار ناچیز است و درواقع از این ظرفیت مهم استفاده نمی‌شود که این امر نشان می‌دهد چالش‌هایی در مسیر تأمین مالی از طریق انتشار صکوک در بازار سرمایه وجود دارد. گزارش به تحلیل این چالش‌ها می‌پردازد.
طبق این گزارش، اعمال نرخ‌های دستوری و نامتناسب با شرایط بازار برای صکوک از سوی بانک مرکزی و سازمان بورس باعث شده است که فروش این اوراق در بازار اولیه دشوار شده و هزینه‌های متعهد پذیرنویسی و بازار گردانی افزایش یابد که منجر به افزایش هزینه تمام‌شده تأمین مالی برای بنگاه می‌شود و البته توزیع منافع مالی میان شرکت‌های تأمین سرمایه و سرمایه‌گذاران (حقیقی و حقوقی) را غیرشفاف می‌کند. از سوی دیگر عدم آشنایی فعالان اقتصادی با صکوک و پیچیدگی‌های آن و البته تعدد مراحل اخذ مجوز انتشار و درنهایت فرایند طولانی تأیید رکن ضامن صکوک با ضمانت بانکی توسط بانک مرکزی، منجر به افزایش هزینه‌های مبادلاتی انتشار صکوک برای بنگاه‌ها شده است.
به این ترتیب براساس گزارش این مرکز، اصلاح نحوه مداخله نهادهای تنظیم‌گر در خصوص نرخ‌های صکوک در راستای تناسب بیشتر این نرخ‌ها با شرایط بازار، الزام به ارائه رتبه اعتباری صکوک و رتبه اعتباری بنگاه‌ها توسط مؤسسات رتبه‌بندی در بازار سرمایه، امکان انتشار صکوک بدون کوپن همچون اسناد خزانه برای بنگاه‌ها و درنهایت تالش برای کاهش زمان رویه‌های اداری و اجرایی انتشار صکوک می‌تواند رغبت بنگاه‌ها و سرمایه‌گذاران برای استفاده از این سازوکار را افزایش دهد.
