ایستانیوز:در شرایط اقتصادی پیچیده و چالش‌برانگیز امروز، بانک‌ها نقش بسیار حیاتی در تأمین منابع مالی و تسهیل رشد اقتصادی ایفا می‌کنند. این نهادها به عنوان واسطه‌گران اصلی در اقتصاد، مسئولیت دارند تا منابع مالی را به درستی تخصیص داده و از بحران‌ها جلوگیری کنند. با این حال، به نظر می‌رسد که برخی از بانک‌ها در ایران به جای اینکه بر اساس اصول بانکداری عمل کنند، به سمت مدل بنگاه‌داری حرکت کرده‌اند. بانک کارآفرین یکی از نمونه‌های بارز این وضعیت است که در ظاهر سودآوری بالایی از خود نشان می‌دهد، اما در عمل با بحران‌های جدی در حوزه اعطای تسهیلات مواجه است. این مقاله قصد دارد تا به طور انتقادی عملکرد بانک کارآفرین را بررسی کرده و علل و پیامدهای عملکرد ناکارآمد آن را تحلیل کند.
1. واقعیت‌های پشت پرده سودآوری کاغذی
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)،یکی از مسائل اصلی که در گزارش‌های مالی بانک کارآفرین مشاهده می‌شود، وجود تفاوت‌های چشمگیر میان سودآوری کاغذی و عملکرد عملیاتی این بانک است. سودآوری بانک‌ها معمولاً به‌عنوان یک شاخص از عملکرد آنها مطرح می‌شود و می‌تواند به عنوان معیاری از توانایی بانک در مدیریت منابع و تخصیص درست آنها مورد ارزیابی قرار گیرد. در مورد بانک کارآفرین، این سودآوری به شدت تحت تأثیر درآمدهای غیرعملیاتی قرار دارد که از فعالیت‌های بنگاه‌داری ناشی می‌شود.
بر اساس گزارش‌ها، درآمد تسهیلات اعطایی بانک از ابتدای سال ۱۴۰۳ تا آذرماه به ۹۸,۵۸۹,۹۰۵ میلیون ریال رسید. این رقم ممکن است برای بسیاری از تحلیلگران و ذینفعان بانک جذاب به نظر برسد، اما واقعیت این است که این درآمدها در شرایطی به دست آمده است که بسیاری از وام‌ها در وضعیت قفل‌شده و غیرقابل وصول قرار دارند. این وضعیت نشان‌دهنده فاصله‌ای عمیق میان سودآوری کاغذی و عملکرد عملیاتی واقعی بانک است. به عبارت دیگر، در حالی که بانک در ظاهر به سوددهی دست یافته است، در عمل از وظیفه اصلی خود که تأمین مالی به موقع و مؤثر برای کسب‌وکارها و افراد است، بازمانده است.
در همین راستا، بانک کارآفرین به وضوح در دام مدل بنگاه‌داری گرفتار شده است. در واقع، سودهای بانک عمدتاً از محل فعالیت‌هایی به دست می‌آید که بیشتر به سرمایه‌گذاری‌ها، درآمدهای کارمزد و درآمد اوراق بدهی مربوط می‌شوند، نه تسهیلات اعطایی به بخش‌های تولیدی و کارآفرینی. این امر نه تنها نشان‌دهنده ضعف در مدیریت منابع است، بلکه به نوعی علامت هشداردهنده برای آینده اقتصادی بانک محسوب می‌شود. وقتی یک بانک به جای تمرکز بر حمایت از کسب‌وکارها و کارآفرینان، به فعالیت‌های بنگاه‌داری و سرمایه‌گذاری‌های غیر مرتبط روی می‌آورد، از رسالت اصلی خود که همان تأمین مالی بخش‌های اقتصادی و تسهیل رشد کسب‌وکارها است، دور می‌شود.
2. تسهیلات قفل‌شده و تأثیرات آن بر بازار
یکی از بزرگترین چالش‌هایی که بانک کارآفرین با آن روبرو است، قفل‌شدن تسهیلات است. طبق گزارش‌ها، بسیاری از وام‌ها و تسهیلات اعطایی بانک به دلیل مشکلات اقتصادی و عدم توانایی بازپرداخت از سوی وام‌گیرندگان در وضعیت قفل‌شده قرار دارند. این موضوع باعث شده است که بانک در عمل از انجام فعالیت‌های اقتصادی خود عاجز شود و توان مالی لازم برای ادامه فعالیت‌های بانکی و تسهیلات‌دهی به کسب‌وکارها را از دست بدهد. در این شرایط، نقدینگی بانک به شدت کاهش می‌یابد و از این رو، توان بانک برای ارائه تسهیلات به کسب‌وکارها و کارآفرینان جدید که نیاز به تأمین مالی دارند، به شدت محدود می‌شود.
این وضعیت نه تنها برای بانک کارآفرین بلکه برای اقتصاد کل کشور مضر است. در شرایطی که اقتصاد ایران به شدت نیازمند حمایت مالی و تسهیلات برای بخش‌های تولیدی و کارآفرینی است، وضعیت بانک‌ها به عنوان نهادهای مالی با مشکلات جدی در تخصیص تسهیلات مواجه است. وقتی تسهیلات به دلیل مشکلات مدیریتی و اقتصادی قفل می‌شوند، تأثیر آن بر رشد اقتصادی و ایجاد شغل به شدت منفی خواهد بود. این بحران می‌تواند باعث رکود اقتصادی و کاهش اشتغال شود، چرا که بخش‌های مختلف اقتصادی که نیازمند منابع مالی برای رشد و توسعه خود هستند، از این منابع بی‌بهره می‌مانند.
3. نقدی بر استراتژی‌های مدیریتی بانک کارآفرین
یکی از دلایل اصلی بحران‌های فعلی بانک کارآفرین، مدیریت ضعیف منابع و استراتژی‌های ناکارآمد در تخصیص تسهیلات است. در حالی که بانک باید از منابع خود برای حمایت از کارآفرینان و بخش‌های تولیدی استفاده کند، بسیاری از منابع این بانک به فعالیت‌هایی سوق داده شده است که در نهایت به رشد اقتصادی کمک نمی‌کند. درآمدهای حاصل از اوراق بدهی و سرمایه‌گذاری‌های غیرمستقیم به جای تأمین منابع برای توسعه اقتصادی، تنها منبع درآمدی برای بانک بوده‌اند که این خود نشان‌دهنده ضعف در استراتژی‌های مدیریتی است.
از سوی دیگر، در حالی که بانک باید به تخصیص بهینه تسهیلات توجه ویژه‌ای داشته باشد، بسیاری از تسهیلات اعطایی به بخش‌های مختلف اقتصادی در شرایط دشواری قفل شده‌اند و این امر باعث شده است که بانک در تأمین نقدینگی برای فعالیت‌های اقتصادی دیگر ناتوان باشد. در حقیقت، مدیریت ریسک در بانک کارآفرین دچار مشکلات جدی است. وقتی بانک‌ها نتوانند به درستی ریسک‌های مربوط به اعطای تسهیلات را شناسایی و مدیریت کنند، این مشکل می‌تواند به بحران‌های مالی و اقتصادی منجر شود.
4. تأثیر مشکلات داخلی بر تصویر عمومی بانک
عملکرد بانک‌ها در دنیای امروز به شدت تحت تأثیر تصویر عمومی و اعتماد مشتریان قرار دارد. وقتی یک بانک در اعطای تسهیلات به درستی عمل نمی‌کند و منابع خود را به درستی تخصیص نمی‌دهد، این امر می‌تواند باعث کاهش اعتماد عمومی و کاهش تعداد مشتریان شود. اعتماد مشتریان به بانک‌ها به ویژه در شرایط اقتصادی ناپایدار، نقش بسیار مهمی در موفقیت بلندمدت بانک‌ها ایفا می‌کند. از این رو، بانک کارآفرین باید برای بازیابی اعتماد مشتریان و حفظ تصویر مثبت خود در بازار، به سرعت به بازنگری در سیاست‌های داخلی خود بپردازد و مدیریت منابع خود را بهینه‌سازی کند.
5. پیشنهادات برای بهبود وضعیت بانک کارآفرین
برای برطرف کردن مشکلات فعلی، بانک کارآفرین باید اقدامات جدی در راستای بهبود عملکرد خود در زمینه تخصیص تسهیلات و مدیریت منابع انجام دهد. برخی از این اقدامات عبارتند از:
- بازنگری در سیاست‌های تسهیلات‌دهی: بانک باید به جای تمرکز بر فعالیت‌های بنگاه‌داری، تسهیلات خود را به بخش‌های اقتصادی که نیازمند تأمین مالی هستند، تخصیص دهد. این اقدام می‌تواند از قفل‌شدن تسهیلات جلوگیری کند و به رشد اقتصادی کمک کند.
- تقویت سیستم‌های مدیریتی و ریسک: بانک باید سیستم‌های مدیریتی خود را تقویت کرده و از ابزارهای مناسب برای شناسایی و مدیریت ریسک استفاده کند. این امر می‌تواند از مشکلات مالی آتی جلوگیری کند و منابع را به درستی تخصیص دهد.
- افزایش شفافیت مالی: بانک باید در گزارش‌های مالی خود شفافیت بیشتری ایجاد کرده و اطلاعات دقیق‌تری در مورد وضعیت تسهیلات و وام‌های قفل‌شده ارائه دهد. این اقدام می‌تواند اعتماد مشتریان را افزایش دهد.
بانک کارآفرین، با وجود موفقیت‌هایی که در حوزه‌های خاصی مانند سرمایه‌گذاری و درآمدهای غیرعملیاتی به دست آورده است، در زمینه تخصیص منابع و تسهیلات‌دهی با مشکلات جدی مواجه است. این مشکلات نه تنها باعث کاهش کارایی بانک شده است، بلکه به اقتصاد کل کشور نیز آسیب وارد کرده‌اند. برای برطرف کردن این بحران‌ها، بانک باید استراتژی‌های مدیریتی خود را بازنگری کرده و به جای تمرکز بر فعالیت‌های بنگاه‌داری، منابع خود را به بخش‌های اقتصادی نیازمند تأمین مالی اختصاص دهد.
