ایستانیوز:در دنیای امروز، خدمات مالی نقش بسیار مهمی در زندگی روزمره افراد و اقتصاد جهانی ایفا میکنند. با این حال، دسترسی به این خدمات برای بسیاری از افراد در نقاط مختلف جهان، به خصوص در کشورهای در حال توسعه، هنوز هم محدود است. یکی از راهکارهایی که به تازگی در فضای مالی دیجیتال مطرح شده است، دیفای (DeFi) یا «مالی غیرمتمرکز» است که بهطور چشمگیری پتانسیل ایجاد دسترسی بیشتر به خدمات مالی را دارد.
دیفای چیست؟
دیفای به مجموعهای از خدمات مالی گفته میشود که بر بستر بلاکچین ساخته شدهاند و برخلاف سیستمهای مالی سنتی، هیچگونه واسطهای در آن دخالت ندارد. این سیستمها از قراردادهای هوشمند (smart contracts) و بلاکچین برای فراهم کردن دسترسی به خدمات مالی مانند وامدهی، قرضدهی، مبادلات ارزی، بیمه و بسیاری از خدمات دیگر استفاده میکنند.
دیفای به طور مستقیم از تکنولوژی بلاکچین بهرهبرداری میکند تا دسترسی به خدمات مالی را از طریق اینترنت برای هر کسی در هر کجای دنیا فراهم کند. این تکنولوژی موجب کاهش هزینههای واسطهگری و افزایش شفافیت در تراکنشها میشود و در نهایت، نیاز به اعتماد به واسطههای سنتی را کاهش میدهد.
چرا دیفای میتواند دسترسی بیشتری به خدمات مالی ایجاد کند؟
-
دسترسپذیری جهانی
یکی از بزرگترین مزایای دیفای این است که دسترسی به آن محدود به مرزهای جغرافیایی یا قوانین محلی نمیشود. هر فردی در هر نقطه از دنیا که به اینترنت دسترسی داشته باشد، میتواند از خدمات دیفای بهرهمند شود. به این ترتیب، حتی افرادی که در کشورهای در حال توسعه زندگی میکنند و ممکن است دسترسی محدودی به بانکها و مؤسسات مالی سنتی داشته باشند، میتوانند به راحتی از خدمات مالی مبتنی بر دیفای استفاده کنند.
-
عدم نیاز به حساب بانکی
یکی از مشکلات عمدهای که بسیاری از افراد در مناطق دورافتاده یا کشورهای با اقتصاد ضعیف با آن مواجه هستند، عدم دسترسی به حسابهای بانکی است. بسیاری از این افراد به دلایل مختلف (نداشتن مدارک شناسایی، عدم اعتماد به سیستمهای بانکی، یا نداشتن زیرساختهای مالی) نمیتوانند حسابهای بانکی خود را باز کنند. اما با دیفای، افراد میتوانند بدون نیاز به داشتن حساب بانکی و تنها با استفاده از کیف پولهای دیجیتال و اینترنت، به خدمات مالی مختلف دسترسی داشته باشند.
-
کاهش هزینههای تراکنش
در سیستمهای مالی سنتی، تراکنشهای مالی معمولاً هزینههایی مانند کارمزد بانکها، کارمزد خدمات انتقال وجه، و کارمزد واسطهها را در بر دارند. این هزینهها میتوانند برای بسیاری از افراد، بهویژه کسانی که درآمدهای کم دارند یا در کشورهایی با اقتصاد ضعیف زندگی میکنند، سنگین باشند. دیفای با حذف واسطهها و استفاده از بلاکچین به عنوان یک دفتر کل عمومی و غیرمتمرکز، میتواند هزینههای تراکنش را به شدت کاهش دهد.
-
قابلیت وامدهی و قرضدهی بدون نیاز به اعتبار سنجی سنتی
در سیستمهای مالی سنتی، فرآیند دریافت وام نیازمند بررسیهای دقیق اعتبار سنجی، تحلیل تاریخچه مالی فرد، و دیگر مراحل پیچیده است. در دیفای، سیستمهای مبتنی بر قراردادهای هوشمند این امکان را فراهم میآورند که افراد بتوانند بدون نیاز به بررسیهای پیچیده و با شرایط سادهتری وام دریافت کنند. این امکان برای افرادی که در بانکها و مؤسسات مالی سنتی از دریافت وام محروم هستند، فرصتی منحصر به فرد است.
-
شفافیت و امنیت بالا
یکی از ویژگیهای برجسته دیفای، شفافیت و امنیت بالای آن است. تراکنشها در بلاکچین بهطور عمومی ثبت میشوند و به راحتی قابل پیگیری و بررسی هستند. این ویژگی موجب افزایش اعتماد و امنیت در سیستمهای مالی میشود، بهویژه برای افرادی که در سیستمهای مالی سنتی ممکن است با مشکلاتی مانند فساد، تخلف و نبود شفافیت مواجه باشند.
چالشها و موانع پیشروی دیفای در ایجاد دسترسی بیشتر به خدمات مالی
اگرچه دیفای پتانسیل بالایی برای ایجاد دسترسی بیشتر به خدمات مالی دارد، اما هنوز هم چالشها و موانع زیادی پیش روی این سیستم وجود دارد:
-
نقص در زیرساختهای فنی
برای استفاده از دیفای، افراد به اینترنت و دستگاههایی مانند گوشیهای هوشمند یا رایانه نیاز دارند. در برخی از مناطق جهان، بهویژه در کشورهای در حال توسعه، دسترسی به این تکنولوژیها محدود است. به همین دلیل، برای اینکه دیفای بتواند بهطور گستردهای در سراسر جهان استفاده شود، باید زیرساختهای فنی بیشتری فراهم شود.
-
پیچیدگیهای فنی برای کاربران معمولی
اگرچه دیفای بهطور کلی هدف خود را دسترسی بیشتر به خدمات مالی قرار داده است، اما بسیاری از خدمات آن هنوز برای افراد عادی پیچیده و دشوار به نظر میرسند. استفاده از کیف پولهای دیجیتال، شرکت در پروتکلهای مختلف و انجام تراکنشهای مالی نیازمند دانش فنی است که ممکن است برای همه قابل دسترس نباشد.
-
نوسانات بازار ارزهای دیجیتال
یکی دیگر از چالشهای دیفای، نوسانات بالای بازار ارزهای دیجیتال است. بسیاری از پروژههای دیفای مبتنی بر ارزهای دیجیتال هستند که قیمت آنها ممکن است به شدت تغییر کند. این نوسانات میتواند ریسکهایی برای سرمایهگذاران و استفادهکنندگان از خدمات دیفای ایجاد کند.
-
مسائل قانونی و نظارتی
از آنجا که دیفای یک سیستم غیرمتمرکز است و هیچ نهاد یا دولت مرکزی مسئول آن نیست، مسائل قانونی و نظارتی بسیاری وجود دارد. بسیاری از کشورها هنوز مقررات دقیقی برای استفاده از خدمات دیفای ندارند و این ممکن است موجب بروز مشکلات حقوقی برای کاربران و توسعهدهندگان این فناوری شود.
آینده دیفای و دسترسی به خدمات مالی
با وجود چالشها و موانع، دیفای همچنان پتانسیل زیادی برای ایجاد دسترسی بیشتر به خدمات مالی دارد. پیشرفتهای فنی، افزایش آگاهی عمومی و توسعه زیرساختهای لازم میتواند موجب گسترش بیشتر این فناوری شود. به علاوه، نهادهای دولتی و خصوصی به تدریج در حال پذیرش و تنظیم قوانین و مقررات برای دیفای هستند که میتواند به پایداری و گسترش بیشتر این سیستم کمک کند.
دیفای بهعنوان یک فناوری نوآورانه، پتانسیل عظیمی برای ایجاد دسترسی بیشتر به خدمات مالی در سطوح جهانی دارد. با حذف واسطهها، کاهش هزینهها، و فراهم آوردن شرایطی برای افراد محروم از خدمات مالی سنتی، دیفای میتواند بهطور قابل توجهی دسترسی به منابع مالی را افزایش دهد. با این حال، چالشهای فنی، قانونی و بازار همچنان باید برطرف شوند تا دیفای بهطور کامل بتواند اهداف خود را تحقق بخشد.