ایستانیوز:در دهه گذشته، ارزهای دیجیتال به یک پدیده جهانی تبدیل شده‌اند و بسیاری از دولت‌ها به فکر راه‌اندازی ارز دیجیتال ملی (CBDC) افتاده‌اند. این روند با افزایش پذیرش ارزهای دیجیتال و تقاضای عمومی برای پرداخت‌های دیجیتال همراه بوده است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)،برخی از کشورها مانند چین، هند و ایران به دلایل مختلفی به ارزهای دیجیتال ملی تمایل دارند. عواملی مانند کاهش وابستگی به دلار، بهبود کنترل‌های مالی، افزایش شفافیت اقتصادی و کاهش هزینه‌های تراکنش، از مهم‌ترین دلایلی هستند که بسیاری از کشورها را به سمت ایجاد ارزهای دیجیتال ملی سوق داده است.
تاریخچه مختصر ارزهای دیجیتال ملی
ارزهای دیجیتال ملی، برخلاف رمزارزهای متداول مانند بیت‌کوین و اتریوم، توسط دولت‌ها صادر و کنترل می‌شوند. کشور چین به‌عنوان یکی از اولین کشورهایی که ارز دیجیتال ملی (یوان دیجیتال) را معرفی کرد، پیشرو در این حوزه محسوب می‌شود. ایران نیز با توجه به شرایط خاص اقتصادی و تحریم‌های مالی، در پی راه‌اندازی ارز دیجیتال ملی خود بوده و توجه خاصی به این موضوع دارد.
چرا کشورها به ارز دیجیتال ملی تمایل دارند؟
۱. کنترل اقتصادی و مالی
یکی از اصلی‌ترین دلایلی که کشورها را به سمت ارز دیجیتال ملی سوق داده، امکان کنترل بیشتر بر اقتصاد و سیستم مالی است. با استفاده از CBDC، بانک‌های مرکزی می‌توانند به طور کامل بر تراکنش‌ها نظارت داشته و سیاست‌های پولی خود را به‌صورت کارآمدتر پیاده کنند. برای کشورهایی مانند ایران که با تحریم‌های بین‌المللی روبرو هستند، ارز دیجیتال ملی می‌تواند راهکاری برای کاهش تأثیرات این تحریم‌ها فراهم کند و کنترل بیشتری بر جریان‌های مالی داخلی و بین‌المللی داشته باشد.
۲. کاهش وابستگی به دلار و سیستم‌های مالی غربی
بسیاری از کشورها از سلطه دلار آمریکا و وابستگی به سیستم‌های مالی غربی نظیر SWIFT ناراضی هستند. ارز دیجیتال ملی به دولت‌ها امکان می‌دهد تا از وابستگی به دلار کاسته و سیستم مالی خود را مستقل‌تر کنند. ایران به دلیل تحریم‌های اقتصادی و محدودیت در استفاده از سیستم‌های مالی بین‌المللی، بیشتر به سمت راه‌اندازی ارز دیجیتال ملی سوق داده شده است تا به این ترتیب تجارت بین‌المللی خود را بدون نیاز به دلار انجام دهد.
۳. ارتقاء شفافیت و کاهش فساد
ارز دیجیتال ملی می‌تواند شفافیت تراکنش‌های مالی را افزایش دهد و از فساد مالی جلوگیری کند. با استفاده از یک ارز دیجیتال ملی، دولت‌ها می‌توانند از هرگونه تغییر نادرست در داده‌های مالی جلوگیری کرده و به همین ترتیب اعتماد عمومی را به سیستم مالی خود افزایش دهند. این موضوع برای کشورهایی با چالش‌های مربوط به فساد اقتصادی و ناکارآمدی سیستم بانکی اهمیت زیادی دارد.
۴. تسهیل تراکنش‌های مالی داخلی و بین‌المللی
ارز دیجیتال ملی می‌تواند به دولت‌ها کمک کند تا تراکنش‌های مالی داخلی و بین‌المللی را سریع‌تر و با هزینه کمتری انجام دهند. در بسیاری از موارد، تراکنش‌های بین‌المللی نیازمند استفاده از واسطه‌ها و پرداخت هزینه‌های سنگین است. اما با ایجاد و توسعه ارز دیجیتال ملی، کشورها می‌توانند به‌صورت مستقیم و بدون نیاز به واسطه با کشورهای دیگر تبادل مالی داشته باشند. برای ایران، این موضوع به معنی کاهش هزینه‌های تراکنش‌های تجاری بین‌المللی و همچنین کاهش زمان لازم برای انجام این تراکنش‌ها است.
۵. مدیریت بهتر تورم و نقدینگی
در بسیاری از کشورها، چاپ پول بدون پشتوانه منجر به افزایش تورم و کاهش ارزش پول ملی شده است. ارز دیجیتال ملی این امکان را به بانک‌های مرکزی می‌دهد تا نقدینگی را بهتر کنترل کنند و به همین ترتیب از افزایش تورم جلوگیری کنند. با توجه به اینکه ارز دیجیتال ملی توسط بانک مرکزی کنترل می‌شود، امکان نظارت دقیق‌تر بر عرضه و تقاضای پول فراهم است و به این ترتیب بانک‌های مرکزی می‌توانند به راحتی تصمیمات مالیاتی و پولی خود را پیاده‌سازی کنند.
۶. امنیت بالاتر و کاهش ریسک‌های سایبری
ارزهای دیجیتال ملی معمولاً از فناوری بلاک‌چین و سیستم‌های رمزنگاری پیچیده استفاده می‌کنند که امنیت تراکنش‌ها را افزایش می‌دهد. این امنیت بالاتر باعث کاهش ریسک‌های سایبری و امکان تقلب مالی می‌شود. برای کشورهایی مانند ایران که با چالش‌های امنیتی مواجه هستند، ارز دیجیتال ملی می‌تواند راهکاری مطمئن برای کاهش خطرات سایبری و افزایش امنیت اقتصادی باشد.
چالش‌های پیاده‌سازی ارز دیجیتال ملی در ایران
۱. زیرساخت‌های تکنولوژیکی
یکی از چالش‌های اصلی برای ایران در پیاده‌سازی ارز دیجیتال ملی، نیاز به زیرساخت‌های پیشرفته فناوری است. توسعه و نگهداری یک سیستم ارز دیجیتال ملی نیازمند سرمایه‌گذاری سنگین در زمینه زیرساخت‌های دیجیتال و بانکداری الکترونیک است. بدون زیرساخت‌های مناسب، پیاده‌سازی و بهره‌برداری موثر از این ارز دیجیتال به چالش‌های فراوانی برخواهد خورد.
۲. تعامل با سیستم‌های مالی بین‌المللی
اگرچه یکی از اهداف ارز دیجیتال ملی کاهش وابستگی به سیستم‌های مالی بین‌المللی است، اما ارتباط با سایر سیستم‌های مالی جهانی همچنان اهمیت دارد. بدون تعامل با سایر کشورها و پذیرش ارز دیجیتال ملی ایران در بازارهای بین‌المللی، امکان استفاده موثر از آن کاهش خواهد یافت.
۳. نظارت و قوانین محدودکننده
ارز دیجیتال ملی نیاز به چارچوب قانونی و نظارتی دقیقی دارد. عدم وجود قوانین و مقررات جامع می‌تواند باعث ایجاد سردرگمی و همچنین کاهش اعتماد عمومی به این سیستم شود. ایران نیز در این زمینه با چالش‌های حقوقی و نظارتی متعددی مواجه است که باید به دقت مورد بررسی قرار گیرند.
نتیجه‌گیری: اهمیت و آینده ارز دیجیتال ملی برای ایران
ایجاد ارز دیجیتال ملی فرصتی مناسب برای ایران و سایر کشورهاست تا کنترل بیشتری بر سیستم مالی خود داشته باشند و از وابستگی به دلار کاسته و چالش‌های اقتصادی و امنیتی را بهتر مدیریت کنند. ارز دیجیتال ملی همچنین می‌تواند به کاهش هزینه‌های تراکنش‌ها و افزایش شفافیت اقتصادی منجر شود. با این حال، ایران باید به چالش‌های زیرساختی و قانونی توجه داشته و با تقویت بسترهای فناوری و مقررات، آینده ارز دیجیتال ملی را به سوی توسعه پایدار هدایت کند.
