براساس اطلاعات منتشر شده در سامانه کدال از وضعیت بانک‌های بورسی، در 9 ماهه اول سال 1402 یعنی تا انتهای آذرماه، بانک‌های بورسی زیان 27 هزار میلیاردی ثبت کرده‌اند. این زیان در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته که زیان بانک‌ها به 40 هزار میلیارد تومان رسید، اگرچه کاهش 32 درصدی داشته اما همچنان رقم بالایی محسوب می‌شود. در دی ماه 1402، مجموعه 49 همت درآمد عملیاتی توسط 13 بانک پذیرفته شده در بورس و فرابورس کشور محقق شده است. همچنین از 13 بانک بورسی و فرابورسی در ده ماهه سال 1402، معادل 115 درصد از کل سال 1401 درآمد عملیاتی محقق کرده‌اند. همچنین میانگین ارزش بازار  این 13 بانک در تاریخ 3 بهمن 1402، به درآمد عملیاتی طی ده ماهه سال 1402 معادل 1.15 بوده است

 

وضعیت تسهیلات‌دهی بانک‌ها نیز نشان می‌دهد از ابتدای سال 1402 تا پایان دی ماه، بانک‌ها مجموعاً 4308 هزار میلیارد تومان تسهیلات در قالب 14 میلیون فقره پرداخت کرده‌اند. براساس این آمار همچنین بانک‌های کشور مجموعاً حدود 78هزار میلیارد تومان امهال تسهیلات داشته‌اند که تعداد آن به مجموعاً حدود 184هزار فقره می‌رسد. بررسی روند تسهیلات‌دهی بانک‌ها به خانوارها نیز حاکی از این است که میزان وام‌های پرداختی از ابتدای سال تا دی ماه 1402 نسبت به بازه زمانی مشابه در 1401 بیش از 46 درصد افزایش داشته است. از ابتدای سال جاری تا پایان دی ماه مجموعاً حدود 800 همت وام به مصرف کننده نهایی یا به عبارتی خانوار پرداخت شده است. بر اساس آخرین گزارش بانک مرکزی همچنین از ابتدای سال جاری تا پایان دی ماه، بیش از 14 میلیون و 33 هزار فقره وام به ارزشی بیش از 4 هزار و 308 همت (به طور میانگین هر وام 307 میلیون تومان) از سوی 29 بانک کشور پرداخت شده است. بیشترین میزان تسهیلات پرداختی از نظر ارزش طی بازه زمانی مورد بررسی با رقم 712 همت مربوط به بانک ملت و کمترین میزان تسهیلات پرداختی نیز به بانک سرمایه تعلق دارد که حدود 1.2 همت است. بیشترین میزان تسهیلات پرداختی از نظر تعداد وام‌ها نیز مربوط به بانک قرض‌الحسنه مهر است، نرخ بهره بین بانکی نیز در در 25 بهمن 1402 به نرخ 23.48 درصد رسیده است.

 

تشدید ناترازی بانک‌ها در 1403

 

براساس پیش‌بینی‌ها ناترازی بانک‌ها، با توجه به کسری بودجه دولت در سال 1403 تشدید می‌شود. اضافه برداشت بانک‌ها از بانک مرکزی، بار تامین مالی عمده اقتصاد کشور، تسهیلات تکلیفی، حجم بالای مطالبات معوق و تعیین‌تکلیف نشده بانک‌ها و موسسات اعتباری از دولت که انجماد بخش قابل توجهی از منابع شبکه بانکی را موجب شده، تعیین دستوری نرخ سود در اقتصاد، دارایی‌های غیرمولد نظام بانکی بنگاه‌داری بانک‌ها و موسسات اعتباری و ضعف نظارت بانک مرکزی از علل تشدید ناترازی بانک‌هاست.

 

نتایج یک بررسی نشان می‌دهد از حدود 7395هزار میلیارد تومان دارایی بانک‌هایی که صورت مالی آنها در کدال منتشر می‌شود، 9.7درصد سهم دارایی‌های غیرمولد و 16.8درصد سهم دارایی‌های منجمد است. بنابراین حدود 1965هزار میلیارد تومان (یک چهارم) ترازنامه بانک‌های بررسی شده، دارایی‌های منجمد یا غیرمولد است. همچنین میزان دارایی‌های منجمد شبکه بانکی حدود 2000هزار میلیاردتومان و تقریباً یک چهارم یا 26.5درصد از کل دارایی‌های بانک‌های مورد بررسی است.

 

عباس آرگون، عضو هیات رئیسه اتاق تهران می گوید:« وضعیت بانک‌ها در سال 1403 در شرایطی بهبود می‌یابد که در وهله اول تورم کنترل شود و روند افزایشی نیاز به منابع مالی بانک‌ها کاهش یابد؛ همچنین ناترازی بودجه‌ای دولت از بین برود و دولت کمتر متکی به منابع بانک‌ها باشد؛ چرا که یکی از دلایل ناترازی بانک‌ها به ناترازی بودجه دولت برمی‌گردد که منجر به ناترازی اقتصاد و تشدید ناترازی بانک‌ها شده است. در حال حاضر بخشی از تعهدات مالی دولت و تسهیلات تکلیفی بر عهده بانک‌هاست، بخشی از منابع بانک‌ها هم صرف خرید اوراق و ایجاد سپرده نزد بانک مرکزی می‌شود، خود بانک‌ها نیز بنگاه‌هایی دارند که باید تامین مالی شود. از طرف دیگر به دلیل بالا بودن نرخ بهره حقیقی، تقاضا برای تسهیلات بانکی بالاست؛ این در حالی است که منابع بانک‌ها محدود است.»

 

منبع:آینده نگر