به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)،موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی در گزارشی به اهمیت عضویت ایران در سازمان همکاری های شانگهای پرداخته و به این نکته اشاره کرده است که ایران هنوز آماده بهره بردن از مزیت های اقتصادی عضویت در این سازمان نیست. سازمان همکاری شانگهای با عضویت چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان و تاجیکستان، ازبکستان، هند و پاکستان در ۱۷ سپتامبر ۲۰۲۱ با عضویت ایران در این سازمان موافقت کرد. ساختار این سازمان با غلبه گزاره‌های امنیتی و سیاسی، دارای ابعاد اقتصادی نیز هست که در صورت درک صحیح آن، فرصت‌های بسیاری برای کشورهای عضو در حوزه‌های اقتصادی و تجاری ایجاد خواهد کرد.   

 

بزرگی و سبد اقتصادی 12 کشور عضو سازمان شانگهای بیش از 20 تریلیون دلار است و این سازمان سهم 22.9 درصدی از اقتصاد جهانی را در اختیار دارد. چین به تنهایی با سهم بیش از 70 درصدی جایگاه کاملا مسلط را در این سازمان دارد. هند، روسیه، ایران، پاکستان و قزاقستان به ‌ترتیب با سهم 15.2، 8.5 ، 2.6 ، 1.3 و 0.9 درصد و سهم 6 کشور عضو دیگر نیز کمتر از یک درصد است.

 

براساس گزارش موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی کل حجم تجارت کالایی کشورهای عضو سازمان در سال 2020، حدود 6 هزار میلیارد دلار(17.3 درصد تجارت کالایی جهان) بوده است. در این گزارش نوشته شده:« بر اساس این داده ها حدود 14.4 درصد از کل واردات و 8.4 درصد از کل صادرات کشورهای عضو سازمان از طریق تجارت درون گروهی تامین می شود. براساس اطلاعات سال 2018، تجارت ایران با اعضای سازمان شانگهای حدود 28 میلیارد دلار (حدود 20 درصد از کل تجارت ایران) بوده است؛ بطوری که کشورهای عضو، در صادرات ایران 13.6 درصد و در واردات ایران 35.7 درصد نقش داشته‌اند.»

 

موسسه مطالعات و پژوهش های بازرگانی در بخش دیگری از این گزارش به مهمترین موانع موجود در مسیر همگرایی اقتصادی و تجاری در سازمان همکاری شانگهای پرداخته و آن ها را شامل: «عدم تجانس و ناهمگونی بین کشورهای عضو از منظر شاخص های اقتصادی و تجاری؛ فراهم نبودن زمینه همکاری نهادی میان کشورهای عضو؛ تفاوت دیدگاه چین و روسیه درخصوص اهمیت و جایگاه اقتصادی سازمان در برنامه‌های بلندمدت اقتصادی آنها در منطقه؛ عدم وجود زمینه برای تعمیق همگرایی اقتصادی چند جانبه و تمرکز بیشتر بر برنامه همکاری دوجانبه میان اعضاء در پروژه‌های اقتصادی و عدم وجود زیرساخت های مالی مورد نیاز در ساماندهی همکاری های مالی بین اعضاء» دانسته است.

 

اما نکات مهم در این گزارش توصیه ها و پیشنهادهایی است که از سوی محققان به دولت برای استفاده از مزیت های عضو در سازمان همکاری های شانگهای پیشنهاد شده است. گزارش با تاکید بر ضرورت عدم بازگشت تحریم های شورای امنیت سازمان ملل در تحقق عضویت کامل ایران در سازمان همکاری شانگهای، اعلام کرده است:« در حوزه فرصت های اقتصادی پیش روی ایران در این سازمان باید از اهمیت دو حوزه ترانزیت و مالی در برخورداری از ظرفیت های اقتصادی حداقلی این نهاد در عینیت بخشی به سیاست نگاه به شرق برای ایران مورد توجه قرار داشته باشد. همچنین لزوم ایجاد موازنه مثبت میان چین و روسیه در تحقق اهداف اقتصادی ایران در منطقه اوراسیا باید مورد تاکید قرار بگیرد. با توجه به رقابت استراتژیک میان چین و روسیه در توسعه توانمندی های اقتصادی خود در آسیای مرکزی، به نظر می رسد که عضویت ایران در سازمان شانگهای فرصت مناسبی را در اختیار ایران قرار داده تا علاوه بر همکاری با چین در توسعه برنامه های راهبردی اقتصادی در سازمان همکاری شانگهای ذیل ابتکار کمربند و راه، روابط اقتصادی راهبردی خود را با روسیه نیز در قالب اتحادیه اقتصادی اوراسیا پیگیری کند و از ظرفیت سازمان شانگهای در تحقق این برنامه نهایت استفاده را ببرد.»