نرخ بازده اسناد خزانه اسلامی در سررسیدهای یک، دو و سه ساله، در فروردینماه نزولی بود. نرخ بازده اسناد با سررسید یک ساله در فروردینماه ۱۴۰۰ با کاهش ۰.۲۴ واحد درصدی نسبت به ماه قبل از ۲۱.۲۴ درصد به ۲۱.۰ درصد رسید. همچنین نرخ بازده اسناد با سررسید دو ساله در فروردینماه ۱۴۰۰ به ۲۱.۳۰ درصد رسید که نسبت به اسفندماه ۱۳۹۹ معادل ۰.۶۶ واحد درصد کاهش نشان میدهد. اگر چه صعود نرخهای بازده کوتاهمدت و میانمدت میتواند منعکسکننده تحولات بازار سرمایه و بازارهای سایر داراییها باشد، اما ثبات نسبی این نرخها در دو ماه اخیر نشان از بهبود انتظارات تورمی دارد. لازم به یادآوری است که تعدیل نرخهای بازده کوتاه مدت میتواند به با ثبات شدن شرایط پولی در اقتصاد کلان کمک کند.
تغییر رویکرد سیاست پولی بانک مرکزی در حرکت به سمت راهبرد هدفگذاری تورمی با محوریت انجام عملیات بازار باز، یک تغییر عمده از هدفگذاری کلهای پولی به سمت مدیریت نرخهای سود محسوب میشود. لیکن تا زمان پیادهسازی کامل رویکرد جدید و ترمیم سازوکار اشاعه پولی، رصد و مدیریت رشد کلهای پولی کماکان مورد توجه سیاستگذار پولی خواهد بود. در همین راستا و همجهت با رشد متغیرهای عمده پولی در چند ماه گذشته و بر اساس ارقام مقدماتی، رشد نقدینگی و پایه پولی در دوازده ماهه منتهی به پایان فروردین¬ماه ۱۴۰۰، به ترتیب به ۳۸.۸ و ۲۶.۴ درصد رسید. همچنین حجم نقدینگی و پایه پولی در پایان فروردینماه ۱۴۰۰ نسبت به پایان سال ۱۳۹۹ به ترتیب معادل ۰.۴ و ۱.۲ درصد رشد نشان میدهد که در مقایسه با رشد متغیرهای مذکور در دوره مشابه سال قبل (به ترتیب ۱.۷ و ۳.۵ درصد) به میزان ۱.۳ و ۲.۳ واحد درصد کاهش یافته است. در مجموع رشد نقدینگی در دوازده ماهه منتهی به فروردین¬ماه ۱۴۰۰ معادل ۳۸.۸ درصد بوده است که تحت تاثیر رشد ضریب فزآینده نقدینگی به میزان ۵.۸ واحد درصد بیشتر از رشد نقدینگی در دوره مشابه سال قبل (۳۳.۰ درصد) بوده است. طی سالهای اخیر رفتار برخی بانکها در عدم رعایت دقیق ضوابط و استانداردهای اعلامی بانک مرکزی در خلق داراییها نیز نقش موثری در رشد نقدینگی ایفا کرده و به همین دلیل بوده که بانک مرکزی با هدف اعمال مدیریت و نظارت بر ترازنامه بانکها و موسسات اعتباری، سیاست احتیاطی مربوط به محدود کردن رشد ترازنامه بانکها را در دستور کار قرار داده است. بررسی رشد اجزای نقدینگی نیز حاکی از تداوم کاهش رشد پول میباشد، به نحوی که رشد دوازده ماهه پول از حداکثر آن یعنی ۸۸.۶ درصد در مهر ماه ۱۳۹۹ به ۵۳.۹ درصد در فروردین ماه ۱۴۰۰ کاهش یافته که حاکی از تقویت ماندگاری سپردهها در ماههای اخیر بوده و نشاندهنده کاهش انتظارات تورمی و استقبال بیشتر از سپردهگذاری بلندمدت در بانکها میباشد.
۲- اقدامات بانک مرکزی
در فروردینماه ۱۴۰۰ به منظور تنظیم نرخ سود بازار بینبانکی، بانک مرکزی در تعامل با بانکها اقدامات زیر را انجام داد:
انجام عملیات بازار باز مجموعاً به ارزش ۱۵۷.۵ هزار میلیارد ریال در قالب توافق بازخرید با سررسیدهای ۱۴روزه. (مانده توافق بازخرید از محل علمیات بازار باز معادل ۹۵ هزار میلیارد ریال در پایان ماه بوده است)
استفاده از اعتبارگیری قاعدهمند توسط بانکها برای رفع نیازهای نقدینگی اضطراری با حجم ۸۷۱.۲ هزار میلیارد ریال. (مانده اعتبارگیری در پایان ماه قاعدهمند معادل ۱۳۹.۷ هزار میلیارد ریال بوده است)
تامین ۲.۳ میلیارد دلار ارز به منظور واردات مورد نیاز اقتصاد کشور در فروردین ماه سال جاری (از این میزان معادل ۶۶۹.۳ میلیون دلار با نرخ ترجیحی بهمنظور واردات کالاهای اساسی، دارو و تجهیزات پزشکی اختصاص یافته است).
باتوجه به کاهش انتظارات تورمی و لذا کاسته شدن از شدت منفی بودن نرخ سود حقیقی، ضرورتی برای تغییر نرخ سود سیاستی دیده نشده است.
یادآور میشود در سال جدید حراج اوراق دولتی آغاز نشده است.