بحران های زیست محیطی جدی است
ایستانیوز:مجمع جهانی اقتصاد ده خطر بزرگ برای اقتصاد دنیا را از دو جنبه مختلف طبقه بندی کرد.
کد خبر: 307072
ساعت ۱۰:۲ - ۱۳۹۹/۳/۱۸
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)،تغییرات زیست محیطی و استفاده بیش از حد از منابع طبیعی در دنیا از خطرات بزرگی هستند که در دهه های آتی زندگی انسانها را تهدید می‌کنند و می‌توانند آسیب های زیادی به اقتصاد دنیا وارد کنند. تهدیدی که شاید در این روزهای کرونایی کمتر مورد توجه رسانه ها قرار گرفته باشد ولی سازمان های جهانی هنوز هم با جدیت بر اهمیت آن در زندگی انسان ها تاکید دارند و بر این باورند که تاثیر این مسئله روی اقتصاد دنیا می‌تواند بزرگتر از بحران کرونا باشد. البته این سازمانها از شیوع ویروسهای مرگباری مانند کرونا هم به عنوان زنگ خطری نام می‌برند که توجه را به محیط زیست و آسیب هایی که انسان به آن وارد کرده است جلب می‌کند. زنگ خطری که تنها به دلیل بیتوجهی به محیط زیست و پدیده گرمایش زمین به صدا درآمده است.
مجمع جهانی اقتصاد در مطالعه اخیر خود با نام گزارش ریسکهای جهانی نوشت: «برای اولین بار در طول تاریخ بشر، خطرات زیست محیطی اولین و اصلیترین و تاثیرگذارترین مسئله روی اقتصاد جهانی است. بحرانی که باعث از بین رفتن بسیاری از گونه های گیاهی و حیوانی در دنیا می‌شود و شرایط سخت آب و هوایی مانند افزایش شدید دمای هوا و افزایش سیلها را به همراه می‌آورد.»
خطرات اصلی برای اقتصاد دنیا کدام اند
مجمع جهانی اقتصاد ده خطر بزرگ برای اقتصاد دنیا را از دو جنبه مختلف طبقه بندی کرد. در یک طبقه بندی خطرات بزرگ برای اقتصاد جهانی از نقطه نظر احتمال وقوع معرفی شده است و در طبقه بندی دیگر ده خطر بزرگی که بیشترین تاثیر مخرب را روی اقتصاد دارند معرفی شدهاند. خطراتی که بیشتر احتمال وقوع آن ها وجود دارد و تاثیر مخرب زیادی روی اقتصاد دنیا بر جای می‌گذارند به ترتیب عبارتاند از وضعیت نامناسب جوی، شکست در مقابله با تغییرات زیست محیطی، بلایای طبیعی، از بین رفتن گونههای تنوع زیستی و بلایای زیست محیطی ساخته دست بشر مانند آتش سوزی هایی که انسان در وقوع آنها نقش دارد. این خطرات در رده یک تا پنج قرار دارند و ششمین جایگاه به کلاهبرداری در زمینه دادهها و اطلاعات یا دزدی اطلاعات اختصاص دارد. حملات سایبری، بحرانهای آبی، شکست در اداره جهان و در نهایت ایجاد حباب در قیمت دارایی ها در دنیا از دیگر خطرات مهمی‌است که اقتصاد دنیا را در سال های پیش رو تهدید می‌کند.
در ردهبندی خطراتی که اقتصاد دنیا را تهدید می‌کند و بیشترین تاثیر را روی اقتصاد دارد شکست در مقابله با تغییرات جوی و گرمایش زمین رتبه اول را دارد. دومین خطر افزایش سلاحهای کشتار جمعی است که باعث شده است تا شمار زیادی از مردم در خطر از دست دادن جانشان قرار داشته باشند. سومین خطر از بین رفتن تنوع زیستی در دنیا و چهارمین خطر هم شرایط آب و هوایی سخت در نتیجه پدیده گرمایش کره زمین است. بحران های آبی، اختلال در عملکرد زیرساختهای اطلاعاتی در دنیا، بلایای طبیعی، حملات سایبری، بلایای زیست محیطی ساخته دست بشر و در نهایت بیماریهای عفونی واگیردار و همهگیری آنها در دنیا دیگر خطرات این فهرست است.
بحران های زیست محیطی جدی است
این اولین بار در دنیا است که ۵ عامل اول خطر برای اقتصاد دنیا، تغییرات زیست محیطی و تبعات بی توجهی به محیط زیست است و می‌توان آن را نقطه آغاز تغییرات بزرگ در دنیا دانست. طبق مطالعات انجام شده در صورتی که دنیا به مسئله تغییرات جوی توجهی نکند و برای مقابله با آن گامی بر ندارد، امکان زندگی روی کره زمین به تدریج از بین می‌رود و بحران هایی ایجاد می‌شود که بقای انسان را به خطر می‌اندازد.
مجمع جهانی اقتصاد به جلسات قبلی برگزار شده در این مجمع و در دیگر سازمان های بین المللی در مورد عدم آمادگی دنیا برای مقابله با بحران های ناشی از همه گیری ها در دنیا اشاره کرد و نوشت: «در چند سال اخیر بارها هشدار داده شده بود که دنیا برای مواجهه با یک همهگیری آمادگی لازم را ندارد ولی توجهی به این مسئله نشد و موجب شد تا در زمان وقوع بحران شمار زیادی از کشورها با چالش مواجه شوند و اقتصاد دنیا با تهدیدی جدی روبهرو شود. حال مسئله تغییرات جوی و انتشار بیش از حد کربن در دنیا مطرح است که مدتها است ما در مورد آن هشدار می‌دهیم. مسئلهای که می‌تواند زمینهساز ایجاد بیماریهای زیاد روی زمین شود، می‌تواند اقتصاد را با چالشهای زیادی روبهرو کند، شمار حوادث طبیعی را افزایش دهد و مشکلات بسیار زیادی به همراه بیاورد. اگر دنیا سال ۲۰۲۰ را به عنوان سالی که باید برای مقابله با این بحران وارد میدان شود و سیاستهای تازهای وضع و اجرا کند، از دست بدهد باید منتظر شروع بحرانهای انسانی و اقتصادی ناشی از تغییرات جوی باشد.»
سال ۲۰۲۰ سالی مهم است
مجمع جهانی اقتصاد در این گزارش نوشت: «سال ۲۰۲۰ میلادی سالی بسیار مهم برای مقابله با این بحران است. کشورهای دنیا باید برای اجرای مفاد توافقنامه پاریس وارد عمل شوند و برنامه پنج ساله خود را که زمینه را برای کاهش انتشار کربن فراهم می‌کند مرور کنند. بررسی ها نشان داده است اغلب کشورهای دنیا در این زمینه موفقیت چندانی به دست نیاورده اند و در اغلب کشورها رشد اقتصادی همراه بوده است با تخریب محیط زیست و افزایش انتشار گازهای آلاینده.
سازمان رصد فعالیت های زیست محیطی که یک مرکز مستقل برای مطالعه در زمینه تغییرات جوی در سالهای اخیر است و وظیفه بررسی وضعیت ۳۲ کشوری را که ۸۰ درصد از گازهای گلخانهای در دنیا را تولید می‌کنند، بر عهده دارد در گزارش اخیر خود در مورد عدم پایبندی دنیا به اصول توافق پاریس هشدار داده است. در این گزارش آمده است: «دنیا باید منتظر افزایش دمای زمین و تبعات منفی آن باشد. در صورتی که تغییری کلیدی در وضعیت انتشار گازهای گلخانهای در دنیا ایجاد نشود، تا انتهای قرن جاری میلادی دمای هوای زمین ۲.۸ درجه افزایش خواهد یافت که دو برابر میزان تعیینشده در توافق پاریس است. به همین دلیل کشورهای دنیا باید در سال جاری گامهای مهمی برای مقابله با افزایش انتشار کربن بردارند و بدانند که این سیاست برای حفظ اقتصاد و امکان زندگی روی کره زمین حیاتی است.»
افزایش دمای زمین فاکتور بسیار مهمی است
طبق توافق پاریس باید در دنیا سیاستهایی اجرا شود که مانع از افزایش دمای زمین بیش از ۱.۵ درجه سانتی گراد بشود. حال سوال اینجاست که بیشتر شدن دمای زمین چه تبعاتی دارد؟
مجمع جهانی اقتصاد در این زمینه نوشت: «در صورتی که دمای زمین ۱.۵ درجه افزایش یابد ۱۴ درصد از ساکنان کره زمین هر پنج سال یک بار با مشکل ناشی از موجهای شدید گرمایی و اثرات آن روی کشاورزی و زندگی خود روبهرو می‌شوند ولی اگر دمای کره زمین ۲ درجه افزایش یابد سهم این افراد ۳۷ درصد جمعیت زمین می‌شود و تاثیر آن روی اقتصاد دنیا ۲.۶ برابر حالتی است که دما ۱.۵ درجه افزایش یابد. از طرف دیگر با افزایش دما تا مرز ۱.۵ درجه هر ۱۰۰ سال تنها یک سال ما شاهد تابستانهای بدون یخ در قطب خواهیم بود ولی اگر دمای کره زمین ۲ درجه افزایش یابد هر ده سال یک بار این اتفاق می‌افتد و در نتیجه اثرات مخرب این مسئله ده برابر شرایطی می‌شود که افزایش دما در سطح ۱.۵ درجه ثابت باقی می‌ماند. نکته دیگر افزایش سطح آب دریاها است که در صورت افزایش دمای زمین تا مرز ۱.۵ درجه تا سال ۲۱۰۰ میلادی ۰.۴ متر بیشتر می‌شود ولی با رسیدن میزان افزایش دما به مرز ۲ درجه از ۰.۴۶ متر فراتر می‌رود. از بین رفتن ۸ درصد از مهرهداران و ۱۶ درصد از گونههای گیاهی و ۱۸ درصد از گونههای حشرات در صورت رسیدن میزان افزایش دما به مرز ۲ درصد فاجعهای جدی است.»
سازمان رصد فعالیتهای زیست محیطی نوشت: «اگر دمای کره زمین حداکثر ۱.۵ درجه افزایش پیدا کند ۴ درصد از مهرهداران از بین می‌روند ولی اگر ۲ درجه بیشتر شود ۸ درصد از مهرهداران نابود می‌شوند. به تعبیر صحیحتر خطر از بین رفتن مهرهداران روی کره زمین در نتیجه رسیدن سقف افزایش دما به ۲ درصد به جای ۱.۵ درصد دو برابر می‌شود. در صورتی که دمای زمین ۲ درجه افزایش یابد ۱۶ درصد از گونههای گیاهی نابود می‌شود که دو برابر حالتی است که دمای زمین تنها ۱.۵ درجه بیشتر شود. اما تاثیر این مسئله روی حشرات و بقای آنها بیشتر است به گونهای که همین ۰.۵ درجه افزایش دما سبب می‌شود تا سهم گونههای حشرات که از بین می‌روند سه برابر شود. از بین رفتن حشرات به عنوان موجوداتی که در زنجیره غذایی نقش مهمی‌دارند و برای اصلاح وضعیت طبیعت و محیط زیست اهمیت زیادی دارند، می‌تواند خود خطرات تازهای را برای دنیا ایجاد کند.»
اگر دمای هوای زمین تا سال ۲۱۰۰ میلادی ۱.۵ درجه افزایش یابد ۴.۸ میلیون کیلومتر مربع از یخهای قطبی آب می‌شود در حالی که با رسیدن میزان افزایش دما به مرز ۲ درجه ۶.۶ میلیون کیلومتر مربع از این یخها از بین می‌رود. یعنی همین افزایش ۰،۵ درجهای هوای زمین باعث می‌شود تا وضعیت یخهای قطبی ۳۸ درصد بدتر شود. همچنین راندمان تولید محصولات کشاورزی هم با افزایش دمای زمین کمتر می‌شود. به عنوان مثال راندمان تولید ذرت در مناطق استوایی با افزایش ۱.۵ درجهای دمای زمین ۳ درصد و با افزایش ۲ درجهای دمای زمین ۷ درصد کاهش پیدا می‌کند که نشان از ۲.۳برابر شدن شدت بحران در نتیجه رسیدن میزان افزایش دما به سقف ۲ درجه خواهد داشت.
در نهایت باید در نظر داشت که افزایش ۱.۵ درجهای دمای زمین به خودی خود آسیب زیادی به محیط زیست و اقتصاد و بقای موجودات روی این کره خاکی وارد می‌کند و بیشتر شدن میزان این افزایش دما می‌تواند فاجعهبار باشد و مسئلهای بسیار جدی و مهم است.
هشدار زمین از طریق اپیدمی کووید ۱۹
مجمع جهانی اقتصاد بر این باور است که شیوع ویروس کرونا در دنیا و همهگیر شدن آن زنگ خطری مهم برای انسانها است. انسانهایی که با بیتوجهی به مسائل زیست محیطی زمینه را برای شیوع بیماریهای عفونی و ویروسهای مرگبار فراهم کردهاند. انسانهایی که با تخریب زیستگاههای حیوانات باعث شدهاند تا بیماریهای مختلف با سرعت بیشتری از حیوانات به انسان منتقل شود و بقای انسان و دیگر جانداران روی زمین به صورت جدی تهدید شود.
در گزارش این سازمان آمده است: «انسانها با تخریب زیستگاههای حیوانات و ساخت شهرهای خود در آن مناطق، به حیات وحش نزدیک شدهاند. انسانها با حیات وحش ارتباط مستقیم دارند. از طرف دیگر با بیتوجهی به مسئله تغیرات جوی روند تخریب زیستگاهها و آسیبپذیری خود در برابر چالشها و بحرانهای مختلف سلامتی را افزایش دادهاند. به نظر می‌رسد شیوع ویروس کرونا در دنیا زنگ خطری باشد که طبیعت به صدا درآورد تا به انسانها بگوید دیگر نمی‌توانند به این رویه ادامه دهند و باید برخورد خود با محیط زیست را اصلاح کنند. در غیر این صورت این کره خاکی نه برای انسانها و نه برای حیوانات قابل سکونت نخواهد بود.»
حیوانات وحشی و گیاهان جنگلی ویروسهای مختلفی را در خود جای دادهاند. ویروسها و عوامل بیماریزایی که ما تنها ۱ درصد از آنها را می‌شناسیم و بسیاری از این ویروسها باعث همهگیریهای بزرگ در دنیا شده است. آمار نشان می‌دهد دو سوم اپیدمی‌ها در سالهای اخیر مثلا اپیدمی‌شدن ابولا، ویروس آنفلوانزا، زیکا و ویروس غرب نیل ریشه در حیوانات وحشی دارد و از طریق آنها به انسان منتقل شده است. این بیماریها باعث مرگ بالغ بر دو میلیون انسان در هر سال می‌شود و بیتوجهی به پدیده گرمایش زمین باعث می‌شود تا درگیری انسانها با این ویروسها و ویروسهای مشابه بیشتر شود و ما شاهد افزایش شمار ویروسهای همهگیر در دنیا باشیم.
در پایان باید گفت که امسال، سال تصمیمگیری برای دنیا است. سالی که باید تصمیم بگیرد با محیط زیست مهربان باشد و ردپای آسیبهای وارد شده به آن را از بین ببرد و در وضعیت مسالمتآمیز با موجودات دیگر زندگی کند یا اینکه به رویه فعلی ادامه دهد و خود را در معرض انواع آسیبها و ویروسها و بیماریها قرار دهد و بقای خود و جامعه را به خطر بیندازد. سالی که در تاریخ ثیت خواهد شد