.
بررسی زیراجزاء شاخص رقابتپذیری نشان میدهد که در سال ۲۰۱۹ بهترین وضعیت ایران مربوط به مولفههای اندازه بازار (به دلیل جمعیت زیاد و محرکهای طرف تقاضا)، ظرفیت نوآوری (به دلیل توسعه نظام آموزش عالی و موسسات آموزشی و پژوهشی متعدد) و سلامت (به دلیل امید به زندگی قابل ملاحظه) بوده است. در مقابل مولفههای مربوط به بازار کار (به دلیل قراردادهای پرداخت ثابت و بدون ارتباط با بهرهوری و کارایی نیروی کار و همچنین نابرابری پرداخت به نیروی کار زن)، ثبات اقتصاد کلان (به دلیل نوسانات بازار ارز و افزایش نرخ تورم) و پویایی کسبوکار (به دلیل مشکلات بوروکراتیک برای اداره بنگاهها و عدم حمایت از نوآوری و کارآفرینی) وضعیت نامناسبی داشتهاند.
نکته مهم در بررسی تغییرات وضعیت اقتصاد ایران در فاصله سالهای ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹ مساله افت محسوس وضعیت ایران در مولفه مربوط به نظام مالی است که با کاهش ۲۵ پلهای مواجه شده است. مولفه نظام مالی، از ۹ زیرمجموعه تشکیل شده که در دو گروه عمق بازار مالی و ثبات بازار مالی طبقهبندی میشوند. رتبه ایران در بخش عمق بازار مالی ۸۸ و در بخش مربوط به ثبات بازار مالی ۱۳۷ بوده است. این اعداد نشان میدهد که در حال حاضر مشکل اصلی بازار مالی ایران، مساله ثبات (و نه عمق) است. بررسی اجزاء این مولفه نشان میدهد که بدترین شرایط مربوط به نسبت کفایت سرمایه بانکهاست (رتبه ۱۴۱ از ۱۴۱ کشور). پس از آن نیز مساله سلامت نظام بانکی قرار دارد (رتبه ۱۳۶ از ۱۴۱ کشور). این مساله ضرورت توجه بانک مرکزی به شرایط فعلی نظام بانکی را مضاعف میسازد و به نظر میرسد که در حال حاضر ایجاد اصلاحات نظام بانکی، از اولویتهای اصلی اقتصاد ایران است. در مورد شکاف تسهیلات (به معنای انحراف میزان تسهیلات از روند بلندمدت آن) نیز باید توجه داشت که از یکسو افزایش میزان مطالبات معوق بانکی و انجماد داراییهای آنها باعث شده تا منابع در دسترس بانکها برای اعطای تسهیلات کاهش یابد و از سوی دیگر تورم قابل ملاحظه اقتصاد ایران در سال گذشته سبب شده تا نیاز بنگاهها به تسهیلات متناسب با سطح جدید قیمتها در اقتصاد به شکل مشهودی افزایش یابد و با منابع جاری، امکان پاسخگویی به این نیاز وجود ندارد.
در مجموع به نظر میرسد که در حال حاضر مشکلات نظام بانکی به عنوان چالش اصلی توسعه نظام مالی کشور مطرح شده و پایداری آن را با مخاطره مواجه ساخته است. هرچند مشکلات فعلی نظام بانکی معلول سالیان متمادی به ویژه کاهش نظارت بانک مرکزی در دهه ۱۳۸۰ بوده اما در شرایط فعلی، رفع مشکلات نظام بانکی جهت بهبود نظام مالی و مجموعه اقتصاد ایران ضرورت دارد.
شایان ذکر است که در حال حاضر برآیند مشکلات نظام بانکی، به شکل زیان انباشته قابل ملاحظه در صورتهای مالی این شرکتها رسوب کرده است؛ به شکلی که مجموع زیان انباشته این گروه براساس صورتهای مالی دوره منتهی به شهریور ۱۳۹۸ بیش از ۴۰۰ هزار میلیارد ریال بوده است. (مقایسه کنید با رقم ۷۹۵ هزار میلیارد ریال ارزش بازار گروه بانکی در پایان شهریورماه)