به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)،تحلیل روند شکل گیری و توسعه بورس انرژی در کشور نشان می دهد این بورس به دلایل متعدد از جمله مداخله مستقیم و همزمان دولت در تعیین دارایی فروشندگان و تأمین مالی خریداران نتوانسته است کارکردهای مورد انتظار را داشته باشد. بررسی انجام شده نشان می دهد بورس های انرژی عمدتا در معاملات مالی فعال هستند و در خصوص معاملات فیزیکی، بازه زمانی معاملات به کوتاه مدت (روز  بعد یا بین  روز) محدود می شوند. همچنین، آن دسته از بورس های انرژی که در معاملات فیزیکی فعال هستند از رابطه ای تنگاتنگ با بهره برداران شبکه برخوردارند.

 

بازیگران کلیدی در صنعت برق را می توان به سه دسته تقسیم کرد: فروشندگان، خریداران و مدیریت شبکه. در این گزارش به شکل گیری «بازار برق» اشاره شده و «تعیین قیمت» و «حفظ تعادل عرضه و تقاضا در کوتاه مدت و بلندمدت» از مزایای بازار برق اعلام شده و آمده است:« تجدید ساختار سیستم های قدرت یکپارچه، منجر به ایجاد بازار برق و رقابت در تولید، انتقال و توزیع برق خواهد شد.»

 

از سوی دیگر برخی از کارشناسان معتقدند ایجاد بازار برق می تواند دردسرهایی را هم به همراه داشته باشد. « ایجاد بازار برق باعث می شود میزان حضور فروشندگان (تولیدکنندگان) در بازار برق وابسته به قیمت پیشنهادی آن ها و شرایط سایر تولیدکنندگان باشد و در معرض نوسانات و تغییرات قرار گیرد. از این رو برای تولیدکننده این اطمینان باید وجود داشته باشد که در بلندمدت در بازار حضور داشته و کالای تولیدی خود (توان الکتریکی) را به فروش برساند. بنابراین، شکل گیری بازارهای رقابتی برق چالشی را برای فروشندگان برق ایجاد کرده است که با مشکل حفظ مشتری در بلندمدت در بازار مواجه خواهند بود.» برای فروشندگان، شکل گیری بازار برق سه مشکل عمده زیر را ایجاد خواهد کرد:« حفظ مشتری در بازار، تأمین مالی بلندمدت و دسترسی به شبکه انتقال»

 

ایجاد بازار رقابتی درصنعت برق، برای خریداران در بازار به ویژه مصرف کنندگان خرد و کلان انرژی الکتریکی هم چالش های متفاوتی ایجاد کرده است. مهمترین چالش های خریداران در بازار برق رقابتی عبارتند از: نوسان در قیمت ها و قابلیت اطمینان تأمین برق در کوتاه و بلندمدت.» مصرف کنندگان الکتریکی یا خریداران برق می توانند با چالش نوسان در قیمت های برق و به ویژه جهش های قیمتی پیش بینی نشده مواجه باشند. این امر کار پیش بینی هزینه ها و نیز اطمینان از تأمین مناسب منابع مالی را با دشواری روبه رو می کند.

 

ازسوی دیگر فروشندگان نیاز به ابزارهایی دارند تا بتوانند برای برنامه های بلندمدت خود تأمین مالی مناسبی داشته باشند. این برنامه ها می توانند ایجاد نیروگاه های جدید، بازنشستگی نیروگاهی یا توسعه ظرفیت نیروگاهی باشد. حضور در بازار برق و شرکت در مکانیسم های عمدتا کوتاه مدت آن باعث می شود به دلیل عدم قطعیت ناشی از میزان فروش برق در آینده، ابزارهای مناسبی برای تأمین مالی بلندمدت برای نیروگاه ها وجود نداشته باشد. ازسوی دیگر، در یک صنعت برق رقابت، طبیعی است که بخش عمده ای از تولیدکنندگان و مصرفکنندگان برق از طریق قراردادهای دوجانبه با یکدیگر در تعامل باشند.