به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)،لری کیم که یکی از مدیران شرکت تکنولوژی موبایل‌مانکی در بوستون است، زمستان‌ها مجبور بود خودروی شخصی‌اش را به سختی از میان برف بیرون بیاورد و بعد هم وقتش برای جای پارک تلف می‌شد. به همین خاطر در سال ۲۰۱۴ سدان لوکس اینفینیتی‌ خود را کنار گذاشت و استفاده از اوبر و لیفت را شروع کرد. هزینه رفت و آمد او با این اپ‌ها سالانه بیست هزار دلار می‌شود. شرکت موبایل‌مانکی وضع خیلی خوبی دارد و پلت‌فرم بازاریابی فیس‌بوک مسنجر به حساب می‌آید. خیلی‌ها تصور می‌کنند هرکس جای لری کیم باشد باید حتما با خودروی لوکس شخصی رفت و آمد کند. اما او می‌گوید با کنار گذاشتن رانندگی با خودروی شخصی روزانه یک ساعت بیشتر برای خودش دارد: «وقت که رایگان نیست. مثلا ساعتی بیست دلار می‌ارزد. اگر قرار باشد سالانه بین پانزده تا بیست هزار دلار خرج کنم تا از رانندگی خلاص باشم، روزانه یک ساعت با همان بیست دلار ذخیره کرده‌ام.»

 

واقعیت این است که داشتن خودروی شخصی که زمانی نشانه موفقیت مالی افراد تلقی می‌شد و راحتی حرکت آنها را فراهم می‌کرد، دارد در شهرهای مختلف دنیا از مد می‌افتد و جایش را اپ‌های درخواست خودرو و گزینه‌های جدید حمل و نقل می‌گیرند. صاحبان خودروهای شخصی حالا سعی دارند از استرس مواجهه با ترافیک، پارکینگ و نگهداری از خودرویشان دوری کنند و به جایش روی جنبه‌های دیگری از کار روزمره متمرکز شوند. فروش خودرو در آمریکا بعد از چند سال رکورد بالا امسال دارد کاهش نشان می‌دهد و تحلیل‌گران می‌گویند شاید فروش خودرو دیگر مثل سابق به آن سطح بالا برنگردد. در سراسر جهان، مردم دارند به ابرشهرها مهاجرت می‌کنند و پیش‌بینی‌ها حاکی از این است که تا اواسط قرن حاضر، دوسوم از جمعیت جهان در شهرها ساکن خواهند بود و با این اوصاف، ماشین‌داشتن دوباره به یک تجمل تبدیل خواهد شد. در عین حال آمار نشان می‌دهد که در برخی نقاط جهان جوانان دارند از خودروی شخصی روی برمی‌گردانند. این از کاهش میزان گواهی‌نامه‌گرفتن و مالکیت خودرو توسط آنها در کشورهایی مثل آمریکا و انگلیس مشخص است و تغییر قابل توجهی را در قیاس با سه یا چهار دهه پیش نشان می‌دهد.

 

در همین میان اما اتفاق دیگری هم افتاده است. سرویس‌های ارائه خدمات حمل و نقل دارند به شدت گسترش پیدا می‌کنند و نوآوری‌های زیادی هم در این حوزه رخ داده که از جمله آنها می‌توان به روبوتاکسی‌ها (تاکسی‌هایی که روبوت آنها را می‌راند) و نیز اسکوترهای برقی اشاره کرد. این خدمات به دنبال سهم بیشتری از بازار هستند. همچنین بسیاری از شهرهای بزرگ دنیا از جمله لندن،‌ مادرید و مکزیکوسیتی تردد خودرو در مرکز شهر را به کل ممنوع و یا محدود کرده‌اند. این محدودیت‌ها در کنار گسترش بازار سرویس‌های شراکتی حمل و نقل و نیز ظهور اتومبیل‌های خودران همگی باعث شده‌اند خودروسازان بزرگ جهان واقعا روزگار سختی را سپری کنند. این همچنین باعث شده که سیاست‌گذاران جهانی مجبور شوند به این احتمال  بیندیشند که به نقطه اوج استفاده از خودرو نزدیکیم و به زودی در روند افول آن خواهیم افتاد. این یعنی پدیده بزرگی مثل خودروی شخصی که در قرن بیستم همه‌گیر شد، دارد روند افول را نیز طی می‌کند و ما که به صنعت حمل و نقل وابسته‌ایم هم در دوره گذار قرار داریم.

 

اما گذشتن از نقطه اوج استفاده از خودروی شخصی به معنی این نیست که خودروها قرار است از جاده‌ها حذف شوند. بلکه معنی‌اش این است که شهری‌سازی شدید و استفاده گسترده از اپ‌های موبایلی برای درخواست خودرو باعث کاهش نیاز به ۱.۳ میلیارد خودرویی شده که امروزه در جاده‌ها مشغول رفت و آمدند. مسئله دیگر هم این است که خودروهای جدید بیشتر از گذشته گران‌قیمت شده‌اند و در شرایط پرترافیک شهرهای امروزی ممکن است کمتر مورد استفاده قرار بگیرند. این توجیهی مالی برای توسل به آلترناتیوهایی جدید برای خودروی شخصی است. مایک رمزی مشاور خودرو در موسسه تحقیقاتی گارتنر در این خصوص می‌گوید: «وقتی تمام این روندها را کنار هم می‌گذارید می‌بینید که استدلال‌ها برای مالکیت شخصی خودرو کمرنگ‌تر می‌شود.»

 

یک دهه پیش، صنعت خودروسازی جهان پیش‌بینی کرده بود که تا امروز،‌ فروش سالانه خودرو به صد میلیون دستگاه رسیده باشد. اما این‌طور نشده و این رقم سال گذشته حدود ۹۴ میلیون خودرو بود که حتی نسبت به سال قبلش هم یک میلیون دستگاه کمتر بود. موسسه تحقیقاتی آی‌اچ‌اس مارکیت پیش‌بینی کرده که فروش سالانه صد میلیون دستگاه خودرو در دهه آینده محقق خواهد شد، اما علتش رشد بازار خودرو در کشورهای بزرگ و پرجمعیت مثل چین، هند، روسیه و سایر اقتصادهای نوظهور خواهد بود. البته حتی خودروسازان در چین که پرفروش‌ترین بازار خودروی جهان را پیش روی خود می‌بینند، به تعدیل پیش‌بینی‌های خود در مورد فروش خودرو روی آورده‌اند.

 

در عین حال، بحث کاهش استفاده از خودروی شخصی خیلی جدی است و آی‌اچ‌اس مارکیت دقیقا به همین دلیل، پیش‌بینی‌های خود در مورد بازار خودرو تا سال ۲۰۳۰ را تعدیل کرده است. این موسسه در گزارش خود می‌نویسد که فروش خودرو در چین به صورت واضح از بابت اقبال مردم به اپ‌های موبایلی برای درخواست خودرو تاثیر پذیرفته است و در ماه ژانویه گذشته برای هفتمین ماه پیاپی، فروش خودرو در چین کاهش نشان داد. استفاده از اپ‌های درخواست خودرو در چین چنان زیاد شده که شاید برای سایر مردم جهان قابل تصور نباشد. مثلا سال گذشته میلادی، ده میلیارد بار درخواست خودرو از طریق اپ دی‌دی در چین صورت گرفت. این دو برابر درخواست‌های خودرو از اوبر در تمام نقاط جهان در سال ۲۰۱۸ است.

 

نقطه اوج فروش خودرو در چین شاید حالا گذشته باشد و در مرحله افول قرار گرفته باشد. اما این وضع باز هم بهتر است از وضعی که در بازارهای آمریکا و غرب اروپا دیده می‌شود. مارک ویکفیلد رئیس امور اتوماتیک در موسسه مشاوره الیکس پارتنرز معتقد است مسئله در پایان دهه آینده خیلی جدی می‌شود، یعنی زمانی که اتومبیل‌های خودران، بازار را در دست خود گرفته باشند. مثلا یک تاکسی را در نظر بگیرید که حالا به جای راننده‌اش یک روبات نشسته است. این یعنی شصت درصد از هزینه سواری با این خودرو کاهش پیدا خواهد کرد و چنین شرایطی خیلی ارزان‌تر از آن است که خودروی شخصی داشته باشید. بنا بر پیش‌بینی ویکفیلد، به همین دلیل است که تا سال ۲۰۳۰ شاهد کاهش شدید فروش خودروی شخصی خواهیم بود.

 

نکته دیگری که باعث کاهش خریداران خودرو خواهد شد، افزایش قیمت است. خودروسازان اصولا خودروهایشان را در سال‌های اخیر مجهز به تکنولوژی‌های جدید و ابزارهای لوکس متنوع کرده‌اند تا سود خود را بالا ببرند. این باعث شده که قیمت متوسط خودروی جدید در آمریکا در پایان سال گذشته میلادی به بالای ۳۷ هزار دلار برسد و این یک رکورد به شمار می‌آید. این افزایش قیمت به این معنی است که بسیاری از صاحبان خودرو، به همان خودرویی که دارند بسنده می‌کنند و خودروی جدیدی را جایگزین آن نمی‌کنند. در چنین شرایطی بوده که عمر متوسط خودرو در جاده‌های آمریکا در سال ۲۰۱۸ به ۱۱.۷ سال رسید که آن هم در نوع خودش رکورد محسوب می‌شود.

 

رانندگان اروپایی نیز با مسئله هزینه فزاینده داشتن خودروی شخصی مواجه هستند. لیندا داسپارا ترکلسن که متخصص یک آزمایشگاه تکنولوژیک در کپنهاگ پایتخت دانمارک است به دلیل افزایش هزینه نگهداری ماشیننش مجبور شد خودروی فیات ۵۰۰ خود را کنار بگذارد و به جایش از دوچرخه و وسایل نقلیه عمومی استفاده کند. او می‌گوید قصد ندارد دوباره ماشین بخرد چون دوچرخه‌سواری برایش سریع‌تر، ارزان‌تر و سالم‌تر تمام می‌شود.

 

با وجود تمام این شرایط، برخی خودروسازان هنوز معتقدند که با خودروهای متعارف، آینده‌ای درخشان در پیش رو دارند. الن باکبرگ اقتصاددان ارشد در جنرال موتورز می‌گوید علت این خوش‌بینی، رشد جمعیت و توسعه اقتصادی در بسیاری از کشورهای جهان است؛ شرایطی که حتی در بازارهای قبلا توسعه‌یافته نیز دیده می‌شود. با این حال، جنرال موتورز سیاست خود را بر کاهش سرمایه‌گذاری روی خودروسازی متعارف قرار داده است. این کمپانی در نظر دارد در آینده نزدیک پنج کارخانه خودروسازی خود در شمال آمریکا را تعطیل کند. اولین کارخانه‌ای که تعطیل می‌شود در ایالت اوهایو است. در عوض، جنرال موتورز به دنبال سرمایه‌گذاری در ماشین‌های بی‌راننده است و قرار است برای توسعه این تکنولوژی یک میلیارد دلار سرمایه‌گذاری کند.

 

در همین راستا بوده که شاخه تکنولوژیک و خودران در کمپانی جنرال موتورز با عنوان جی‌ام کروز تشکیل شده و در حال حاضر هزار نفر در آن مشغول به کارند. این در حالی است که تعداد کارکنان در این بخش در سال ۲۰۱۶ تنها سی نفر بود. جنرال موتورز همچنین برنامه دارد که در سال جاری میلادی یک سرویس خدمات تاکسی روبوتی را به راه بیندازد. جنرال موتورز حتی در کسب و کار لیفت هم سرمایه‌گذاری کرده که آن هم اپ موبایلی برای درخواست خودرو است. این سرمایه‌گذاری بالغ بر پانصد میلیون دلار می‌شود.

 

در اروپا هم تحولات زیادی مشاهده می‌شود. دایملر و بی‌ام‌دابلیو اعلام کرده‌اند که بیش از ۱.۱ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری در کسب و کار جدید خودروی اشتراکی و درخواست موبایلی خودرو را محقق خواهند کرد. درواقع تمرکز کامل بازار خودرو دیگر بر این نیست که چطور ماشین به مردم بفروشیم. بلکه بیشتر بر این است که چطور از تمام تکنولوژی‌های به‌روز در عرصه خدمات استفاده کنیم تا به‌موقع بتوانیم سود کنیم.