به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)،چندی پیش بود که رییس کل بانک مرکزی از حذف 4 صفر از پول ملی صحبت کرد. موضوعی که از نظر کارشناسان کاری بیهوده و تنها نمایش برای وضعیت فعلی اقتصاد محسوب می شود. در  حالی که آن زمان به نظر نمی آمد این پیشنهاد به این زودی ها عملی شود، اما حالا با پیشنهاد بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران، طرح اصلاح نظام پولی کشور در قالب حذف چهار صفر از واحد پولی کنونی و تعریف واحد پولی جدید و بازنگری در اقطاع اسکناس و مسکوک در دستور کار دولت قرار گرفته است.

 

طبق گزارش های منتشر شده، براساس این طرح که در حال بررسی در کمیسیون اقتصاد هیئت دولت است، واحد پولی ملی جدید تحت عنوان «تومان» تعریف می‌شود که هر «تومان» معادل ده هزار (۱۰۰۰۰) ریال فعلی و یکصد (۱۰۰) «ریال جدید» خواهد بود. از سوی بانک مرکزی طول «دوره گذار» از «ریال» به «تومان» ۲۴ ماه پیشنهاد شده است و در این مدت اسکناس‌ها و سکه‌های قدیمی جمع‌آوری و جایگزین می‌شود.

 

خبرگزاری فارس در این خبر نوشته است: از تاریخ رواج قانونی «تومان» در کلیه قوانین خاص و عام، «تومان» جاگزین «ریال» به عنوان واحد رسمی پول جهموری اسلامی ایران خواهد شد، «تومان» بر مبنای نرخ برابری جاگزین می شود. همچنین مبالغ مندرج در کلیه تعهدات و اسناد و دفاتر و قراردادها از تاریخ رواج قانونی «تومان» باید به این پول تقویم و ثبت و مطالبه گردد و هرجا که در تعهدات و اسناد و دفاتر تجاری و قراردادها تا قبل از تاریخ رواج «تومان» از واحد «ریال» استفاده شده است، تقویم این مبالغ براساس نرخ برابری به تومان الزامی خواهد بود.

 

چگونگی عملیات حسابداری، مالی، مالیاتی، محاسباتی، آماری، تهیه و تنظیم صورت‌های مالی، داده‌های تاریخی، ثبت اطلاعات، اصلاح دفاتر و حساب‌ها و گرد کردن اعداد، در دستگاه‌های اجرایی و همچنین توسط اشخاص حقیقی و حقوقی که طبق مقررات قانونی مربوط مکلف به نگهداری دفاتر تجاری است، در فرآیند تغییر واحد پول قانونی کشور، بر طبق آیین نامه‌ای خواهد بود که طرف مدت شش ماه از تاریخ تصویب این قانون مشترکان «توسط وزارت امور اقتصادی و داریی و بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران» تهیه و به تصویب هیئت وزیران می‌رسد.

 

پایگاه اطلاع رسانی دفتر هیئت دولت در تشریح دلایل ارائه این طرح توسط بانک مرکزی و مزایای آن توضیح داده است: وجود تورم مزمن و کاهش قدرت خرید واحد پول ملی مشکلاتی از قبیل افزایش قابل توجه حجم اسکناس در گردش، استفاده از ارقام بزرگ در مبادلات ساده روزمره و مسائل محاسباتی ناشی از آن،‌ خارج شدن مسکوکات از چرخه مبادلات اقتصادی، افت حیثیت ظاهری پول ملی در مقایسه با سایر اسعار بین‌المللی، عدم کاربرد اضعاف پول ملی (دینار) و نیز عدم استفاده از نام واحد پول رسمی (ریال) و جایگزینی آن با واژه غیررسمی «تومان» را به دنبال داشته است. علاوه‌براین، بالا بودن استهلاک اسکناس به دلیل نگهداری آن در حجم بالا، هزینه بالای چاپ و امحای اسکناس و همچنین استهلاک بالای دستگاه‌های خودپرداز و پول‌شمار از دیگر پیامدهای منفی کاهش ارزش واحد پول ملی به حساب می‌آید.

 

احمد حاتمی یزد، اقتصاددان معتقد است: حذف صفر از پول ملی تاثیری در فاکتورهای اصلی اقتصاد ندارد. یعنی اگر 10 هزار ریال، در عمل یک تومان شود نه اشتغال بیشتر شود و نه سود بانکی، نه تورم و نه رشد اقتصادی در حد مطلوب قرار می‌گیرد. درواقع پارامترهای اصلی اقتصاد اصلاً به تعداد صفرهای پول ملی مربوط نیستند. از طرفی هم وضعیت اقتصادی کشور بی‌ثبات است. تحریم‌های امریکا علیه ایران اعمال‌شده است. تورم رو به افزایش است و برای رشد نقدینگی هم‌فکری نشده است. بنابراین درواقع حتی با در نظر گرفتن مطلوب بودن حذف صفر از واحد پول ملی در زمان درستی از آن صحبت نشده است. درواقع به اعتقاد من این اقدام، تنها اقدامی ویترینی است تا مسائل حاد دیگری که در دستور بانک مرکزی است نادیده گرفته شود. اما بانک مرکزی باید به دنبال پیداکردهراه‌هایی برای روابط بانکی بین‌المللی باشد. در حال حاضر روابط بانکی ایران با کشورهای خارجی بسیار مسئله‌ساز است و شاید در آینده حتی نان و گوشت مردم را تحت تأثیر قرار دهد. FATF را کاملاً اجرا نکرده‌ایم و تا زمانی که آن را انجام ندهیم، در سیستم بین‌المللی روابط بانکی کاری از پیش نخواهیم برد. به‌این‌ترتیب بهتر است به‌جای صرف زمان در تدوین بخشنامه‌ها و آیین‌نامه‌هایهزینه‌بر و بی‌تأثیر، اقدامات مؤثربرای بهبود شرایط انجام شود.

 

به گفته او، تمام اسکناس‌های کشور از هزار تومان و حتی کمتر تا 10 هزارتومانی و بیشتر باید تغییر کند. تغییر تمام این اسکناس‌ها هزینه دارد و در مقابل هیچ سودی هم برای اقتصاد کشور ندارد. بااین‌حال تنها توجیهی که برای حذف صفر از واحد پول ملی گفته می‌شود، این است رقم ترازنامه شرکت‌ها و بانک‌ها و گزارش‌های مالی و ادارات آمار کوچک می‌شود. اما حذف صفر اقدامی است که باید زمانی انجام شود که ثبات اقتصادی به کشور برگشته باشد. تا زمانی که ثبات اقتصادی نداشته باشیم، نمی‌توانیم چنین اقدام لوکسی انجام دهیم.

 

البته حذف صفر از واحد پول ملی اقدامی است که بعضی کشورهای جهان به آن پرداخته‌اند. اما آن‌ها زمانی چنین اقدامی را انجام دادند که اقتصادشان ثبات داشت و تورمشان رو به کاهش و پایدار بوده است. رشد اقتصادی در این کشورها به حد قابل‌قبول و پایدار درآمده بود و حذف صفر عملاًمی‌توانستوجه بین‌المللی اقتصاد آن را بهتر نشان دهد. اما چنین فاکتورهایی در وضعیت کنونی اقتصاد ایران مشاهده نمی‌شود.

 

حاتمی یزد تاکید کرد: اگر در شرایط فعلی که اقتصاد ثبات ندارد، صفرهای پول ملی حذف شود، براثر تورم دوباره همین صفرها برمی‌گردد. اگر بدون برنامه‌ریزی چنین اقدامی انجام شود، تنها هزینه‌های اضافی روی دست اقتصاد می‌گذارد. به‌طور مثال می‌توان به نمونه زیمباوه اشاره کرد که تابه‌حال اگر نگوییم ده بار، حداقل چندین بار چنین اقدامی انجام داده است، اما دوباره به دلیل عدم ثبات در اقتصادی صفرها دوباره برگشته‌اند.ترکیه هم چند سال گذشته حذف صفر از پول ملی‌اش را انجام داد، اما زمانی این کار را کرد که ثبات داشت.