به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)،افزایش قیمت بنزین در سال آینده و تخصیص یارانه سوخت به افرادی که خود دارند و یا خانواده ها در ماه های گذشته به یکی از موضوعات مهم تبدیل شده است؛ اتفاقی که به نظر می رسد با ارائه لایحه بودجه از سوی دولت در روزهای آینده تکلیف آن حداقل برای یک سال دیگر روشن خواهد شد مگر اینکه نمایندگان مجلس تغییراتی را در پیشنهاد دولت در این خصوص اعمال کنند. البته آن چه هم اکنون تقریبا مشخص شده است بازگشت دوباره کارت سوخت از سال آینده خواهد بود اما مشخص نیست که استفاده از این کارت همراه با سهمیه بندی بنزین خواهد بود یا افزایش قیمت به همراه سهمیه بندی و... با در نظر گرفتن این شرایط مرکز پژوهش های مجلس در گزارشی ویژه به همه سناریوهایی که برای بنزین می تواند در کشور طراحی کرد پرداخته است. در ابتدای این گزارش شرایط موجود و مصرف داخلی ترسیم شده و آمده است:« طبق اطلاعات منتشر شده توسط شرکت ملی پالایش و پخش ایران، مصرف میانگین بنزین در 6 ماه اول سال 1397 حدود 88  میلیون لیتر در روز بوده است. هر چند با اتمام فاز یک و دو پالایشگاه ستاره خلیج فارس، میانگین تولید شش ماهه 1397 در حدود 88 میلیون لیتر در روز است. در این بین با سرعت 10 درصدی افزایش مصرف بنزین، حتی با اتمام فاز سوم پالایشگاه ستاره خلیج فارس، تولید داخل جوابگوی مصرف نخواهد بود و سرعت افزایش مصرف قطعاً بیشتر از سرعت احداث پالایشگاه ها خواهد بود. به طوری که، به راحتی پیشبینی می شود در دو سال آینده مصرف بنزین بیش از 120 میلیون لیتر در روز و ظرفیت تولید داخل حدود 105 میلیون لیتر در روز خواهد بود.»

 

اما در ادامه سناریوهای مختلف مطرح شده که مهم ترین آن ها شامل:

 

1- احیای کارت سوخت بدون سهمیه بندی: تفاوت قیمت بنزین در ایران و کشورهای همسایه زمینه قاچاق گسترده این کالا را به وجود آورده که نیاز به تدبیر مناسب دارد. یکی از راهکارهای مواجهه با این موضوع، الزام استفاده از کارت سوخت خودرو در هنگام سوختگیری و ممنوعیت هرگونه مبادله بنزین خارج از این سامانه است.

 

2- احیای کارت سوخت به همراه سهمیه بندی: برآورد رشد 10 درصدی مصرف بنزین در سال جاری و سال آینده، لزوم توجه به رویکردهای مهار تقاضای بنزین با ابزارهای قیمتی و غیرقیمتی را ضروری کرده است. حتی با بهره برداری کامل از پالایشگاه ستاره خلیج فارس، ظرفیت تولید بنزین در کشور به حدود 105 میلیون لیتر در روز خواهد رسید و این تولید فقط تا اسفندماه 1397 جوابگوی مصرف کشور خواهد بود و در سال آینده تأمین اعتبار برای واردات بنزین مورد نیاز کشور، مسئله حیاتی خواهد شد. مکانیسم کارت سوخت با سهمیه بندی، روشی غیرقیمتی برای مهار تقاضا است. الزام استفاده از کارت سوخت شخصی در جایگاه ها به همراه سهمیه بندی و تعیین قیمت دوم برای مصارف فراتر از سهمیه، راه حل تجربه شده ای برای کاهش مصرف است. استفاده از این روش در سال 1386 مصرف بنزین را به شدت کاهش داد، به طوری که مصرف بنزین از روزانه 6/73 میلیون لیتر در سال 1385 به 5/64 میلیون لیتر در سال 1386 رسید.

 

3- برخط کردن کارت سوخت با سهمیه بندی: یکی از مهمترین اشکالات روش قبلی سهمیه بندی، آفالین بودن سامانه کارت سوخت

 

بود. اما در شرایط کنونی، تقریباً همه جایگاههای عرضه بنزین به دستگاه های POZ مجهز شده اند. این سیستم ها آنلاین بوده و به شبکه بانکی کشور متصل است و به جای پرداخت نقدی هزینه سوخت، امکان استفاده از کارت بانکی را برای پرداخت فراهم کرده است. در نتیجه پیشنهاد می شود: وزارت نفت موظف است عرضه بنزین را صرفاً با کارت انجام دهد. قیمت بنزین، معادل 15000 ریال به ازای هر لیتر تعیین می شود. برای دارندگان خودرو شخصی، تا سقف 60 لیتر در ماه ما به التفاوت قیمت جدید بنزین و قیمت قبلی آن به عنوان اعتبار به کارت بانکی مالکان خودرو که در سامانه هوشمند مدیریت سوخت ثبت شده است، منظور می شود. این سقف برای موتورسیکلت ها، 25 لیتر تعیین می شود.

 

4- ترکیب کارت سوخت و مالیات جدید بر مصرف بنزین: در این روش با افزایش مصرف هر خودرو، قیمت بنزین افزایش می یابد. همچنین برای خودروهای آلاینده و خودروهای وارداتی قیمت بنزین افزایش می یابد:

 

الف- قیمت بنزین ثابت و به ازای هر لیتر 10000 ریال (یک هزار تومان) است.

 

ب- در سطوح مصرفی مختلف، مالیات جدید بر مصرف بنزین با نرخ های تعیین شده در بندهای بعدی، حین فروش از مصرف کننده دریافت و به حساب خزانه واریز می شود:

 

1 .تا سقف مصرفی 50 لیتر در هر ماه برای خودروهای شخصی با نرخ صفر درصد.

 

2 .تا سقف مصرفی 75 لیتر در هر ماه، به ازای هر لیتر، با نرخ 50 درصد.

 

3 .تا سقف مصرفی 100 لیتر در ماه، به ازای هر لیتر، با نرخ 70 درصد.

 

4 .تا سقف مصرفی 125 لیتر در ماه، به ازای هر لیتر، با نرخ 100 درصد.

 

5 .از 125 لیتر به باال در ماه، به ازای هر لیتر، با نرخ 150 درصد.

 

5-  ترکیب کارت سوخت و مالیات بر ارزش افزوده: در این روش نیز سیاستگذاری درباره مصرف بنزین با ابزار مالیات بر مصرف ـ که در سال های گذشته در قالب مالیات بر ارزش افزوده عملیاتی شده است ـ صورت می گیرد. در حال حاضر، مصرف بنزین مشمول 20 درصد مالیات بر ارزش افزوده و 10 درصد عوارض شهرداری است. برای تحقق سیاست بین قیمت پایه بنزین و مالیات وضع شده بر آن تفکیک صورت گرفته و با افزایش مصرف فقط مالیات اضافه می شود. به عالوه به جای خودروی آلاینده و خودروهای وارداتی، بین روزهای آلوده و سایر روزها تمایز قائل شده و در روزهای آلوده، قیمت بنزین افزایش می یابد.

 

6- سهمیه به یک خودروی خانوار با سهمیه مکفی: در سهمیه بندی می توان به جای اعطای سهمیه به خودرو، سهمیه به یک خودروی هر خانواده به اندازه 120 لیتردر ماه تعلق گرفته و مازاد بر سهمیه، به قیمت بیشتر عرضه شود.در این طرح قیمت بنزین، معادل 15000 ریال به ازای هر لیترتعیین می شود. برای یک خودروی هر خانواده، تا سقف 120 لیتردر ماه، مابه التفاوت قیمت جدید بنزین و قیمت قبلی آن به عنوان اعتبار به کارت بانکی مالکان خودرو که در سامانه هوشمند مدیریت سوخت ثبت شده است، منظور می شود. این سقف برای موتورسیکلت ها، 25 لیتر تعیین می شود.

 

همچنین مرکز پژوهش ها موازی با این سناریوها پیشنهاد دیگری برای اختصاص سهمیه بنزین به افراد را هم ارائه داده است. « اگر هدف سیاستگذار توزیع یارانه به طور مساوی است، رویکردهای این بخش می تواند مورد توجه قرار گیرد. در این طرح که بدیل های گوناگون دارد، یارانه بنزین نه به خودرو، بلکه به شخص تعلق می گیرد.»