از مهم‌ترین منابع درآمدی دولت مالیات است که باید در بودجه سال 98 به‌عنوان مهم‌ترین منبع درآمدی در نظر گرفته شود. به عبارت ساده‌تر بودجه جاری کشور باید از محل مالیات تأمین شود اما این مهم اتفاق نمی‌افتد مگر با عمل به دو شرط. شرط اول، جلوگیری از فرار مالیاتی است و شرط دوم، معافیت مالیاتی است. به‌منظور تحقق شرط اول دولت باید اهتمام ویژه‌ای به طراحی سیستم مالیاتی کارآمد داشته باشد چراکه با روش‌های سنتی گذشته به‌جایی نرسیده و نخواهیم رسید. از سوی دیگر دولت باید بر اساس قانون از هر کس که درآمدی دارد مالیات دریافت کند و معافیت‌های مالیاتی را به کمترین میزان ممکن برساند. حتی در مورد مناطق محروم که نیاز به سرمایه‌گذاری برای تأمین امنیت منطقه‌ای و جلوگیری از مهاجرت به کلان‌شهرها ضروری است، باید از نرخ صفر مالیاتی به‌جای معافیت مالیاتی صحبت کرد.

 

تولید مالیات بدهد؟

 

فرار مالیاتی به‌طور عمده در بخش سوداگری، تجاری و دلالی اتفاق می‌افتد. تمام فعالیت‌های تجاری باید به‌طورقطع مشمول مالیات شود اما هرچه نرخ مالیات برای تولیدکنندگان واقعی کاهش پیدا کند، حمایت‌ها از این بخش خردمندانه‌تر خواهد بود. مشکل امروز این است که فرار مالیاتی در بخش تجاری بسیار بالاست. آمارها نشان می‌دهد که نسبت مالیات به تولید ناخالص داخلی کشور ما 7.5 درصد است درحالی‌که در همسایه شمال غربی ما یعنی ترکیه این نسبت به 20 درصد می‌رسد. دلیل این اختلاف فاحش در سهم مالیات در GDP اختلاف در میزان فرار مالیاتی و معافیت‌های مالیاتی است و غلبه بر این دو مسئله در اصلاح مقررات و  استفاده از سیستم‌های فناوری محور و پیشرفته مالیاتی است. یکی از اقدامات اثرگذار در حل مسئله فرار مالیاتی اتکا و اجرای قوانین مبارزه با پول‌شویی و اصلاحات لازم در سیستم بانکی است. اگر چنین مقرراتی منابع و محل هزینه تمام پول‌ها در کشور را رصد کند، اقتصاد با توانمندی بیشتری با فساد و فرار مالیاتی مقابله می‌کند.

 

وقتی پول نیست پروژه‌ای کلید نخورد

 

امید است که بودجه سال 98 عاری از هزینه‌های غیرضروری دستگاه‌های مختلف باشد. برای مثال 40 سال است که برای بعضی دستگاه‌ها بودجه عمرانی در نظر گرفته می‌شود و اکنون سؤال این است که مگر فلان نهاد و فلان دستگاه به چند ساختمان نیاز دارد؟ به نظر می‌رسد که در زمینه کاهش هزینه عزم تمام حاکمیت باید به کمک بیاید و دولت به‌تنهایی قادر به کاهش هزینه‌ها نیست. در بسیاری از شهرها به دلیل فشارهای غیرمسئولانه چندین دانشگاه ساخته شده است درحالی‌که آموزش‌وپرورش بودجه کافی برای توسعه مدارس در آن را ندارد. برای مثال در شهر قم بیش از هفت دانشگاه دولتی وجود دارد یا دانشگاه فرهنگیان 31 شعبه در استان‌های مختلف دارد درحالی‌که سرانه فضای آموزشی در بعضی از استان‌ها پایین است. نکته مهم در کاهش هزینه‌های بودجه جلوگیری از کلید زدن پروژه‌های عمرانی است که بودجه کافی برای به ثمر رساندن آن وجود ندارد. نماینده‌های مجلس باید بدانند که تغییر عناوین طرح‌های عمرانی چه هزینه‌هایی را برای کشور به بار می‌آورد. مهم این است که دولت در نوشتن بودجه و نمایندگان در بررسی بودجه ملی فکر کنند و منطقه‌ای عمل کنند. بودجه جای  قبیله گرایی نیست و تا جایی ممکن باید برای کاهش هزینه‌های غیرضروری تلاش کرد.