ایستانیوز:برای طرف ایرانی و طرف‌های غربی ادامه مذاکرات بهترین گزینه است ولی اینکه تمامی طرف‌ها به این مهم توجه کنند و حاضر باشند مذاکراتی را که بالغ بر یک دهه طول کشید چند سال دیگر ادامه دهند یا خیر، مسئله‌ای است که در آینده مشخص می‌شود.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)،تصمیم دونالد ترامپ برای خارج شدن از توافق هسته‌ای ایران و غرب و تهدید او به بازگرداندن تحریم‌های اقتصادی و نفتی علیه ایران سبب شد تا شماری از شرکت‌های اروپایی فعال در ایران در مورد ادامه همکاری ابراز نگرانی کنند و برخی هم قطع همکاری را اعلام کردند. به نظر می‌رسد این تصمیم‌گیری امریکا و سخنان وزیر امور خارجه این کشور چند هفته بعد از اعلام تصمیم ترامپ باعث افزایش تنش و بی‌ثباتی در روابط ایران و غرب شود و تردید در مورد میزان بهره‌گیری ایران از توافقی که برای امضای آن بالغ بر یک دهه زمان صرف شده بود بالا بگیرد.
با وجود اینکه هم‌اکنون مذاکراتی برای حفظ برجام بدون حضور امریکا در جریان است و اروپا در تلاش است تا مانع از مرگ این توافق مهم دیپلماتیک در دنیا شود و در مقابلِ امریکا که ادعای رهبری دنیا را دارد قدرت‌نمایی کند، ولی تحلیل‌گران بیزینس مانیتور معتقدند احتمال از بین رفتن این توافق زیاد است زیرا امریکا می‌تواند با ابزار تحریم شرکت‌هایی که با ایران کار می‌کنند، آنها را به خارج شدن از بازار ایران مجبور کند و ایران که از این توافق منفعتی به دست نیاورده است، رسما از توافق خارج شود.
انتظار نمی‌رفت ترامپ از توافق خارج شود
کمتر محفل سیاسی و گروه مطالعاتی در دنیا بود که انتظار اعلام این تصمیم را از طرف امریکا داشته باشد زیرا به گفته رهبران اروپایی، هیچ برنامه جایگزینی برای حل مسئله هسته‌ای ایران در امریکا وجود ندارد و حتی در جلسه‌ای که وزیر امور خارجه امریکا در سنای این کشور داشت هم برنامه‌ای برای حل مسئله اعلام نشد. حتی نمایندگان سنا از مایک پومپئو وزیر تازه خارجه امریکا سوال کردند که چه سیاستی برای مقابله با مسئله هسته‌ای ایران در نظر دارند ولی او رسما بدون ارائه برنامه و اعلام نظر قطعی جلسه را به اتمام رسانید.
خروج امریکا از توافقی که دنیا، پایبندی ایران را به آن تایید کرده است و مقامات سازمان بین‌المللی انرژی اتمی هم در گزارش‌های مستمر و بازدیدهای پی‌درپی در مورد کارایی آن صحبت کرده‌اند، این سوال را در دنیا ایجاد کرد که ترامپ به دنبال چیست؟ او در جریان این سیاست در مقابل کشورهای هم‌پیمان خود یعنی اروپای غربی قرار گرفت. اروپا که در دوره قبلی تحریم‌های اقتصادی علیه ایران با امریکا همکاری می‌کرد این بار به دنبال راه چاره‌ای برای دور زدن تحریم‌های احتمالی است و بدون شک تاثیر تحریم‌های امریکا کمتر از قبل خواهد بود.
از طرف دیگر دونالد ترامپ در سخنرانی روز ۸ می که خارج شدن این کشور از توافق هسته‌ای را رسما اعلام کرد، درها را برای مذاکرات آتی باز گذاشت و تاکید کرد که امریکا برای مذاکرات جدید و رسیدن به توافق‌ها‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌‌یی بهتر آماده است ولی بعید به نظر می‌رسد کشوری که یک بار بالغ بر یک دهه با روسای جمهوری مختلف امریکا مذاکره کرده است، مذاکره با رئیس‌جمهوری را آغاز کند که به نتیجه تلاش‌های دولت‌های قبلی کشورش بی‌توجه بوده است و نه‌تنها از توافق هسته‌ای ایران بلکه از بسیاری از پیمان‌ها و توافق‌های جهانی دیگر از جمله توافق پاریس خارج شده است.
زمان‌بندی وضع مجدد تحریم‌ها
وزارت خزانه‌داری امریکا اعلام کرده است تحریم‌ها در دو مرحله اعمال خواهد شد. در مرحله اول که روز ۶ اوت سال ۲۰۱۸ میلادی اجرا می‌شود - یعنی سه ماه بعد از خارج شدن امریکا از توافق- تحریم خودرو و قطعات هواپیما دوباره اعمال می‌شود و در روز ۴ نوامبر همین سال تحریم نفتی دوباره علیه ایران اعمال خواهد شد. تاثیر تحریم‌های نفتی و بیمه‌ای علیه اقتصاد ایران بسیار زیاد است زیرا نفت اصلی‌ترین منبع درآمد ایران است. البته باید به این مسئله هم توجه کرد که ایران در سال‌های اخیر احتمال بدعهدی امریکا را در نظر گرفته بود؛ همان‌طور که از زمان روی کار آمدن ترامپ در امریکا، موانع زیادی در مسیر اجرای توافق هسته‌ای ایجاد شده بود و به دلیل ایجاد فضای ناامن در مورد ابقای حضور امریکا در توافق و حمایت از آن، بسیاری از شرکت‌های بزرگ از همکاری با ایران سر بازمی‌زدند و ایران هم به درستی به این مسئله واقف بود.
برای پاسخ‌گویی به این فضای ناامن، ایران تلاش کرد تا تعاملات اقتصادی و تجاری خود را با کشورهای همسایه و دوست افزایش دهد و سهم کشورهای اروپای غربی را در اقتصادش کاهش دهد. از طرف دیگر انتخاب یورو به عنوان ارز رسمی در کشور و جایگزین شدن آن با دلار هم سیاستی بود که برای رویارویی این کشور با تحریم‌های دلاری امریکا اجرا شد. نقطه‌عطف دیگر اقتصاد ایران، توسعه استارت‌آپ‌ها در کشور و افزایش گردش مالی آنها بود؛ استارت‌آپ‌های فعال در حوزه تکنولوژی که ضمن ایجاد فرصت‌های شغلی زیاد در ایران توانستند درآمد زیادی برای کشور ایجاد کنند و بدون شک در صورت اتصال بانک‌های ایران به شبکه مالی و بانکی بین‌المللی هم می‌توانند با سرعت بسیار بالایی رشد کنند و تا اندازه زیادی از وابستگی اقتصاد کشور به درآمد نفت بکاهند.
به گزارش اینده نگر ، با وجود تمامی این مسائل، وضع تحریم نفتی علیه ایران در انتهای سال جاری بدون شک اثر زیادی روی اقتصاد خواهد داشت و باعث رشد تورم در کشور خواهد شد. البته این اثر در شرایطی در اقتصاد ایران مشاهده می‌شود که اروپایی‌ها هم تحت فشار امریکا خرید نفت را از ایران متوقف کنند و توافق بر هم بخورد.
مذاکرات با اروپا ادامه داد
در فاصله بین اعلام زمان‌بندی بازگشت تحریم‌ها و اجرایی شدن آنها، مذاکراتی بین اروپا و امریکا در مورد چگونگی اصلاح توافق هسته‌ای - طبق گفته دونالد ترامپ- یا جایگزین کردن این توافق با توافقی تازه ادامه دارد که بدون شک برای اثربخش بودن این مذاکرات باید کشورهای روسیه و چین و البته ایران هم در مذاکرات حضور داشته باشند. بیانیه ترامپ مشخص کرد که امریکا قصد دارد به کار در این زمینه ادامه دهد و اگر طرف‌های دیگر با این کشور همکاری کنند، توافق جامعی را تهیه و تنظیم کند. از طرف دیگر ایران مذاکراتی موازی با اروپایی‌ها انجام خواهد داد تا در مورد توافق هسته‌ای بدون امریکا صحبت کنند و سازوکاری را تعیین کنند تا ایران بدون حضور امریکا هم از منافع برجام بهره ببرد. در صورتی که ایران نتواند از منافع مالی برجام بهره ببرد، این کشور اعلام کرده است که از توافق خارج خواهد شد.
اغلب مطالعات نشان می‌دهد که باقی ماندن در توافق هسته‌ای و ادامه مذاکرات بین اروپا و امریکا و ایران برای تمامی طرف‌های توافق بهتر از گزینه‌های احتمالی دیگر است زیرا ادامه مذاکرات می‌تواند نویدبخش به نتیجه رسیدن از طریق دیپلماتیک باشد و تصویر خوبی از روند توسعه دیپلماسی در دنیا نشان دهد. برای دولت امریکا هزینه‌های مذاکره بسیار کمتر از گزینه‌های دیگر است به خصوص که دولت ترامپ می‌تواند اعلام کند توافقی بهتر از دولت قبلی را امضا کرده است و در مسیر افزایش سطح صلح و امنیت در دنیا گام برداشته است. این مسئله برای دور دوم رقابت‌های انتخابات ریاست جمهوری او که از سال بعد شروع خواهد شد هم مزایای زیادی دارد به همین دلیل انتظار می‌رود دولت امریکا از مذاکرات تازه استقبال کند. در مورد ایران هم مذاکرات کم‌هزینه‌ترین روش است زیرا باعث می‌شود تا امید برداشته شدن تحریم‌ها در کشور و بازگشت ایران به اقتصاد دنیا وجود داشته باشد. برای ایران بازگشت تحریم‌های اقتصادی سیاستی بسیار پرهزینه است و می‌تواند زمینه‌ساز تنش‌های مالی زیاد و بحران‌های اقتصادی کلان در کشور شود. از طرف دیگر همکاری ایران و غرب از احتمال ایجاد تنشی دیگر در خاورمیانه می‌کاهد و امنیت را در منطقه افزایش می‌دهد که هم ایران و هم اروپا از این امنیت منتفع خواهند شد.
بهترین گزینه ادامه مذاکرات است
مطالعات بیزینس مانیتور نشان می‌دهد که بیانیه ترامپ در مورد خروج این کشور از توافق هسته‌ای و فشارهایی که قرار است به اقتصاد ایران وارد کند، باعث بحران‌های مالی در ایران می‌شود. تضعیف اوضاع اقتصادی در ایران، کاهش حجم و ارزش تجارت و سرمایه‌گذاری در ایران به دنبال اجرایی شدن تحریم‌ها، افزایش بی‌ثباتی بازار ارز و نابسامانی در بازارهای سرمایه همه از اولین اثرات بر هم خوردن توافق هسته‌ای و بازگشت نظام تحریم خواهد بود. از طرف دیگر افزایش تورم در ایران که در دوره قبلی وضع تحریم‌ها در سال ۲۰۱۲ میلادی هم در ایران ایجاد شده بود، از دیگر تاثیرات این بحران است. از نظر ما با وجود اینکه اروپا ابراز تمایل کرده است که در توافق بماند و از این توافق خارج نشود، ولی توان کمی برای مقابله با تشدید فشارهای اقتصادی علیه ایران دارد و حتی اگر اروپا هم در این توافق بماند باز هم اثرات منفی اقتصادی ناشی از بازگشت تحریم‌ها روی اقتصاد ایران مشاهده خواهد شد. باید در نظر داشت که رئیس‌جمهوری فرانسه در یک مصاحبه از دشوار بودن منفعت بردن ایران از توافق هسته‌ای بدون حضور امریکا در این توافق، صحبت کرده است و در یکی دیگر از مصاحبه‌ها از این مسئله صحبت کرد که شرکت‌های فرانسوی اغلب خصوصی هستند و دولت نمی‌تواند آنها را مجبور به سرمایه‌گذاری در ایران یا خارج شدن از این کشور بکند. برای ایرانی‌ها ادامه مذاکرات به معنای ادامه تعامل با دنیای غرب است که مسئله‌ای بسیار مهم برای اقتصاد این کشور است و شاید تنها راهی باشد که به نجات اقتصاد ایران و نجات بازارهای مالی در این کشور بینجامد. این مسئله در شرایط فعلی اقتصاد ایران که بحران‌های مالی زیادی در کشور وجود دارد و بازار ارز و بازار مسکن و بازار پول با چالش‌های زیادی روبه‌رو هستند، بهترین گزینه به نظر می‌رسد.
بیزینس مانیتور در انتهای این گزارش نوشت: برای طرف ایرانی و طرف‌های غربی ادامه مذاکرات بهترین گزینه است ولی اینکه تمامی طرف‌ها به این مهم توجه کنند و حاضر باشند مذاکراتی را که بالغ بر یک دهه طول کشید چند سال دیگر ادامه دهند یا خیر، مسئله‌ای است که در آینده مشخص می‌شود.
