به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)،روز جمعه فرماندار تهران در مراسمی رسما اعلام کرد که درصورت ادامه روند بارندگی‌ها به شکل کنونی، ٥٢ درصد تهرانی‌ها فاقد آب شرب خواهند بود. این خبر درکنار اخبار نگران‌کننده‌ای که از مقدار بارش‌های امسال و خشکسالی تهران در چند هفته اخیر منتشر شده، باعث شدتا شایعات وسیعی در این مورد به خصوص در فضای مجازی منتشر شود. شایعاتی که همگی به یک نقطه ختم می‌شود؛ اینکه قرار است در تابستان امسال، پایتخت نشینان با جیره‌بندی جدی آب روبرو شوند. ولی این وضعیت چندان هم برای تهرانی‌ها جدید و غیرعادی نیست.

 

چرا که هر سال با نزدیک شدن بهار، مسوولان نسبت به کم آبی‌های جدی ‌و جیره‌بندی آب هشدار می‌دهند ولی با این حال تابستان که می‌شود، نه خبری از جیره‌بندی است و نه کم‌آبی. اما گفته‌های محمدرضا بختیاری، مدیرعامل سازمان آب منطقه‌ای استان تهران حکایت از عمق بحرانی دارد که در کمین مردم تهران است. ذخیره تقریبا صفر برف در کنار کاهش ٦٦ درصدی بارندگی که باعث شده تا تهران از لحاظ آب شرب وضعیت بی‌سابقه‌ای را در نیم قرن اخیر پیش رو داشته باشد، موضوعاتی نیست که بتوان به سادگی از کنار آن گذشت.

 

موضوعاتی که تلاش کرده‌ایم در گفت‌وگو با مدیرعامل سازمان آب منطقه‌ای استان تهران، به بررسی ابعاد مختلف آن و ترسیم واقعی وضعیت کنونی و آینده آب شرب پایتخت کشورمان بپردازیم.

 

آقای بختیاری، چند روز قبل، فرماندار تهران در خبری اعلام کرده بود که امسال ٥٢ درصد از شهروندان تهرانی با بحران کم‌آبی مواجه خواهند بود. واقعا وضعیت آب در تهران تا این حد وخیم است؟

 

من هم این خبر را از طریق رسانه‌ها خوانده‌ام و نمی‌دانم آقای فرماندار تهران، براساس چه تحقیقات یا گزارش‌هایی چنین آماری را ارایه کرده‌اند. البته این بدان معنا نیست که وضعیت آب در تهران خوب و در شرایط عادی است، بلکه برعکس واقعا در شرایط بدی قرار داریم به طوری‌که براساس آمار، مقدار بارش باران از ابتدای سال آبی ٩٦ (یعنی از ١ مهر ماه) تاکنون تنها ٣٥ میلیمتر بوده است درحالی که این آمار در همین بازه زمانی درسال گذشته، ١٠٣ میلیمتر بوده است. این یعنی ٦٦ درصد کاهش بازندگی در تهران تا این لحظه. البته وضعیت آب ذخیره شده در سدهای چندان بد نیست. الان ذخیره آب در سدهای تامین‌کننده آب تهران، ٥٩٠ میلیون متر مربع است که درسال گذشته این رقم ٦٠٤ میلیون مترمکعب بوده است که تفاوت چندانی با هم ندارند. ولی مشکل اصلی بر سر نداشتن ذخیره‌های برفی است. چون بارندگی‌های سال‌های گذشته برف خوبی را در سرشاخه‌های سدها انباشت می‌کرد و همین باعث می‌شد تا از لحاظ تامین آب مشکل چندانی نداشته باشیم ولی امسال این ذخیره تقریبا در حد «صفر» است.

 

یعنی به جز مقدار اندکی برف در سرشاخه سد «لار» برف دیگری نداریم. این اصلا رخداد خوبی نیست. در واقع وضعیتی که امسال در بخش آب با آن مواجهیم در ٥٠-٤٠ سال گذشته بی‌سابقه است. چه از حیث مقدار بارندگی و چه از منظر ذخیره برفی. ولی با تمام این تفاصیل نمی‌توان گفت که درشرایط بحرانی قرار داریم. الان چند وقتی است که کمیته‌های بحران ما فعال شده‌اند و با شدت مشغول کار هستند تا در تابستان با مشکل چندانی مواجه نشوند. البته مسلما مشکلاتی خواهیم داشت ولی تمام تلاش خود را خواهیم کرد که کار به «جیره‌بندی» نرسد. گرچه بخشی از این مساله به صرفه جویی‌های خود شهروندان تهرانی و بخشی هم به ما برمی‌گردد که در بحث راه‌سازی، سدها و... دقت بیشتری داشته باشیم.

 

الان چند سد آب تهران را تامین می‌کنند ؟

 

٥ سد طالقان، امیرکبیر، ماملو، لار و سد لتیان.

 

و حجم مصرف سالانه آب شرب تهرانی‌ها چقدر است؟

 

حجم متوسط آب سالانه مصرفی شهروندان کل استان تهران چیزی حدود یک میلیارد و سیصد و پنجاه میلیون مترمکعب و حجم مصرفی شهروندان خود شهر تهران، چیزی حدود یک میلیارد و پنجاه میلیون مترمکعب.

 

و همگی از همین ٥ سد تامین می‌شود؟

 

نه؛ در مورد تهران حدود ٨٠٠ میلیون مترمکعب از طریق آب‌های سطحی یا همان سدها و ٢٥٠ میلیون مترمکعب نیز از طریق آب‌های زیرزمینی تامین می‌شود.

 

ولی تاجایی که که یادم می‌آید هر سال در مورد بحران خشکسالی در تابستان به شهروندان هشدار داده می‌شود ولی در تابستان عملا مشکل خاصی نداریم.

 

ببینید، بستگی به وضعیت بارندگی دارد. مثلا سال گذشته زمستان پربارانی داشتیم. معمولا در حالت عادی ٧٠ درصد آب تهران از طریق آب‌های سطحی و ٣٠ درصد از طریق آب‌های زیر زمینی تامین می‌شود. حالا هر چقدر سهم آب‌های سطحی باشد، از دید ما بهتر است. مثلا سال گذشته این نسبت ٧٥ به ٢٥ بود. یعنی ٧٥ درصد آب پایتخت از طریق آب‌های سطحی و ٢٥ درصد از طریق آب‌های زیر زمینی تامین شد. ولی درشرایط خشکسالی این نسبت به ٦٠ به ٤٠ درصد برسد، یعنی ٦٠ درصد آن از محل آب‌های سطحی و ٤٠ درصد از طریق آب‌های زیرزمینی تامین شود.

 

که با احتساب آماری که شما دادید، احتمالا سال آینده دچار چنین وضعیتی خواهیم بود.

 

بله متاسفانه. احتمال آن زیاد است. ولی بازهم تاکید می‌کنم که این سخنان به معنای جیره‌بندی آب در تهران نخواهد بود. ولی همانطورکه گفتم قطعا سال سختی را از لحاظ تامین آب در پیش خواهیم داشت به خصوص در تابستان.

 

الان چند چاه برای تامین آب زیرزمینی داریم؟

 

چیزی حدود ٤٤٠ تا ٤٥٠ حلقه چاه.

 

خاطرم هست که اعضای شورای شهر تهران در دوره قبل بارها در مورد استفاده بی‌رویه از چاه‌های آب و به خصوص احتمال آلوده شدن آنها به خاطر مصرف بی‌رویه و خشکسالی هشدار می‌دادند. این احتمال وجود ندارد که اگر بخواهید حدود ٤٠ درصد آب شرب تهران را از طریق چاه‌های زیرزمینی تامین کنید، این آب‌ها آلوده شوند و سلامت شهروندان به خطر بیفتد؟

 

اگر بخواهیم واقع‌بینانه به ماجرا نگاه کنیم، کلا استفاده بی‌رویه از آب‌های زیرزمینی می‌تواند کیفیت آب شرب را پایین آورد. ولی این به معنای این نیست که آب تهران آلوده خواهد شد. حتی ١٥-١٠ سال قبل بحث بالا بودن آب تهران به شکلی جدی مطرح بود ولی خوشبختانه با اقداماتی که شرکت آب و فاضلاب تهران انجام داده امروز این نگرانی تا حد زیادی برطرف شده و شهروندان نباید از این بابت یا سایر آلودگی‌ها نگران باشند.

 

با وجود این‌همه خشکسالی، این چاه‌ها برای تامین آب تهرانی‌ها با درصدی که گفتید، کافی است؟

 

بله. بررسی‌های ما نشان می‌دهد که می‌توان از این طریق، جبران سطح آب‌های سطحی را کرد.

 

گفتید که تهرانی‌ها سالانه چیزی حدود یک میلیارد و سیصد و پنجاه میلیون مترمکعب آب مصرف می‌کنند. این آمار برای چند میلیون نفر است؟

 

این حجم از آب در استان تهران توسط چیزی حدود ٥/١٣ میلیون نفر و در خود شهر تهران توسط چیزی حدود ٩ میلیون نفر مصرف می‌شود. البته با احتساب مهاجرت‌هایی که به تهران می‌شود، می‌توان گفت سالانه ٥/١ میلیون نفربیشتر از این آمار از آب مورد نظر استفاده می‌کنند. یعنی این آب توسط تقریبا ١٥ میلیون شهروند مصرف می‌شود.

 

خب عجیب نیست که با وجود تمام این کمبودها و کم‌آبی‌ها باز هم مدعی هستید که مشکلی برای تامین آب ندارید؟!

 

من نگفتم که مشکلی نداریم. گفتم که تمام تلاش‌مان را خواهیم کرد که در تابستان شهروندان با مشکل جیره‌بندی مواجه نشوند وگرنه در اینکه سال بسیار خشک و کم‌آبی پیش رو خواهیم داشت، شکی نیست.

 

در بین صحبت‌های‌تان اشاره‌ای داشتید به اینکه در سال‌های گذشته در ماه‌های پایانی سال، بارش‌های خوبی داشتید که مشکل کمبود آب را تا حدود زیادی حل کرده بود. خب هنوز تا پایان زمستان ٢ ماه دیگر باقی است. فکر نمی‌کنید ممکن است در طول این مدت باز هم شاهد بارش‌های خوبی باشیم؟

 

بعید به نظر می‌رسد. یعنی شواهد و قرائن چنین چیزی را تایید نمی‌کند. شما به دمای هوا نگاه کنید. الان هوا مثل بهار است. انگار نه انگار که زمستان است! ضمن اینکه گزارش‌های سازمان‌های مرتبط هم چندان نوید‌دهنده بارش باران و برف در ادامه سال نیستند.

 

یعنی با مراکزی مثل مرکز اقلیم‌شناسی یا مرکز خشکسالی کشور هم در ارتباط هستید؟

 

بله. به‌طور دایم گزارش‌های‌شان را مطالعه می‌کنیم. ولی همان‌طور که گفتم گزارش‌های آنها نیز چندان دلگرم‌کننده نیست و سال خشکی را برای تهران و اکثرنقاط کشور پیش‌بینی می‌کنند.

 

گفتید کمیته‌های بحران تشکیل دادید. برای حل مشکل آب تهران با چه سازمان‌هایی تبادل اطلاعات و امکانات داشته و دارید؟ یا به بیانی، درکمیته بحران آب تهران چه سازمان‌هایی عضو هستند؟

 

نمایندگان تمامی سازمان‌ها و ارگان‌های مرتبط عضو این کمیته هستند. از استانداری تا تمامی نهادهای مرتبط دیگر. البته این جلسات پیش از این هم ماهی یک‌بار برگزار می‌شد. ولی به دلیل وضعیت بحرانی کنونی، الان این جلسات به شکل «هفتگی» برگزار می‌شود تا مردم با کمترین دغدغه و مشکل، تابستان ٩٧ را پشت سر بگذارند.

 

  براساس آمار، مقدار بارش باران از ابتدای سال آبی ٩٦ (یعنی از ١ مهر ماه) تاکنون تنها ٣٥ میلیمتر بوده است درحالی که این آمار در همین بازه زمانی درسال گذشته، ١٠٣ میلیمتر بوده است. این یعنی ٦٦ درصد کاهش بازندگی در تهران تا این لحظه.

 

  وضعیتی که امسال در بخش آب با آن مواجهیم در ٥٠-٤٠ سال گذشته بی‌سابقه است.