ایستانیوز:سرخابی‌ها اگرچه از ارزش ذاتی قابل توجهی برخوردارند، اما درآمد پایداری ندارند و آینده روشنی برای تغییر این رویه هم پیش روی آنها قرار ندارد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)،بالاخره ماجرای خصوصی‌سازی باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس فیصله پیدا کرد. بعد از کشمکش‌های فراوان پانزدهم اسفندماه سال گذشته سرخابی‌ها به بورس پیوستند و ۱۰ درصد از سهام آنها از مسیر افزایش سرمایه واگذار شد. این گام اگرچه رو به جلو برداشته شده اما نتوانسته منجر به «خصوصی» شدن این باشگاه‌ها در عمل شود. هنوز حدود 90 درصد سهام سرخابی‌ها در اختیار دولت است و این با مفهوم خصوصی‌سازی واقعی و واگذاری اصولی یک شرکت در تناقض است.
پذیره نویسی پرسپولیس و استقلال اما با استقبال گرمی مواجه نشد. اگرچه این تئوری وجود داشت که هر هوادار می‌تواند یک سهامدار هم باشد اما تکمیل فرآیند پذیره‌نویسی حدود ۱۵ روز به طول انجامید.
به نظر می‌رسد حتی هواداران این باشگاه‌ها هم قائل به این حقیقت هستند که سرخابی‌ها اگرچه از ارزش ذاتی قابل توجهی برخوردارند، اما درآمد پایداری ندارند و آینده روشنی برای تغییر این رویه هم پیش روی آنها قرار ندارد. دخالت‌های دولت و شیوه نه چندان استاندارد واگذاری این دو باشگاه هم صحه بر این برداشت می‌گذارد.
حالا، اگرچه گام مثبتی -رو به جلو- برای تغییر اداره شدن فوتبال توسط دولت برداشته شده اما پول‌هایی که امروز به خزانه این دو باشگاه از محل افزایش سرمایه و مشارکت سهامداران وارد می‌شود اگر همچنان گرفتار مدیریت دولتی شود و در مسیر درستی برای سرمایه‌گذاری هدایت نشود، نمی‌تواند آنها را از زیاندهی خارج کند و به رویای سوددهی برساند.
در نهایت می‌توان گفت که بر اساس گزارش رسمی سازمان حسابرسی وزارت اقتصاد و دارایی، ارزش نهایی باشگاه پرسپولیس سه هزار و ۲۱۰ میلیارد تومان و ارزش نهایی باشگاه استقلال دو هزار و ۷۸۰ میلیارد تومان اعلام شده است که درصد ارزش دو شرکت مربوط به برند تجاری‌شان است.
آنچه در پذیره‌نویسی گذشت
۱۰ درصد سهام سرخابی‌ها در فرابورس ایران عرضه شد و بعد از گذشت ۱۵ روز، سرانجام پذیره‌نویسی پرحاشیه سهام باشگاه‌های استقلال و پرسپولیس به پایان رسید. حدود ۳۲۰ هزار نفر سهام باشگاه پرسپولیس و ۲۸۶ هزار نفر سهام باشگاه استقلال را خریداری کردند. در این پذیره‌نویسی، یک میلیارد و ۲۳۶ میلیون برگه سهم توسط باشگاه استقلال و یک میلیارد و ۳۴ میلیون برگه سهم توسط باشگاه پرسپولیس عرضه شده بود. بررسی آمارهای منتشر شده توسط سازمان بورس و اظهارات رئیس سازمان خصوصی‌سازی نشان می‌دهد که در نهایت در باشگاه استقلال، افراد حقوقی ۲۸۰ میلیارد تومان معادل ۷۸ درصد سهام و سهامداران حقیقی ۷۹ میلیارد تومان معادل ۲۲ درصد سهام از محل افزایش سرمایه خریداری کردند. همچنین در باشگاه پرسپولیس، افراد حقوقی ۲۶۱ میلیارد تومان معادل ۷۴ درصد و افراد حقیقی ۸۹ میلیارد تومان معادل ۲۵ درصد افزایش سرمایه را خریداری کردند.
گفتنی است که استقبال چندان گرمی در ابتدا از حضور استقلال و پرسپولیس در فرابورس نشد. برای مثال در نخستین روز واگذاری، در مورد باشگاه استقلال ۱۶۷ میلیون و ۴۰۳ هزار و ۹۰۳ سهم، توسط ۱۷۹ هزار و ۱۸۵ نفر و در مورد باشگاه پرسپولیس ۱۶۲ میلیون و ۲۲۹ هزار و ۱۳۶ سهم توسط ۲۰۱ هزار و ۲۵۴ نفر خریداری شد که این ارقام بسیار پایین‌تر از ارقام پیش‌بینی شده بود.
سیاه و سپید حضور سرخابی‌ها در بورس
مهم‌ترین نقطه تاریک ماجرای ورود استقلال و پرسپولیس با نمادهای استقلالح و پرسپولیسح به فرابورس، نحوه واگذاری این دو باشگاه است. بخش اعظم سهام همچنان دست دولت است و خصوصی سازی واقعی انجام نشده.
از سوی دیگر، زیان‌ده بودن این باشگاه‌ها و مشکلات مالی که استقلال و پرسپولیس در همه این سال‌ها با آنها دست و پنجه نرم کرده‌اند و به رسانه‌ها درباره این وضعیت گلایه داشته‌اند در کنار روزگار کمرونق بورس دست به دست هم می‌دهند و منجر به استقبال سرد از نمادهای معاملاتی این باشگاه‌ها در بورس می‌شوند. به خصوص تا زمانی که سهامداران احساس کنند که صرفاً قرار است از سرمایه آنها برای تزریق نقدینگی به باشگاه‌ها استفاده می‌شود و قرار نیست سهامداری آنها به خصوصی‌سازی واقعی و سودسازی منجر شود، پیچیدگی این شرایط تشدید می‌شود.
اما مهم‌ترین مزیت ورود سرخابی‌ها به بورس این است که بازار سرمایه می‌تواند نورافکنی بر صورت‌های مالی، دارایی‌ها و مراودات آنها باشد و این برای نخستین بار است که صورت‌های مالی این دو باشگاه بزرگ حسابرسی شده و در معرض دید عموم قرار می‌گیرد. همچنین ممکن است چنین تغییراتی کمک به ایجاد شفافیت و در نهایت بهبود وضعیت مالی دو باشگاه کند.
برندهای گران، دست‌های خالی
دست هردو باشگاه مدت‌هاست خالی است و مدیران آنها سال‌هاست با مشکلات مالی دست و پنجه نرم می‌کنند. با وجود این، به گزارش سازمان خصوصی سازی، ارزش برند استقلال ۱۷۸۰ میلیارد تومان و املاک و مستغلات ۱۴۰۰ میلیارد تومان برآورد شده است. ارزش روز دارایی‌های شرکت استقلال ۳۲۰۰ میلیارد تومان و بدهی‌ها ۳۳۰ میلیارد تومان برآورد شده است. همچنین ارزش برند پرسپولیس ۱۹۸۴ میلیارد تومان و دارایی‌های ثابت آن ۱۱۰۰ میلیارد تومان محاسبه می‌شود. در واقع ارزش ایندو باشگاه به ارزش برند تجاری‌شان و املاک و مستغلاتی است که در اختیار دارند.
واکاوی صورت‌های مالی بزرگ‌ترین باشگاه‌های ایران
بررسی گزارش‌های منتشرشده از سازمان حسابرسی، نشان می‌دهد که بر اساس صورت‌های سال مالی منتهی به 31 خرداد 1400، باشگاه پرسپولیس با سرمایه 701 میلیارد تومانی حدود 182 میلیارد تومان درآمد عملیاتی داشته که نسبت به دوره مالی سال 99 حدود 107 درصد افزایش یافته است.
عمده درآمد شرکت از محل کنفدراسیون فوتبال آسیا به دلیل موفقیت در بازی‌های آسیایی و صعود به رده‌های بالاتر در این بازی‌ها در فصول 2020 و 2021 بوده است.
از طرفی بهای تمام‌شده درآمدهای عملیاتی شرکت 146 میلیارد تومان درج شده که نسبت به دوره مشابه سال قبل رشد 13درصدی داشته است. عمده هزینه‌های شرکت در سرفصل بهای تمام‌شده عملیاتی به میزان ۱۲۷.۳ میلیارد تومان به حق‌الزحمه‌های ورزشی (قرارداد بازیکنان و کادر ورزشی) تعلق دارد. این باشگاه در سال مالی مذکور به سود ناخالص حدود 36 میلیارد تومانی دست یافته است. همچنین شرکت ۱۴.۲میلیارد تومان سود خالص محقق کرده است. این در حالی است که در دوره مشابه سال قبل شرکت زیان خالص 52 میلیارد تومانی داشته است. مجموع دارایی‌های شرکت در دوره مالی مذکور ۸۲۵.۲ میلیارد تومان ذکر شده است و مجموع بدهی‌های شرکت حدود 320 میلیارد تومان است که نسبت به بدهی‌های دوره مشابه سال قبل رشد 9درصدی داشته است. از مجموع دارایی‌های پرسپولیس، 700 میلیارد تومان آن مربوط به دارایی‌های ثابت مشهود و 113 میلیارد تومان آن مربوط به دریافتی‌های تجاری و سایر دریافتی‌ها بوده است. این رقم نسبت به سال قبل رشد 896درصدی داشته است. همچنین ارزش دفتری پرسپولیس 510 میلیارد تومان برآورد می‌شود.
برای باشگاه فوتبال استقلال وضعیت اندکی متفاوت‌تر است. بر اساس صورت‌های سال مالی منتهی به 31 تیر 1400، این شرکت با سرمایه ۷۱۹.۴ میلیارد تومانی حدود ۱۲۶.۶میلیارد تومان درآمد عملیاتی داشته که نسبت به دوره مالی سال 99 حدود 226 درصد افزایش را تجربه کرده است. بررسی گزارش‌ها نشان می‌دهد که عمده درآمد عملیاتی شرکت از محل تبلیغات بوده است. همچنین به دلیل صعود شرکت به مرحله دوم مسابقات جام باشگاه‌های آسیا مبلغ 660 هزار دلار از طرف کنفدراسیون آسیا به باشگاه پرداخت خواهد شد. 195 هزار دلار نیز بابت کمکهزینه اسکان به شرکت پرداخت خواهد شد که وصول آنها در جریان است. بهای تمام‌شده درآمدهای عملیاتی استقلال نیز در سال مالی جاری 130 میلیارد تومان بوده است.
عمده هزینه‌های شرکت در بهای تمام‌شده عملیاتی نیز بابت قرارداد با بازیکنان بوده است. همچنین بررسی‌ها نشان می‌دهد که بهای تمام‌شده درآمدهای عملیاتی نسبت به دوره مشابه سال قبل رشد 48درصدی داشته است.
شرکت در سال مالی مذکور ۳.۵ میلیارد تومان زیان ناخالص به بار آورده که نسبت به دوره مشابه قبل 92 درصد از میزان زیان شرکت کاسته شده است.
میزان دارایی‌های شرکت استقلال بیش از ۷۶۰.۵ میلیارد تومان است که حدود 422 میلیارد تومان افزایش پیدا کرده است. از این ۷۶۰.۵ میلیارد تومان، ۷۱۷.۶ میلیارد تومان مربوط به دارایی‌های ثابت مشهود بوده است.
از طرفی میزان بدهی‌های شرکت حدود 274 میلیارد تومان است که نسبت به دوره مشابه سال قبل رشد 7درصدی داشته است و ارزش دفتری استقلال 487 میلیارد تومان برآورد می‌شود.
آینده باشگاه‌های پایتخت
با همه این بالا و پایین‌ها و با وجودی که نمی‌توان منکر این حقیقت شد که این دو باشگاه محبوب و مشهورند، از لحاظ ساختار مالی و عملکردی در وضعیت چندان مطلوبی قرار ندارند و اگرچه خصوصی‌سازی آنها به نوعی ابتر مانده و انتقادات بسیاری به نحوه عملیاتی کردن آن وجود دارد، اما در نهایت بورسی شدن آنها یک گام رو به جلو است.
حسین قربانزاده رئیس سازمان خصوصی‌سازی گفته است تا اواسط سال ۱۴۰۱ بلوک‌های مدیریتی دو باشگاه استقلال و پرسپولیس واگذار می‌شود. از سوی دیگر در تاریخ بازار سرمایه ایران این نخستین مرتبه است که سهام دو باشگاه ورزشی عرضه می‌شود و این عرضه بعد از حدود ده سال کشمکش در نهایت محقق شده است. اما واقعیت این است که تا ساختار درآمدی این دو باشگاه اصلاح نشود، تا شیوه اداره این دو باشگاه به شیوه اداره باشگاه‌های بزرگ در سراسر دنیا نزدیک نشود، تغییر بسزایی در وضعیت آنها رخ نخواهد داد.
نکته دیگری که در این میان شاید به واسطه ناخوشایندی مغفول مانده، بررسی سرنوشت واگذاری‌هایی از این قسم است. برای مثال، سهام شستا نزدیک به دو سال است که در بورس عرضه شده اما تغییری در مالکیت، مدیریت و کارایی آن اتفاق نیفتاده است و این هراس که نکند سرخابی‌ها هم به این سرنوشت دچار شوند در ذهن هواداران، سرمایه‌گذاران و سهامداران وجود دارد.
پیش‌بینی آینده با توجه به پیچیدگی شرایط کار آسانی نیست. به خصوص که با توجه به زیان‌ده بودن صورت‌های مالی این دو باشگاه، نمی‌توان تصویر درستی از آینده داشت اما به نظر می‌رسد به هر روی تا حدودی هواداران دو تیم پای کار آمده‌اند و این بار هم برای حمایت از استقلال و پرسپولیس، در پذیره‌نویسی شرکت کرده‌اند. اما همین هواداران ممکن است در ادامه اگر از تصمیمات احتمالی برای اداره این دو باشگاه راضی نباشند و یا در آستانه زیان مالی به واسطه خرید سهام تیم‌های محبوب‌شان قرار بگیرند، لب به اعتراض بگشایند و حقوق از دست رفته خود را مطالبه کنند. هنوز که هنوز است، در داستان واگذاری سهام استقلال و پرسپولیس ابهامات بسیاری وجود دارد که می‌تواند پس از بازگشایی این دو نماد، مشکلاتی را در بازار سهام به وجود بیاورد.
