ایستانیوز:یک گزینه خطرناک وجود دارد و آن اسنپ بک برجام است. اروپایی ها هنوز عضو برجام هستند و می توانند اسنپ بک را علیه ایران اجرا کنند. اسنپ بک را هم هیچ کشوری نمی تواند وتو کند. در واقع این حق نداشتن وتو برای کشورها برای چنین شرایطی در نظر گرفته شده بود.
ایالات متحده آمریکا و قدرت‌های اروپایی در نظر دارند این هفته همزمان با تداوم بن‌بست در روند مذاکرات با ایران برای احیای برجام، پیش‌نویس قطعنامه‌ای را علیه تهران به شورای حکام ارائه کنند. طبق آنچه در خبرآمده است، پیش‌نویس این قطعنامه که از سوی واشنگتن، لندن، پاریس و برلین پیشنهاد شده، از ایران می‌خواهد با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی «به طور کامل» همکاری کند. جلسه شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی از روز دوشنبه تا جمعه برگزار می‌شود. اما این روند چه تاثیری بر وضعیت ایران دارد؟
واقعیت این است که دنیا تغییر کرده و با سال های 90 و 91 که اوج تحریم های بین المللی علیه ایران بود، فرق دارد. به اعتقاد من معنی برجام با گذشته اش تغییر کرده است. به این دلیل که دولت جدید امریکا، قدرت برداشتن تحریم ها را ندارد. چرا که برای برداشته شدن تحریم ها به رای دو سوم مجلس سنا نیاز دارد. در شرایط فعلی قوه مجریه امریکا نمی تواند برای برداشتن تحریم بر قوه مقننه پیروز شود. بنابراین با این حساب، هیچ ضمانت و گارانتی برای برداشتن تحریم ها علیه ایران وجود ندارد، وقتی برای توافق و تداوم توافق گارانتی‌ای وجود نداشته باشد، یعنی حتی طرف اصلی برجام هم نمی تواند برای اجرای و تداوم برجام ضمانتی بدهد. این یک واقعیت است که سیاست داخلی امریکا تا سال های سال اجازه برداشتن تحریم ها علیه ایران را نمی دهد.
از طرفی هم معادلات و روابط بین المللی تغییر کرده است. جنگ روسیه و اوکراین، تمام معاهدات بین المللی را دگرگون کرده است. در این شرایط روسیه اجازه نمی دهد قطعنامه ها علیه ایران تبدیل به تحریم های بین المللی شود. از طرفی هم تا زمانی که ایران با آژانس بین المللی انرژی همکاری کند، طرفین نیازی به برجام نمی بینند. علاوه بر این، با قطع شدن جریان نفت و گاز روسیه به بازار، ایران قابلیت افزایش صادرات نفت بیشتری را خواهد داشت.
بنابراین احتمالا در کوتاه مدت وضعیت تحریم ها تغییر چندانی نخواهد کرد و روسیه و چین نه از سر دلسوزی برای ایران بلکه به خاطر منافع خودشان، اجازه اجرای قطع نامه ها علیه کشورمان را نخواهند داد.
اما در این میان، یک گزینه خطرناک وجود دارد و آن اسنپ بک برجام است. اروپایی ها هنوز عضو برجام هستند و می توانند اسنپ بک را علیه ایران اجرا کنند. اسنپ بک را هم هیچ کشوری نمی تواند وتو کند. در واقع این حق نداشتن وتو برای کشورها برای چنین شرایطی در نظر گرفته شده بود.
با این حال، آنچه ایران بیش از همه با آن درگیر است، اقتصاد مریض، دخالت های دولتی و غالب بر بخش خصوصی است که اجاره رشد واقعی اقتصاد را نمی دهد. ارز سوبسیددار گریبان گیر کشور است و نه حتی در سال های انقلاب، بلکه قبل از انقلاب هم این ارزها در اقتصاد جریان داشتند. اقتصاد ایران و جامعه به ارز سوبسیددار معتاد است. وضعیت فعلی اقتصاد کشور تازه اول ماجرا است و مشکلات بیشتری در آینده از این منظر خواهیم داشت.
اقتصاد ایران، اقتصادی نیست که بدون نفت بتواند کیفیت زندگی‌ای که ما به آن عادت کرده ایم را تداوم بخشد. مصرف بیش از اندازه و استفاده از حامل های انرژی بی‌رویه است. نکات رفتاری جامعه باید در این زمینه ها تغییر کند. این تغییر در منزل و کارخانه ها هم باید اجرا شود. انرژی در ایران بیهوده هدر می رود. حتی در زمینه مصرف مواد غذایی هم همین روند وجود دارد. ایران بالاترین مصرف سرانه نان را دارد. چرا که مردم برای پولی که به خرید نان می دهند، ارزشی قایل نیستند. بنابراین این سوبسید نمی تواند این کیفیت زندگی را تداوم بخشد.
