ایستانیوز:کالاهای اساسی باوجود تخصیص ارز دولتی که منابع کشور را برای آن حراج کرده‌اند، همچنان پابه‌پای قیمت ارز بالا می‌روند. پیش از شروع گرانی تاریخی دلار در دولت دوازدهم، قیمت هر کیلو گوشت قرمز، حدوداً ۳۵ هزار تومان بود. امروز این نرخ تا ۱۳۰ هزار تومان افزایش پیداکرده است.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)،«محصولات بخش صنعت» و پس از آن «حمل‌ونقل» بیشترین اثرپذیری را از تغییرات نرخ ارز دارند. بر اساس نتایج گزارش پژوهشی که در پژوهشکده پولی و بانکی کشور منتشر شده است، حوزه خدمات و آموزش کمترین تأثیرپذیری را از نوسان‌های بازار ارز برای خود به ثبت رسانده است. بر این اساس، تحریم‌ها علاوه بر اثری که بر نرخ ارز می‌گذارند، می‌توانند باعث تغییر در ساختار بازارهای داخلی و انحصاری شدن آنها شده باشند که این مهم خود روی قیمت‌ها اثرگذار است و اصلاح قیمت‌ها بعد از بهبود شرایط را بسیار مشکل می‌کند. در واقع افزایش نرخ دلار از یک سو به طور مستقیم موجب جهش قیمت کالاهای وارداتی می‌شود و از سوی دیگر با تاثیر بر نرخ نهاده‌های اولیه تأمین صنایع بزرگ و کوچک، تاثیر بر نرخ حمل و نقل مواد در زنجیره توزیع و تاثیر روانی بر جامعه می‌تواند کالاهای تولید داخل را هم دچار جهش‌های قیمتی کند. بر اساس اعلام مدرس خیابانی، سرپرست سابق وزارت صنعت، معدن و تجارت، 85 درصد مواد اولیه موردنیاز تولید در کشور به واردات وابستگی دارند و این یعنی در اقتصاد ایران وابستگی لاینحلی برای قیمت‌گذاری کالا، به نرخ دلار دیده می‌شود.
واکنش سری بخش کشاورزی
بخش کشاورزی یکی از حساس‌ترین حوزه‌های اقتصادی به نرخ دلار است. بر اساس نتایج پژوهش منتشرشده در پژوهشکده پولی و بانکی ایران، به‌طور متوسط بعد از 2 فصل بیشترین اثر تغییرات نرخ ارز در این بخش ظاهر می‌شود. بخش صنعت نیز 2.6 فصل بعد از تغییرات ارزی، تأثیرپذیری خود از نرخ ارز را نشان می‌دهد و در این میان بیشترین وقفه مربوط به بخش خدمات و البته آموزش است. پس از بخش صنعت، هم باید به بخش حمل و نقل و ارتباطات اشاره کرد که بیشترین تأثیرپذیری از نرخ ارز را برای خود به ثبت رسانده‌اند و این در حالی است که این بخش با وقفه 4.6 فصلی بسیار کندتر از بقیه بخش‌ها نسبت به گرانی ارز واکنش نشان می‌دهد اما درنهایت در اندازه بسیار بزرگ‌تری گرانی‌ها به بخش حمل و نقل منتقل می‌شود. بخشی که در قسمتی از زنجیره توزیع همه کالاها وجود دارد و می‌تواند گرانی را در تمامی اقتصاد کشور انتشار دهد. گفتنی است این گزارش اطلاعات قیمت ۲۳۶۹ قلم کالا را از ۳۵۵ شرکت (از بورس و فرابورس) محل محاسبه خود قرار داده است. علاوه بر این، پژوهشگران این گزارش اطلاعات ۷۳۴ قلم کالا از شاخص قیمت تولیدکننده را مورد استفاده قرار داده‌اند. همچنین در این مطالعه از قیمت دلار در بازار آزاد به‌عنوان نرخ ارز استفاده شده است.
تورم جلوتر از نرخ ارز
بر اساس اعلام مرکز آمار در سال 97، تورم اعلام‌شده حدود 27 درصد بوده است و در مقابل دلار در همین بازه زمانی 158 درصد رشد کرده است. سال بعد اما که سال سخت‌تری برای اقتصاد ایران به شمار می‌رود، نرخ تورم اعلامی توسط بانک مرکزی 41 درصد و افزایش قیمت دلار در طول این سال تنها 15 درصد بوده است. به نظر می‌رسد نرخ تورم با تأخیر خود را به قیمت دلار می‌رساند و طبیعتاً کالاها بعد از طی مسیری طولانی و جای گرفتن در قله قیمتی به‌سختی دوباره –حتی با فرض کاهش قیمت دلار- به مدارهای پیشین قیمتی خود برمی‌گردند؛ در بازارهای مختلف اقتصاد ایران، از یک سو اصل چسبندگی قیمت غیرقابل‌انکار است و از سوی دیگر در شرایط بدون ثبات و متلاطم امروزی، این انتظارات تورمی است که تاثیر خود را بر قیمت کالاها نشان می‌دهد.
گزارش از دل بازارهای متلاطم
کالاهای اساسی باوجود تخصیص ارز دولتی که منابع کشور را برای آن حراج کرده‌اند، همچنان پابه‌پای قیمت ارز بالا می‌روند. پیش از شروع گرانی تاریخی دلار در دولت دوازدهم، قیمت هر کیلو گوشت قرمز، حدوداً 35 هزار تومان بود. امروز این نرخ تا 130 هزار تومان افزایش پیداکرده است؛ گوشت بعد در کمتر از سه سال بیش از 270 درصد رشد کرده است. این در حالی است که ما در ایران نیاز چندانی به واردات گوشت نداریم و عمده مصرف داخلی توسط دامداران تولید می‌شود. گوشت مشتی از نمونه خروار کالاهای اساسی است که تاثیر قابل‌توجهی از افزایش نرخ ارز پذیرفته است.
در روزهای ابتدایی سال 96، هر گوشی تلفن همراه به طور میانگین بین 3 تا نهایتاً 6 میلیون تومان بود. امروز قیمت همان گوشی به 15 میلیون تومان رسیده است. بازار لپ‌تاپ و گوشی ارتباط مستقیم با نرخ دلار دارند و هر لحظه که قیمت این اسکناس آمریکایی بالا می‌رود، فروشگاه‌های اینترنتی و غیر اینترنتی با همان نسبت کالاهای خود را گران‌تر می‌فروشند. بررسی‌های آینده‌نگر و مقایسه قیمت سابق چند مدل گوشی خاص با قیمت کنونی آنها حکایت از افزایش بیش از 400 درصدی قیمت‌ها در این بازار دارد.
در حوزه لوازم خانگی، خودرو، مسکن و... هم تقریباً همین روند ادامه دارد. در حالی که نرخ دلار از زمان خروج ترامپ از برجام تاکنون حدوداً 5 برابر شده است اما مثلاً قیمت خودروی واحد کشور –پراید–درمدتزمانی مشابه بیش از 6.5 برابر قیمت خود در سال 96 رشد یافته است./آینده نگر
