ایستانیوز:اقتصاددانان همواره برای توصیف احیای اقتصاد از حروفی مثل V و U استفاده کردهاند. اما آنچه که در زمان بحران کرونا و پس از آن رخ داد، از نوعی دیگر است و با رکودهای قبلی فرق دارد و بنابراین باید از شکلهای جدیدی برای توصیف احیای محتمل آن استفاده کرد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)،تجارت جهانی که امسال با دردسری بسیار بزرگ به نام ویروس کرونا مواجه شده بود، ظاهراً دارد با سرعتی قابلقبول احیا میشود. این سرعت در قیاس با سرعت احیای تجارت جهانی در زمان پس از بحران مالی سال ۲۰۰۸ میلادی کاملاً بهتر است؛ بهطوریکه بخشهایی از اقتصاد جهانی در دوران پس از بحران کرونا توانستهاند خود را احیا کنند. این در حالی است که پیشبینیشده بود پاندمی کرونا باعث عقبراندن جهانیشدن به مدتی نامعلوم شود.
در آغاز سال ۲۰۲۰ که بحران کرونا خود را نشان داد، تجارت بینالمللی کالاها افت شدیدی را در قیاس با سال قبلش تجربه کرد. این حد از افتِ سال به سال، از زمان بروز رکود بزرگ در دهه ۱۹۳۰ تاکنون اتفاق نیفتاده بود. اقتصاددانان زیادی درباره اوجگیری حمایتگرایی داخلی (پروتکشنیسم) هشدار دادند و بسیاری از شرکتها اعلام کردند درباره زنجیرههای تأمین فرامرزی خود تجدید نظر خواهند کرد؛ چون این زنجیرهها دربرابر شوکهای غیرمنتظره به شدت آسیبپذیر هستند.
تجارت در جهان هنوز هم پایینتر از سطح پیش از وقوع بحران کرونا قرار دارد. با این وجود، احیای تجارت جهانی دارد با قدرت صورت میگیرد و بنابر تحقیق یک اندیشکده آلمانی به نام انستیتو کیل در امور اقتصاد جهانی، تجارت جهانی موفق شد تا ماه ژوئن، نیمی از آسیبی که تحمل کرده بود را جبران کند. همچنین تحقیق شرکت آیاچاس مارکیت نشان داد که سفارشهای صادرات جدید در ۱۴ اقتصاد از ۳۸ اقتصادِ قابل تأمل جهان رو به افزایش گذاشته است. این در حالی است که رقم مشابه در ماه ژوئن تنها شامل ۴ اقتصاد میشد.
همچنین خانوارها دوباره در حال خرجکردن پول برای خرید کالاهای وارداتی هستند و گاهی حتی از همان پولی برای این کار استفاده میکنند که دولت برای گذار از بحران کرونا در اختیارشان گذاشته است. از آنجا که خرجکردنِ خانوارها روی تفریحاتی مثل سینما و رستوران کاهش پیدا کرده، طبیعی است که این پول از جاهای دیگری سر دربیاورد.
کارخانههای چین جزو اولین جاهایی بودند که تعطیلیهای دوران پاندمی را پشت سر گذاشتند. این کارخانهها در ماه اوت، رشد ۹.۵ درصدی در زمینه محمولههای رهسپار به خارج را (در قیاس با سال قبل) تجربه کردند. تحقیق موسسه دادههای فرانسوی کوانتکیوب نشان میدهد که حتی جایی مثل بندر نینگو-ژوشان که یکی از بزرگترین بنادر دنیاست، از ماه ژوئیه به بعد موفق شده سطح تجارت را در قیاس با سال ۲۰۱۹ افزایش بدهد. این پیشرفت در نقاط دیگری از جهان نیز دیده میشود. در کره جنوبی، حجم صادرات فقط اندکی پایینتر از سال گذشته است.
اقتصاددانان همواره برای توصیف احیای اقتصاد از حروفی مثل V و U استفاده کردهاند. اما آنچه که در زمان بحران کرونا و پس از آن رخ داد، از نوعی دیگر است و با رکودهای قبلی فرق دارد و بنابراین باید از شکلهای جدیدی برای توصیف احیای محتمل آن استفاده کرد. بررسی دادههای جدید حاکی از آن است که فعالیتهای ارسال محموله در بسیاری از بنادر آسیایی، اروپایی و آمریکایی به حال عادی برگشته و حتی در برخی از مسیرها، افزایش قابل توجهی نسبت به دوران پیش از بروز بحران کرونا مشاهده میشود. از جمله این مسیرها میتوان به مسیر شانگهای به کالیفرنیا اشاره کرد.
البته نمیتوان ادعا کرد که این روند احیا در همهجا یکسان است. تجارت جهانی هنوز با موانع سخت و زیادی از جمله احتمال اوجگیری شدید بحران کرونا در پاییز و زمستان مواجه است. درواقع کشورهایی مثل چین، کره جنوبی و آلمان که شاهد احیای اقتصادشان هستند، توانستهاند از کشورهایی که اقتصاد خدماتمحور داشتهاند بهتر عمل کنند. این مسئله در کنار تدابیر مؤثر در مهار بحران توانسته نقش مهمی در احیای اقتصاد آنها داشته باشد.
چین ظاهراً تنها اقتصاد بزرگ جهان است که امسال رشد را تجربه میکند. شرکت خدماتی مالی بارکلیز پیشبینی کرده که اقتصاد کره جنوبی و آلمان در سال جاری میلادی به ترتیب به میزان ۱.۵ و ۵.۳ درصد کوچک شود. این در حالی است که اقتصادهای خدماتمحور مثل ایتالیا و اسپانیا به ترتیب با کوچکشدنِ ۹.۳ و ۱۰.۷ درصدی مواجه خواهند بود. اگر همین روند ادامه یابد، معنیاش این است که تجارت میتواند نقشی بسیار بزرگتر از آنچه انتظار میرفت در احیای اقتصادی جهان بازی کند.
شاون روش، اقتصاددان ارشد منطقه آسیا و اقیانوسیه در اساندپی گلوبال در این خصوص میگوید: «تجارت یک بخش از اقتصاد است که مقاومتر از بقیه بخشها ظاهر شده است. اگر شما مجبور به لغو سفرها و تفریحات خارجیتان شده باشید، حداقل پولش را داشتهاید که کالاهای بیشتری برای سرگرمی خودتان در خانه یا برای بهبود کارتان بخرید.»
شرکت فرملبز مستقر در ایالت ماساچوست که سازنده پرینترهای سهبعدی است، اعلام کرده که در هفتههای اخیر کاملاً شاهد افزایش فروشش به خصوص برای محصولات با قیمتهای اقتصادی و مناسب بوده است. این شرکت اکثر محصولات خود را در چین تولید میکند و سپس آنها را به نقاط دیگر جهان ارسال میکند. کریستف مندی رئیس بخش تولید در این شرکت میگوید: «ما به دوران پیش از بحران کرونا برگشتهایم. حالا سفارشهای جدیدی را داریم از کسب و کارهای کوچک مثل کلینیکهای دندانپزشکی دریافت میکنیم. این کسب و کارها از وقفهای که کرونا در کارشان ایجاد کرد استفاده کردهاند تا استراتژیهای بهتری تدوین کنند و بیشتر در مسیر دیجیتال گام بردارند.»/ آینده نگر/ منبع: والاستریت ژورنال
برخی صادرکنندگان بزرگ در جهان هم میگویند بعد از بحران کرونا موفق شدهاند حتی نیروهای بیشتری استخدام کنند و به دنبال سرمایهگذاریهای جدیدتر هم هستند. یکی از این شرکتها ایکورپو بیام تولیدکننده قطعات باتری در کره جنوبی است. این شرکت با افزایش تقاضا برای محصولاتش مواجه شده و دارد کارش را گسترش میدهد. کیم کوانگ-میونگ مدیر امور سرمایهگذاری شرکت میگوید بخش زیادی از این تقاضا به باتریهای خودروهای تسلا و دیگر خودروهای برقی در نقاط مختلف جهان و نیز در اروپا برمیگردد.
بنابر گفته گابریل فلبرمایر رئیس انستیتو کیل، وقتی این انستیتو به تحقیق در مورد روند احیای تجارت جهانی در دوران پس از رکود سال ۲۰۰۸ پرداخت متوجه شد که احیای سطح قبلی تجارت جهانی در دوران پس از آن بحران تقریباً سیزده ماه طول کشیده است؛ در حالی که این احیا در زمان پس از بحران کرونا بسیار کوتاهتر بوده و شاید حتی تنها دو ماه طول کشیده است.
یک دلیلش این است که افت تجارت در سال جاری میلادی بیشتر ناشی از موانع فیزیکی در راه تجارت بود؛ پس کاهش تقاضا-مثل دوران رکود سال ۲۰۰۸- علتش نبود. این یعنی که واردات و صادرات میتوانستند به محض برداشتهشدنِ موانع فیزیکی از سر گرفته شوند. از سوی دیگر، افت تجارت جهانی در سالهای ۲۰۰۸ و ۲۰۰۹ نتیجه یک بحران در بخش بانکداری بود و منابع مالی در جریان آن به اصطلاح ته کشیده بودند. اما بحران امسال از جنسی دیگر بود.
به هر ترتیب، چالشهایی که همچنان پیش روی تجارت جهانی قرار دارند عظیم و دشوارند. در برخی از کشورها روحیه عمومی کسب و کارها افت نشان داده و موارد شیوع بیماری نیز به شدت افزایش داشته است. در عین حال، به محض آن که دولتها برنامههای مخصوص احیای اقتصاد در دوران کرونا را کنار بگذارند، احتمال بروز مجدد رکود وجود دارد. این مسئله در برخی کشورهای اروپایی حتماً قابل انتظار است.
ایوا چان مدیر فروش در شرکت تکنولوژی الکتریک گواندونگ جیوشنگ که در حوزه مونتاژ تلویزیون در چین فعالیت میکند میگوید میزان محمولههای صادراتی این شرکت در سال جاری نسبت به سال گذشته کاهش نشان داده و هنوز هم برطرف نشده است: «وضعیت فعلی حاکی از آن است که در بسیاری از کشورهایی که مقصد محمولههای ما بودند، اوضاع اقتصادی هنوز خوب نیست. حتی برخی از مشتریان به شدت روی ما فشار میآورند که سفارشهایشان را زودتر تحویل دهیم چون نگران این هستند که رکود طولانی شود و خریدارانی که قرار بوده از آنها محصولشان را بخرند، نظرشان را عوض کنند.» یک ریسک مهم دیگر این است که واردکنندگان بزرگ مثل آمریکا ممکن است به احیای تجارت جهانی واکنش منفی نشان دهند و تدابیر حمایتگرایانه (پروتکشنیستی) جدیدی را به کار بگیرند.
در این میان، سهم چین از تجارت جهانی کالا از ۱۳.۶ درصد در سهماهه آخر سال ۲۰۱۹ افزایش پیدا کرده و به ۱۷.۲ درصد در سهماهه دوم سال جاری (بعد از پاندمی) رسیده است. این در حالی است که آمریکا بدترین کسری تجاری خود از سال ۲۰۰۸ تاکنون را ثبت کرده و پاندمی کرونا هم با قدرت تمام دارد روی صادرات تأثیر میگذارد؛ در حالی که واردات وضع بهتری دارند. در همین میان، بسیاری از شرکتها هنوز دارند به تغییر در زنجیرههای تأمین خود فکر میکنند که این هم میتواند در درازمدت روی الگوهای تجاری تأثیر بگذارد.
بنابراین حتی اگر تجارت جهانی به شیوهای ناهنجار احیا و تقویت شود، باز هم از خود مقاومت خوبی نشان داده است و این را ثابت کرده که پیشبینیها در خصوص مرگِ جهانیشدن درست نبوده است. بنابر گزارش مؤدی آنالیتیکز، با شدتگیری جنگ تجاری چین و آمریکا در سالهای اخیر عملاً سهم تجارت جهانی در تولید ناخالص داخلی جهان کاهش پیدا کرد و به پایینترین حد خود در سه دهه اخیر رسید. در کشورهایی مثل آلمان، بسیاری از کسب و کارها چارهای پیش روی خود ندیدند جز آن که صادرات را به شدت بالا ببرند. همین آلمان توانست صادرات خود را به چهار برابرِ آمریکا برساند. حالا هم خودروسازان آلمانی در تلاش هستند سرمایهگذاریهای بسیار بزرگتری را در خارج از خاک این کشور جذب کنند. اولریک آکرمن مدیر تجارت خارجی انجمن صنایع مهندسی مکانیک آلمان در این خصوص میگوید: «بازار اروپا آن قدر بزرگ نیست که درد صادرکنندگان آلمانی را دوا کند و بنابراین آنها بیش از هر زمان دیگری به بازارهای بینالمللی نیاز دارند و آن را به دست هم خواهند آورد.»