دولت بدهکارتر می‌شود

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)،دولت در 3 دهه گذشته در اقتصاد ایران همواره برای تأمین کسری بودجه خود از دو ابزار بسیار مخرب استفاده کرده است؛ افزایش حامل‌های انرژی و افزایش قیمت ارز. البته از استقراض و افزایش مالیات هم به‌عنوان ابزارهای کمکی استفاده می‌شده اما مالیات هیچ وقت به طور جدی مسئله دولت نبوده است.

 

افزایش قیمت ارز می‌تواند دولت را در تأمین بدهی‌های خود کمک کند. افزایش قیمت ارز به نفع دولت است و لذا وعده کاهش آن خیلی قابل توجه نخواهد بود. در واقع یکی از مهم‌ترین تصمیمات برای تأمین هزینه‌ها بالا بردن نرخ ارز است اما قطعاً پیامدهای این تصمیم بر سر همه مردم، جامعه، تولید و آینده اقتصاد، آوار خواهد شد. یکی از نتایج خیلی طبیعی افزایش قیمت ارز که دولت‌ها به بهانه اعلام نشده کسری بودجه‌ها آن را افزیش می‌دهند این است که بلافاصله هر سال بعد افزایش قیمت ارز یا حامل‌های انرژی، کسری بودجه دولت بزرگ‌تر می‌شود. این اتفاقی است که همین حالا هم در حال رخ دادن است. یعنی سال آینده کسری بودجه دولت بزرگ‌تر از کسری بودجه امسال خواهد شد. علت اصلی هم این است که دولت خود بزرگ‌ترین متقاضی در اقتصاد کشور است. وقتی قیمت ارز افزایش پیدا می‌کند قیمت همه کالاها افزایش پیدا می‌کند بنابراین تورمی که حاصل می‌شود نیازهای بودجه‌ای دولت را به شدت متورم می‌کند اما درآمدهایی که دولت می‌تواند خلق کند به نسبت رشد تورم نیست. به همین دلیل است که همواره تا مدت‌ها بعد این افزایش قیمت ارز خود را در بودجه خود دولت نشان می‌دهد. ضمناً افزایش قیمت ارز یکی از آفات بزرگ بی ارزش شدن پول ملی است و این سبب می‌شود که مردم ترجیح بدهند پولخودشان را به اشکال دیگری حفظ کنند. جان مینارد کینز، یکی از اقتصاددانان برجسته قرن بیستم می‌گوید: یکی از محیلانه ترین روش‌های فروپاشی یک جامعه کاهش ارزش پول ملی آن است که آثار مخرب آن به تدریج می‌تواند جامعه را به فروپاشی سوق بدهد.

 

با افزایش قیمت ارز مردم برای حفظ ارزش پولشان به دنبال تبدیل آن به ارز می‌روند. بنابراین تقاضا برای ارز افزایش می‌یابد یا اینکه پول ریالی تبدیل به کالا می‌شود. از همین رو هجوم به بازار برای خرید کالاهای بی‌کیفیت مانند خودروهای ایرانی شدت می‌گیرد.

 

ضمناً یکی از پیامدهای جدی افزایش قیمت ارز افزایش شدید نابرابری در جامعه است. واردکنندگان و صادرکنندگان از افزایش قیمت ارز استقبال می‌کنند و همین طور بسیاری از شرکت‌های دولتی و شبه‌دولتی از مواهب ارز ارزان، و در مقابل ارزشان را وارد کشور نمی‌کنند یا اگر وارد کنند با قیمت‌های بالاتر این کار را انجاممی‌دهند و برنده هستند. اما اکثریت قریب به اتفاق مردم با وقفه‌های زمانی کوتاه‌مدت متضررند که مهم‌ترین آنها گروه کم‌درآمد جامعه هستند که به شدت آسیب می‌بینند. این موضوع موجب می‌شود که شکاف طبقاتی در جامعه به وضع نگران‌کننده‌ای افزایش پیدا کند. در مجموع در بلندمدت در این افزایش قیمت ارز یا کاهش ارزش پول ملی همه بازنده هستند. دولت به هر ابزاری برای تأمین کسری بودجه‌هایش متوسل شده ابزار درست. یکی از این اقدامات نادرست بخشودگی‌های مالیاتی بزرگ است که یک حرکت خلاف مسیر درست و طبیعی مقابله با بحران کنونی است. درآمدی که در کل 4 ماهه اخیر در بازار سهام حاصل شده چند برابر کل بودجه دولت است. دولت می‌توانست بخش قابل توجهی از کسری بودجه‌هایش را از طریق فقط اخذ مالیات از فعالیت‌های بادآورده به دست آورد. اما این کار را نکرد. در حالیکه در همه جای دنیا اقداماتی که اقتصاد به طور طبیعی توصیه می‌کند اخذ مالیات است.