افزایش سرمایه از طریق صرف سهام با سلب حق تقدم

در شرایطی که سهامداران حق استفاده از حق تقدم را از خود سلب کنند و سهام جدید را به سهامداران جدید واگذار کنند، افزایش سرمایه از محل صرف سهام با سلب حق تقدم رخ می‌دهد که به یکی از سه طریق زیر عمل می‌شود:

 

۱. سهام جایزه برای سهامداران قبلی: در این حالت، مازاد پرداختی بابت فروش سهام جدید نسبت به ارزش اسمی هر سهم، یعنی ۱۰۰۰ ریال، در قالب صرف سهام ثبت می‌شود و متناسب با آن سهام جدید بین سهامداران قبل از افزایش سرمایه از محل صرف سهام با سلب حق تقدم توزیع می‌شود. چون فروش سهام جدید در بازار به قیمتی پایین تر از قیمت پایانی روز فروش انجام می‌شود، محاسبات به نحوی است که ارزش ثروت سهامداران قبل از افزایش سرمایه از محل صرف سهام، با ارزش ثروت آنها بعد از دریافت سهام جایزه از محل صرف سهام، برابر باشد. البته پس از بازگشایی، ممکن است بابت تغییرات انتظارات این ثروت دستخوش تغییر شود، اما محاسبات قیمت تئوریک به نحوی است که ثروت سهامداران پیشین تغییر نکند. به تعبیری، قوانین به شکلی تنظیم شده اند که افزایش سرمایه شرکت از محل آورده نقدی، منجر به کاهش یا افزایش ارزش سهامداران پیشین نشود.

 

۲. سود نقدی: در این حالت، مازاد پرداختی بابت صرف سهام نسبت به ارزش اسمی هر سهم، یعنی ۱۰۰۰ ریال، در قالب سود نقدی بین سهامداران قبلی توزیع می‌شود تا قیمت هر سهم کاهش یافته به قیمت تئوریک به علاوه میزان سود نقدی دریافتی بعد از افزایش سرمایه از محل صرف سهام با سلب حق تقدم، برابر با ارزش دارایی سهامداران پیش از دعوت به مجمع شود. این حالت و محاسبات آن دقیقا مشابه با حالت سهام جایزه ثبت می‌شود و متناسب با آن سهام جدید بین سهامداران قبل از افزایش سرمایه از محل صرف سهام توزیع می‌شود. چون فروش سهام جدید در بازار به قیمتی پایین تر از قیمت پایانی روز فروش انجام می‌شود، محاسبات به نحوی است که ارزش ثروت سهامداران قبل از افزایش سرمایه از محل صرف سهام با سلب حق تقدم، با ارزش ثروت آنها بعد از دریافت سود نقدی از محل صرف سهام، برابر باشد. این روش برای شرکت مطلوبیت چندانی ندارد، چرا که منجر به خروج نقدینگی از شرکت می‌شود.

 

۳- انتقال صرف سهام به اندوخته شرکت: در این حالت، مازاد پرداختی بابت صرف سهام نسبت به ارزش اسمی هر سهم، یعنی ۱۰۰۰ ریال، در قالب اندوخته صرف سهام ثبت می‌شود و شرکت می تواند برای تامین مالی طرح های جاری یا توسعه‌ای خود از آن استفاده کند. به این دلیل که در این روش، از محل صرف سهام افزایش سرمایه رخ می‌دهد، قیمت سهام جدید بالاتر از روش‌های اول و دوم تعیین و در بازار به فروش می‌رسد. این روش به دلیل مزایایی که برای تمام سهامداران دارد و آورده نقدی بیشتری که برای شرکت فراهم می‌کند، روش ارجح افزایش سرمایه است که اخیراً مورد توجه قرار گرفته است و مصوبه مجلس شورای اسلامی برای معافیت افزایش سرمایه از محل صرف سهام با سلب حق تقدم قائل به این حالت است.