قیمت سربه‌سری نفت ایران در سال ۲۰۲۰ به ۱۹۴ دلار می‌رسد

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)،نفت و گاز طبیعی از مهم‌ترین و اصلی‌ترین محصولات تجاری در دنیا هستند و کشورهای خاورمیانه نقش مهمی در تولید این محصولات و صادرات آنها دارند. این کشورها حجم زیادی از ذخایر نفت دنیا را در خود جای داده‌اند و برای بهره‌برداری از این منابع طبیعی سرمایه‌گذاری‌های زیادی انجام داده‌اند. به همین دلیل است که خاورمیانه را می‌توان از استراتژیک ترین مناطق دنیا قلمداد کرد. منطقه‌ای که به دلیل عرضه سهم زیادی از نفت دنیا و قرار گرفتن در مسیر انتقال این محصول ارزشمند به بازارهای مصرف غربی اهمیت زیادی برای جهانیان دارد. ایران یکی از مهم‌ترین کشورهای این منطقه است که به دلیل فشار ناشی از تحریم‌های غرب بخش زیادی از قدرت خود در تولید و صادرات نفت و گاز را از دست داد ولی همچنان بزرگ‌ترین تولیدکننده گاز طبیعی در این منطقه محسوب می‌شود.

 

طبق گزارش منتشرشده توسط صندوق بین‌المللی پول در سال 2019 میلادی کشورهای خاورمیانه و شمال افریقا در مجموع 25.96 میلیون بشکه نفت در هر روز تولید کردند که نسبت به سال 2018 حدود 1.5 میلیون بشکه در روز کمتر بود. انتظار می‌رود در سال 2020 تولید نفت در این کشورها به مرز 26.36 میلیون بشکه در هر روز برسد. متوسط میزان نفت تولیدشده در فاصله سال‌های 2000 تا 2015 برابر با 24.22 میلیون بشکه در هر روز بود ولی در سال 2016 رکورد تولید سالانه شکسته شد و این کشورها 28.06 میلیون بشکه نفت را وارد بازارهای جهانی کردند. طبق این گزارش ایران که به طور متوسط در پانزده سال اول قرن جاری میلادی 3.52 میلیون بشکه نفت در هر روز تولید می‌کرده است در سال جاری توانسته است 2.29 میلیون بشکه در هر روز تولید کند و در سال آینده میزان تولید نفت در این کشور به 2.11 میلیون بشکه در هر روز می‌رسد. ایران در سال 2017 روزانه 3.80 میلیون بشکه نفت تولید کرد ولی بعد از بازگشت تحریم‌های اقتصادی غرب علیه ایران، توان تولید نفت این کشور کاهش پیدا کرد. در میان کشورهای صادرکننده نفت در خاورمیانه و شمال افریقا، عربستان رکورددار تولید بود. این کشور در سال 2019، 9.75 میلیون بشکه نفت در هر روز تولید کرد و در سال آینده تولید روزانه خود را به مرز 9.85 میلیون بشکه در هر روز خواهد رسانید. کمترین میزان تولید به کشور جنگ‌زده یمن اختصاص دارد.

 

 اما در بخش صادرات نفت هم این کشورها نقش مهمی دارند. در سال 2019 کشورهای خاورمیانه و شمال افریقا 17.99 میلیون بشکه نفت صادر کردند که کمتر از سال 2018 بود. میزان صادرات نفت این کشورها در سال 2020 برابر با 18.06 میلیون بشکه در روز خواهد بود. در سال 2016 رکورد صادرات نفت در این منطقه از سال 2000 شکسته شد. در این سال کشورهای مورد مطالعه توانستند 20.36 میلیون بشکه نفت صادر کنند. اما ایران که تحت تأثیر فشارهای ناشی از تحریم قرار دارد، توان صادراتی خود را از دست خواهد داد. کشور در بازه 15 ساله اول قرن بیست و یکم میلادی به طور میانگین روزانه 2.10 میلیون بشکه نفت صادر می‌کرد و این روند تا سال 2017 هم ادامه داشت ولی از سال 2018 به تدریج صادرات نفت کم شد. در سال 2018 ایران روزانه 1.85 میلیون بشکه نفت صادر کرد و در سال جاری متوسط صادرات روزانه برابر با 0.60 میلیون بشکه در روز بود. انتظار می‌رود در سال 2020 ایران تنها 500 هزار بشکه در روز نفت وارد بازارهای بین‌المللی کند.

 

در مقابل کشور کویت موفق شده است تا رشد صادرات را تجربه کتد. این کشور در سال 2020، 4.17 میلیون بشکه نفت را واارد بازار جهانی می‌کند. میزان صادرات عربستان سعودی در این سال برابر با 6.76 میلیون بشکه خواهد بود.

 

 طبق این گزارش در سال 2019 کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس 17.34 میلیون بشکه نفت در هر روز تولید کردند و در سال 2020 این میزان تولید نفت در این کشورها به مرز 17.67 میلیون بشکه در روز می‌رسد. متوسط نفت تولیدشده در این کشورها در بازه 2000 تا 2015 برابر با 15.58 میلیون بشکه در هر روز بود.

 

 

 تولید گاز طبیعی در منطقه

اما این کشورها به‌جز دارا بودن ذخایر نفت، حجم بالایی از ذخایر گاز طبیعی را نیز دارا هستند. سرمایه‌گذاری‌های کلانی که در این زمینه انجام شده است زمینه را برای افزایش حجم تولید گاز طبیعی فراهم کرد ولی هنوز هم نقطه ممیزه این کشورها توان تولید نفت و صادرات این محصول استراتژیک است. انتظار می‌رود این کشورها در سال 2020 روزانه معارل 16.43 میلیون بشکه گاز طبیعی تولید کنند در حالی که متوسط تولید گاز طبیعی در کشورهای خاورمیانه و شمال افریقا در بازه 2000 تا 2015 معادل 9.09 میلیون بشکه نفت بود. بیشترین میزان تولید گاز طبیعی به کشورهای ایران و قطر اختصاص دارد. در سال 2020 ایران روزانه معادل 5.03 میلیون بشکه گاز طبیعی تولید خواهد کرد که نسبت به متوسط تولید نفت در بازه 2000 تا 2015 رشد قابل ملاحظه‌ای داشته است. در این بازه زمانی ایران روزانه معادل 2.39 میلیون بشکه گاز طبیعی را وارد بازار مصرف دنیا کرد. قطر در این زمان روزانه 2.10 میلیون بشکه گاز تولید می‌کرد و در سال 2020 توان تولید گاز این کشور به 4.60 میلیون بشکه می‌رسد.

عربستان سعودی که بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت در منطقه است، در تولید گاز طبیعی سهم قابل ملاحظه‌ای ندارد. آمار نشان می‌دهد این کشور در پانزده سال اول قرن جاری میلادی روزانه معادل 0.85 میلیون بشکه گاز طبیعی تولید کرده بود و در سال 2020 میلادی توان تولید روزانه این کشور به مرز 2.44 میلیون بشکه خواهد رسید. این کشور سرمایه‌گذاری کلانی برای افزایش توان تولید گاز انجام داده است ولی تاکنون نتوانسته در این زمینه موفقیت قابل ملاحظه‌ای به دست آورد و در میان تولیدکنندگان بزرگ قرار بگیرد.

کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس در سال 2019 معادل 9.30 میلیون بشکه گاز طبیعی تولید کردند در حالی که میزان تولید در فاصله سال‌های 2000 تا 2015 معادل 5.16 میلیون بشکه در هر روز بود.

 

 قیمت سربه‌سری نفت چقدر خواهد بود

 صندوق بین‌المللی پول در گزارش اخیر خود قیمت سربه‌سری نفت را به دو صورت متفاوت اعلام کرده است. در یک حالت قیمت سربه‌سری نفت معادل قیمتی در نظر گرفته شده است که تعادل تراز حساب جاری در کشور وجود داشته باشد و در حالت دیگر قیمت سربه‌سری معادل قیمتی است که تعادل تراز مالی وجود داشته باشد به این معنا که تراز مالی کشور به مرز صفر برسد و هیچ‌ کسری یا مازادی در حساب‌های مالی دیده نشود. در این وضعیت چرخه حرکت منابع مالی در کشور متعادل است.

در گزارش‌های گذشته همواره قیمت سربه‌سری نفت به عنوان قیمتی در نظر گرفته می‌شد که کسری یا مازاد مالی در کشور وجود نداشته باشد و ما شاهد تراز و تعادل در حساب مالی باشیم.

طبق گزارش اخیر صندوق بین‌المللی پول قیمت سربه‌سری نفت برای ایران در سال 2019 برابر با 155.6 دلار خواهد بود و این قیمتی است که باعث می‌شود تا ما شاهد صفر شدن تراز مالی در کشور باشیم و کسری مالی یا مازاد در حساب‌های مالی وجود نداشته باشد. این در حالی است که قیمت سربه‌سری نفت در سال گذشته برابر با 82 دلار بود و در سال 2020 به مرز 194 دلار خواهد رسید. تحریم‌های اقتصادی ایران و کاهش توان صادرات نفت ایران یک دلیل مهم برای ارتقای قیمت سربه‌سری نفت برای اقتصاد ایران است. آمار نشان می‌دهد در میان کشورهای عضو خاورمیانه و شمال افریقا ایران بیشترین قیمت سربه‌سری نفت را خواهد داشت و در وضعیت فعلی که قیمت تا مرز 194 دلار فاصله زیادی دارد، فشار زیادی به بخش مالی اقتصاد ایران وارد خواهد شد. بعد از ایران، کشور الجزایر بالاترین قیمت سربه‌سری نفت را دارد که برای سال 2020 برابر با 109 دلار است ولی در سال 2019 قیمت سربه‌سری نفت برای این کشور برابر با 129.8 دلار بود.

از طرف دیگر اگر قیمت سربه‌سری نفت را به عنوان قیمتی در نظر بگیریم که زمینه‌ساز صفر شدن تراز حساب جاری در کشور شود، در این صورت این شاخص برای اقتصاد ایران در سال آتی برابر با 87.7 دلار خواهد بود و برای سال جاری در مرز 78.3 دلار قرار خواهد گرفت. در این نوع محاسبه الجزایر بالاترین قیمت سربه‌سری را خواهد داشت که برابر با 100.5 دلار برای سال 2020 خواهد بود.

قیمت سربه‌سری نفت برای کشورهای عربستان و امارات در سال 2020 و برای شرایطی که تراز حساب جاری این کشورها صفر شود به ترتیب برابر با 55.3 دلار و 32.4 دلار خواهد بود و در حالتی که تراز حساب مالی به صفر برسد و هیچ کسری یا مازادی در حساب‌های مالی وجود نداشته باشد، این رقم برابر با 83.6 دلار برای عربستان و 70 دلار برای امارات خواهد بود.

 

 

/ آینده نگر