خانه های خالی زیر تیغ مالیات

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)، در شرایطی 11 درصد خانه ها و واحدهای مسکونی کشور خالی از سکنه است که مسئولان وزارت راه و شهرسازی از جمله شخص وزیر به دنبال راهکاری برای بازگشت این خانه های به بازار و رونق بخشیدن به بازار مسکن هستند. محمد اسلامی از خانه های خالی به عنوان تله یاد کرده و گفته است:« منابع کشور در تله خانه‌های خالی مانده و یکی از راه‌های رونق ساخت‌و ساز و تولید مسکن، آزادسازی همین منابع است؛ پس باید تدبیری مانند مالیات ‌ستانی از خانه‌های خالی اندیشیده شود تا سرمایه‌ها را از تله خانه‌های خالی آزاد کند.» به گفته وزیر راه و شهرسازی ایجاد تحرک در بخش مسکن از طریق عرضه خانه‌های خالی یک امر ضروری است. علاوه بر وزیر راه و شهرسازی شهردار تهران پیروز جناچی هم در نشست هفته گذشته کمیسیون اقتصادی مجلس با موضوع بررسی اجرای طرح جامع مالیاتی گفت:« بخش عمده‌ای از سرمایه‌های کشور به شکل راکد در خانه‌های خالی بلوکه شده است و باید اقداماتی انجام شود و مکانیزم‌هایی در اختیار گرفت تا بتوان موضوع خانه‌های خالی را کنترل کرد.» اما راه حلی که مسئولان دولتی به دنبال آن هستند، اخذ مالیات از خانه های خالی و سوق دادن مالکان خانه های خالی به سمت فروش است.

بر اساس سرشماری نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵ در استان تهران ۳ میلیون و ۸۹۰ هزار واحد مسکونی وجود دارد که ۴۹۰ هزار واحد معادل ۱۳ درصد از این تعداد خالی است و با توجه به رکود ساخت و ساز احتمالا تعدادی از واحدهای خالی دارای سکنه شده است. با این حال آمار خانه های خالی تهران بیش از دو برابر استاندارد جهانی است.  موجودی مسکن کل ایران نیز در سال ۱۳۹۰ حدود ۲۱ میلیون و ۶۶۳ هزار واحد بوده که با ۱۷ درصد رشد به ۲۵ میلیون و ۴۱۲ هزار واحد در سال ۱۳۹۵ رسیده است. در مقابل، آمار خانه‌های خالی از یک‌ میلیون و ۶۶۳ هزار واحد در سال ۱۳۹۰ به ۲ میلیون و ۵۸۷ هزار واحد در سال ۱۳۹۵ افزایش یافته و حدود ۵۵ درصد رشد کرده است. مقایسه این دو آمار به خوبی اتلاف سرمایه ساختمانی عمدتا در سال‌های ۱۳۹۰  تا ۱۳۹۲ را آشکار می‌کند و نشان می‌دهد بخش زیادی از ساخت‌وسازها در این فاصله غیرمصرفی، لوکس و متراژ بزرگ بوده که با جنس خانوارها (با ابعاد کوچک‌تر از یک دهه قبل) سازگار نبوده است. با این حساب نسبت خانه‌های خالی به کل موجودی واحدهای مسکونی کشور ۱۱ درصد است که نشان می‌دهد از هر ۱۰ خانه در کشور، حداقل یکی خالی است. این وضعیت البته در تهران بحرانی‌تر است. تعداد خانه‌های خالی در تهران از ۳۲۷ هزار واحد در سال ۱۳۹۰ به ۴۹۰ هزار واحد در سال ۱۳۹۵ افزایش یافته و با توجه به این آمار ۱۳ درصد از کل موجودی واحدهای مسکونی پایتخت خالی است. این در حالی است که مطابق استاندارد جهانی، نسبت خانه‌های خالی بین ۴ تا ۶ درصد کل واحدهای یک شهر یا کشور است.

اما در شرایطی بحث خانه های خالی و گرفتن مالیات از آن ها داغ شده است که مجلس در تیرماه 1394 یعنی 4 سال پیش در این زمینه قانونی را به تصویب رساند و وزارت مسکن و شهرسازی را مکلف کرد تا سامانه ای برای شناسایی خانه های خالی راه اندازی شود. اتفاقی که تاکنون رخ نداده است و مسئولان وزارت مسکن و شهرسازی می گویند قانون درباره اجرایی بودن این قانون پیش بینی های لازم را نکرده است و مشخص نیست متولی اصلی این موضوع کیست؟ و چگونه باید سازمان امور مالیاتی در نهایت با شناسایی خانه های خالی برای گرفتن مالیات از مالکان اقدام کند. البته وزیر مسکن و شهرسازی قول داده است که تا پایان سال این سیستم راه اندازی شود. در این بین احمد زمانی، معاون پژوهشی سازمان امور مالیاتی گفته است: تا زمانی که سامانه ملی اسکان و املاک تاسیس نشود، امکان شناسایی خانه‌های خالی و اخذ مالیات از آنها وجود ندارد. البته در شرایطی که مسئولان وزارت مسکن تلاش می کنند تا با ورود خانه های خالی به بازار مسکن به این بازار رونق ببخشند کارشناسان می گویند اجبار افراد به پرداخت مالیات برای خانه های خالی و یا فروش آن ها؛ نمی تواند راهکاری اساسی باشد و تنها بخشی از منابع را در حوزه مسکن آزاد خواهد کرد؛ به اعتقاد کارشناسان مهم ترین اتفاق در بازار افزایش تولید و ساخت و ساز است.