ایستانیوز:مدیریت سرمایه در گردش یکی از مهم‌ترین اقداماتی است که در دستور کار مدیران شرکت‌ها قرار دارد و شامل مدیریت انواع دارایی‌ها و بدهی‌های جاری و منابع تأمین مالی کوتاه‌مدت می‌شود، همچنین تصمیمات مربوط به تأمین مالی بلندمدت برای پشتیبانی مالی از دارایی‌های جاری واحد انتفاعی را نیز در بر می‌گیرد. توجه به این مقوله ازاین‌جهت حائز اهمیت است که مشکلات ناشی از تأمین سرمایه در گردش یک بنگاه در محیط داخلی آن محصور نمی‌ماند و به دلیل ارتباط آن بنگاه با سایر بنگاه‌ها، این مشکلات به زنجیره‌ای از واحدهای پایین‌دستی و بالادستی منتقل خواهد شد.
امروزه یکی از روش‌هایی که برای بهبود وضعیت سرمایه در گردش می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد، بهره‌گیری از ابزارها و منابع بازار سرمایه و انتشار انواع اوراق بهادار است. در میان ابزارهای مختلف بازار سرمایه، اوراق بدهی یا همان صکوک گزینه‌های متنوع و متعددی را برای تأمین سرمایه در گردش در اختیار بنگاه و مدیران آن قرار می‌دهد که می‌توانند با تأمین نقدینگی موردنیاز موجبات رونق تولید را فراهم آورند.
یکی از ابزارهای بازار سرمایه برای تأمین سرمایه در گردش اوراق مرابحه است که بر اساس قرارداد مرابحه، یعنی فروش دارایی با قیمتی بیشتر از قیمت خرید آن با ذکر میزان سود و مبلغ پرداختی بابت خرید منتشر می‌شود. بدین ترتیب با انتشار اوراق مرابحه به‌منظور تأمین مواد و کالا که یکی از اقلام مهم سرمایه در گردش است، ازیک‌طرف بانی انتشار اوراق (متقاضی تأمین مالی)، مواد و کالای موردنیاز خود را فراهم می‌کند و از سوی دیگر وجوه نقد در اختیار فروشنده قرار می‌گیرد. به‌این‌ترتیب وضعیت سرمایه در گردش هر دو طرف با ورود مواد و کالا برای بانی انتشار و ورود وجوه نقد برای فروشنده مواد و کالا بهبود می‌یابد و در برخی موارد به دلیل خرید نقدی و با حجم زیاد امکان استفاده از تخفیف‌های نقدی فروش و درنتیجه کاهش بهای تمام‌شده مواد و کالا نیز فراهم می‌شود.
همچنین انتشار اوراق اجاره به‌منظور تأمین نقدینگی نیز برای فراهم کردن وجوه نقد و به‌کارگیری آن به‌عنوان سرمایه در گردش ابزار مناسبی است. در این اوراق دارایی‌های قابل اجاره شرکت متقاضی تأمین مالی همچون زمین، ساختمان و تأسیسات، ماشین‌آلات و تجهیزات، وسایل حمل‌ونقل و سهام شرکت‌های پذیرفته شده در بورس اوراق بهادار تهران یا فرابورس ایران مبنای انتشار اوراق قرار می‌گیرد و بدون اینکه دارایی مبنای انتشار اوراق از دفاتر شرکت خارج شود، پس از انتشار اوراق، وجوه نقد به‌اندازه ارزش روز دارایی‌های مبنای انتشار به شرکت تزریق می‌شود.
ابزارهای دیگری که می‌توانند برای تأمین سرمایه در گردش بنگاه‌های اقتصادی مورد استفاده قرار گیرند، اوراق رهنی و اوراق خرید دین هستند. در این اوراق مطالبات مدت‌دار اشخاص حقوقی از اشخاص حقیقی و حقوقی ناشی از عقود مبادله‌ای از قبیل فروش اقساطی، اجاره به‌شرط تملیک و جعاله (به‌استثنای سلف) در مقابل دریافت وجوه نقد به نهاد واسط واگذار می‌شود.
امروزه «تبدیل به اوراق بهادار کردن دارایی‌های مالی بنگاه» یعنی تبدیل دارایی‌های مالی (مطالبات) به اوراق بهادار قابل معامله در بازار، به‌عنوان یکی از روش‌های نوین تأمین مالی بنگاه‌ها مورد استقبال قرار گرفته است. در این روش‌ها مطالبات شرکت با نرخ مشخصی تنزیل و به نهاد واسط مالی فروخته می‌شود و وجوه حاصل از انتشار اوراق در اختیار شرکت قرار می‌گیرد. به‌این‌ترتیب شرکت‌ها با تبدیل یک دارایی بلندمدت (مطالبات و حساب‌های دریافتنی) به وجه نقد (دارایی جاری) سرمایه در گردش خود را بهبود می‌بخشند. برای استفاده از این اوراق، مطالبات شرکت باید بر اساس قراردادهایی به وجود آمده باشد که این قراردادها هیچ‌گونه محدودیت یا منع قانونی، قراردادی یا قضایی برای انتقال به نهاد واسط نداشته باشند.
اوراق سلف موازی استاندارد نیز یکی از ابزارهای تأمین سرمایه در گردش است. این اوراق ابزار تأمین مالی کوتاه‌مدتی است که بر مبنای قرارداد سلف منتشر می‌شود و بر اساس آن عرضه‌کننده مقدار معینی از دارایی پایه را مطابق مشخصات قرارداد سلف استاندارد در ازای بهای نقد به فروش می‌رساند تا در دوره تحویل به خریدار تسلیم کند. در این مورد، دارنده اوراق می‌تواند معادل دارایی پایه خریداری شده را طی قرارداد سلف موازی استاندارد به فروش رساند، یا در سررسید با شرایط از پیش تعیین شده تسویه نقدی کند و یا در دوره تحویل اقدام به دریافت فیزیکی دارایی کند. شرکت‌های تولیدی که سرمایه در گردش لازم برای انجام فعالیت‌های تولیدی را در اختیار ندارند، می‌توانند با انتشار اوراق سلف موازی استاندارد از طریق پیش‌فروش محصولاتی که در مدت‌زمان معینی در آینده تولید می‌کنند، سرمایه در گردش موردنیاز خود را تأمین کنند.
یکی دیگر از ابزارهای مفید برای تأمین سرمایه در گردش اوراق منفعت است. اوراق منفعت، اوراق بهاداری است که بر اساس آن منافع آتی حاصل از به‌کارگیری دارایی‌ها یا ارائه خدمات معین و هرگونه حقوق معین قابل نقل‌وانتقال برای یک دوره زمانی مشخص مبنای انتشار اوراق و تأمین مالی قرار می‌گیرد.
مثلاً درآمد حاصل از حق بهره‌برداری معادن، درآمد حاصل از خدمات هتلداری، درآمد حاصل از اجاره بیلبوردها، آگهی‌های تبلیغاتی، سود سهام تقسیمی، منافع ناشی از صندلی‌های هواپیما و قطار و یا منافع ناشی از یک قرارداد که برای شرکت درآمد ایجاد می‌کند مبنای انتشار اوراق قرار می‌گیرد. به‌این‌ترتیب درآمدهای آتی با نرخ مشخصی تنزیل می‌شود، به نهاد واسط مالی واگذار می‌شود و وجوه حاصل از انتشار اوراق، در اختیار بنگاه قرار می‌گیرد.
به موارد بالا می‌توان اوراق وکالت را هم اضافه کرد. این اوراق نیز یکی از انواع ابزارهای مالی است که در بسیاری از بازارهای مالی دنیا به مرحله اجرا رسیده است. اوراق وکالت، بر مبنای ضوابط عقد وکالت طراحی شده و این امکان را برای متقاضیان فراهم می‌کند که بتوانند منابع حاصل از انتشار آن را در انجام فعالیت‌های اقتصادی متنوع و متعدد به کار گیرند. این اوراق برای تأمین مالی و تأمین سرمایه در گردش شرکت‌های پروژه، هلدینگ‌ها، شرکت‌های سرمایه‌گذاری و تأمین سرمایه‌هایی که قصد دارند سایر بنگاه‌های اقتصادی از جمله شرکت‌های کوچک و متوسط را تأمین مالی کنند می‌تواند مورد استفاده قرار گیرد.
استفاده از اوراق بدهی به‌عنوان گزینه‌های جدید تأمین سرمایه در گردش فرصت‌های مناسبی را برای فعالان اقتصادی فراهم می‌آورد تا در مسیر توسعه و افزایش فعالیت بنگاه‌ها گام بردارند./ اتاق ایران
