روند تولید ناخالص ایران تا سال ۱۴۰۰

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)، معاونت بررسی های اقتصادی اتاق بازرگانی تهران در گزارشی نوشته است: روند بلندمدت تولید ناخالص داخلی ایران نشان می دهد طی سال های اخیر، GDP ایران از روند بلندمدت منتهی به سال ۱۳۹۰ فاصله گرفته است؛ به طوری که اگر روند تولید سال ۱۳۹۰ ادامه می یافت، اکنون تولید ناخالص داخلی در سطح بالاتری قرار داشت.

 

برآورد ماه ژانویه ۲۰۱۹ بانک جهانی از آینده اقتصاد جهان نشان می دهد در سال ۹۸، تولید ناخالص داخلی واقعی ایران با کاهش ۳.۶ درصدی نسبت به سال ۱۳۹۷ همراه خواهد بود. براساس پیش بینی بانک جهانی، چنانچه رشد اقتصادی ایران در سال ۱۳۹۸ نیز منفی رقم بخورد، بعد از انقلاب اسلامی ایران، سومین باری است که طی دو سال متوالی، اقتصاد کشور دچار رکود می شود. چنین شرایط مشابهی یکبار طی سال های ۱۳۶۳ تا ۱۳۶۵ و بار دیگر طی سال های ۱۳۹۱ و ۱۳۹۲ رخ داده است.

 

براساس نمودار یک، چنانچه تولید ناخالص داخلی ایران بعد از سال ۱۳۹۰، روند قبلی را طی می کرد (رنگ مشکی در نمودار) یا روندی که تا سال ۱۳۹۴ دنبال کرده بود (رنگ آبی در نمودار) ادامه می یافت، اکنون تولید ناخالص داخلی کشور در سطح بالاتری قرار داشت. بنابراین به نظر می رسد تولید ناخالص داخلی کشور از سال ۱۳۹۰ به بعد از روند بلندمدت گذشته خود فاصله گرفته است.

 

در نمودار دومی که در این گزارش به تصویر کشیده شده است، مشاهده می شود اگرچه رشد اقتصادی ایران طبق پیش بینی های بانک جهانی، پس از دو دوره رشد منفی طی سال های ۲۰۱۵ و ۲۰۱۶، سرانجام در سال های ۲۰۲۰ و ۲۰۲۱ تا حدی مثبت می شود، اما در سال ۲۰۲۰ رشد اقتصادی ایران از بسیاری از کشورها پایین تر خواهد بود. در شرایطی که رشد اقتصادی ایران در سال ۲۰۱۹ حدود منفی ۳.۶ درصد می شود، کشورهای عراق رشد ۶.۲ درصد و ترکیه رشد ۱.۶ درصدی را تجربه خواهند کرد.

شاخص مقدار تولید فصلی بخش کشاورزی

شاخص فصلی بخش کشاورزی در فصل تابستان سال ۱۳۹۷ با کاهش ۴.۱ درصدی نسبت به تابستان سال ۱۳۹۶ همراه بوده و به عدد ۱۳۵.۳ درصد رسیده است. نرخ رشد تولید بخش کشاورزی در دو فصل بهار و تابستان ۱۳۹۷ به طور متوالی کاهش داشته و به ترتیب به منفی ۱.۲ درصد و منفی ۴.۱ درصد (نسبت به فصل مشابه سال قبل) رسیده که حاکی از وجود رکود در این بخش است. علاوه بر این، سرعت کاهش شاخص مقدار تولید در تابستان ۱۳۹۷ نسبت به تابستان ۱۳۹۶ نیز افزایش یافته که نشان دهنده تشدید رکود در بخش کشاورزی است (نمودار ۳).

شاخص مقدار تولید فصلی بخش صنعت

در میان فصول مختلف سال های ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷، تنها در زمستان ۱۳۹۷ شاخص تولید فصلی بخش صنعت بیشتر از مقدار ۱۰۰ (مقدار سال ۱۳۹۰) بوده است. بیشترین میزان شاخص تولید بخش صنعت در مدت مذکور مربوط به زمستان ۱۳۹۶ است.

در دو فصل متوالی بهار و تابستان ۱۳۹۷ رشد تولید بخش صنعت نسبت به فصل مشابه سال قبل آن منفی بوده (به ترتیب منفی یک درصد و منفی ۳ درصد) و در تابستان ۱۳۹۷ سرعت کاهش آن نیز افزایش یافته است. دو فصل متوالی رشد منفی این بخش، حاکی از رکودی است که از ابتدای سال ۱۳۹۷ در بخش صنعت ایجاد و در فصل دوم سال تشدید شده است (نمودار۴).

 

شاخص مقدار تولید فصلی بخش معدن

شاخص مقدار تولید فصلی در بخش معدن از تابستان ۱۳۹۵ تا تابستان ۱۳۹۷ کمتر از مقدار پایه سال ۱۳۹۰ بوده است. رشد فصلی شاخص مقدار تولید (نسبت به فصل مشابه سال قبل) از زمستان ۱۳۹۵ افزایش یافته تا در تابستان ۹۷ با رشد ۳.۲ درصدی نسبت به تابستان سال ۱۳۹۶ به بیشترین میزان شاخص تولید (۹۹.۲) از تابستان ۱۳۹۵ رسیده است. بیشترین رشد فصلی این بخش متعلق به پاییز ۱۳۹۶ با رشد ۳.۸ درصدی نسبت به پاییز ۱۳۹۵ بوده است (نمودار ۵).

در مجموع با توجه به روند نامناسب شاخص تولید در سه بخش اقتصادی کشور، مشخص می شود که صرف نظر از بروز مساله تحریم در برخی مقاطع زمانی، تقریبا طی هفت سال گذشته، هیچ تحول معناداری که منجر به دستیابی به رشدی قابل قبول به نحوی که فراتر از رشد های قبلی شود، صورت نگرفته بلکه در عوض و در اغلب موارد اقتصاد کشور شاهد رشدهای منفی یا کم توان بوده است. این رشدها نیز عمدتا در قالب تاثیر بر روس سطح و نه تاثیر بر روی رشد حاصل شده بوده است.