ایستانیوز:وقتی اسم کوپن شنیده می شود بسیاری از مردم یاد زندگی در سال های جنگ تحمیلی و ابتدایی دهه ۷۰ می افتند، دورانی که به دلیل فشارهای اقتصادی و محدودیت کالاهای اساسی؛ دولت از طریق عرضه کوپنی کالاها و صف هایی که تشکیل می شد، بخش مهمی از کالاها همچون گوشت، روغن، برنج، شکر و... را در اختیار مردم قرار می داد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)،افزایش شدید تورم در ماه های گذشته، رشد سریع قیمت بیشتر کالاها به خصوص اقلام مصرفی از گوشت و مرغ گرفته تا میوه و سبزیجات و... و همزمان ثابت بودن درآمدهای اصلی کارگران، کارمندان، بازنشستگان و....باعث شده که قدرت خرید بخش اصلی بدنه مردم به شدت کاهش پیدا کند تا جایی که دهک ها پایین جامعه با مشکلات اقتصادی بیش از گذشته دست به گریبان باشند و دهک های میانه کشور هم به آمار دهک های پایین اضافه شوند. در این میانه و باتوجه به چالش های اقتصادی که مردم با آن رو به رو شده اند؛ کارشناسان اقتصادی معتقدند دولت هر چه سریع تر باید با مدیریت اقتصادی و همچنین بسته های حمایتی به افزایش قدرت خرید مردم بپردازد. موضوعی که باعث شده در روزهای گذشته بسیار درباره توزیع ضرورت سبد کالا در بین بخش مهمی از طبقات اجتماعی صحبت کنند.
البته برای این اتفاق دولت هم برنامه هایی دارد؛ انوشیروان محسنی بندپی با اشاره به نحوه حمایت از دهک‌های پایین در فشارهای اقتصادی گفته است: برای حمایت از خانوارهای ایرانی و تمامی دهک های درآمدی در این شرایط ویژه اقتصادی، تدابیری را پیش بینی کرده ایم و برنامه های آنی را در دستور کار قرار داده‌ایم. در این راستا تا پایان همین ماه به تمامی مددجویان تحت پوشش کمیته امداد و بهزیستی، سبد کالایی اعطا می شود و برنامه تامین کالای اساسی برای هشت دهک یا تمامی افراد جامعه را با اعطای کوپن الکترونیکی در دستور کار داریم.
همچنین محمد باقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه اعلام کرده است که دولت برای حمایت های اقتصادی از مردم طرح های ویژه ای دارد:« یک بسته برای همه مردم است به این صورت که حداقل 25 قلم کالاهای اساسی و روزمره مردم که در سبد زندگی آنان قرار دارد، با ارز 4200 تومانی در اختیارشان قرار می گیرد. بخش دیگر به طور خاص برای اقشار آسیب پذیر جامعه است که حدود پنج دهک از جامعه را شامل می شود و این بسته حمایتی، علاوه بر آن چیزی است که شامل همه مردم خواهد شد.» البته نوبخت در صحبت های خود هیچ اشاره ای به کوپن و یا بازگشت آن نکرده است.
کوپن و صف
وقتی اسم کوپن شنیده می شود بسیاری از مردم یاد زندگی در سال های جنگ تحمیلی و ابتدایی دهه 70 می افتند، دورانی که به دلیل فشارهای اقتصادی و محدودیت کالاهای اساسی؛ دولت از طریق عرضه کوپنی کالاها و صف هایی که تشکیل می شد، بخش مهمی از کالاها همچون گوشت، روغن، برنج، شکر و... را در اختیار مردم قرار می داد. اما حالا باتوجه به آن چه که مسئولان «جنگ اقتصادی» می خوانند و از سوی دیگر فشار اقتصادی که مردم تحمل می کنند؛ حمایت از اقشار ضعیف جامعه ضروری است ولی سوال این است که این حمایت ها چگونه باید انجام شود؟ با افزایش حقوق؟ با توزیع سبدهای کالا؟ با افزایش یارانه های نقدی؟ یا با توزیع کوپن؟ در پاسخ به این سوالات در روزهای گذشته نام کوپن و توزیع سبد کالا پیش از چیزهای دیگر شنیده می شود؛ زیرا کارشناسان معتقدند پرداخت هرگونه وجه نقد به مردم در قالب های مختلف افزایش حقوق و دستمزد و یا یارانه و... می تواند به تورم بیشتر در کشور دامن بزند و عملا قدرت خرید مردم را افزایش چندانی نخواهد داد؛ بنابراین حمایت از طریق توزیع سبد کالا می تواند موثرتر باشد. البته توزیع کوپن هم مخالفان بسیاری دارد؛ بخشی از کارشناسان آن را تحقیر اجتماعی می دانند و بخشی دیگر هم کوپن را ضد اقتصاد آزاد می خوانند. در این بین هفته گذشته در کمیسیون برنامه و بودجه هم «طرح تامین کالاهای اساسی» که از سوی تعدادی از نمایندگان برای بازگشت کوپن و توزیع کالاهای اساسی مطرح شده بود رد شد. با همه این اتفاقات حالا توپ در زمین دولت است و باید دید که چه برنامه ای برای حمایت از دهک های میانه و پایین جامعه برنامه ریزی کرده است؛ افرادی که این روزها با چالش های بسیاری دست و پنجه نرم می کنند.
زندگی کوپنی
کوپن چه زمانی به اقتصاد ایران راه یافت؟ هیأت وزیران در جلسه مورخ پنجم مهر 1359 تصویب کرد ستادی به نام "ستاد بسیج اقتصادی کشور" مرکب از وزرای وزارتخانه‌های نفت، صنایع و معادن، کار و امور اجتماعی، کشاورزی، کشور، نیرو، امور اقتصادی و دارایی، بازرگانی، دفاع، سازمان برنامه و بودجه و رییس کل بانک مرکزی ایران یا نمایندگان تام‌الاختیار آنان به ریاست نخست وزیر وقت شکیل بگیرد تا با توجه به شرایط خاص اقتصادی کشور در آن دوران تصمیمات لازم را اتخاذ و از طریق سازمان های مسئول به مورد اجرا بگذارد. انتشار و توزیع کوپن هم یکی از تصمیمات همین ستاد بود ، برگه ای که تا سال ها در دست مردم باقی ماند و البته پای واژه اقتصاد کوپنی را نیز به ادبیات سیاسی ایران باز کرد. توزیع کالا از طریق کوپن به منظور اطمینان از تامین کالای مورد نیاز اقشار مختلف جامعه دلیل مهم تخصیص کوپن بود اما در حاشیه این موضوع صف های طولانی گرفتن مواد خوراکی شکل گرفت و نارضایتی هایی را در بین مردم ایجاد کرد و از سوی دیگر این طرح در بیان کارشناسان و فعالان اقتصادی هم مخالفان بسیاری داشت زیرا معتقد بودند با این اتفاق چرخه اقتصادی و عرضه و تقاضا در جامعه به هم می خورد و بخش مهمی از خرده فروشی در کشور تحت تاثیر این موضوع قرار می گیرد و اقتصاد دولتی ایران دولتی تر می شود.
