بی توجهی به مصرف و مدیریت انرژی در کشور

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)،در حالی روزهای گرم تابستانی را سپری می کنیم که کشور در بخش هایی با کمبود انرژی برق مواجه شده است و این موضوع چالش های بسیاری از جمله قطعی برق در مناطق مختلف در استان های کشور را به دنبال داشته است و باعث شده دولت از امروز به فکر تغییر ساعت کار ادارات دولتی و بخش های خدماتی مانند بانک ها بیفتد؛ اتفاقی که البته مخالفت هایی را هم به همراه داشته است. اما دلایل اصلی بروز این مشکلات آن هم در کشوری که بخش مهمی از منابع و ذخایر انرژی جهان را در اختیار دارد، چیست؟ و چرا ما در تابستان سوزان با کمبود برق و در زمستان سرد با مشکل تامین گاز در برخی نقاط مواجه می شویم.

 

1-افزایش بی رویه مصرف گاز و برق به خصوص در بخش خانگی  تجاری: یکی از مسائل الگوی مصرف، مصرف بالای گاز و برق در بخش خانگی  و تجاری است. درحالی که گازو برق ، استفاده های فراوانی در صنعت، تولید ارزش افزوده و حتی صادرات دارد، مصرف بیرویه آن در بخش خانگی  تجاری، کشور را از مزایای سایر استفاده های ممکن از آن محروم کرده است. ادامه این روند در آینده باعث خواهد شد ایران علیرغم اینکه از منابع غنی گاز و زیرساخت های تامین برق برخوردار است حتی به واردکننده تبدیل شود.

 

2- بازدهی پایین نیروگاه ها و تلفات بالای تولید، انتقال و توزیع برق: بازدهی متوسط 34.7 درصدی نیروگاه های حرارتی و تلفات بیش از 14 درصدی خطوط انتقال و توزیع که بیش از 1.5 برابر متوسط جهانی است (8درصد) است، ازجمله چالش های عمده عرضه در صنعت برق ایران محسوب می شود.

 

3- بی توجهی به انرژی های تجدیدپذیر: برنامه ریزی لازم در کشور برای بهره برداری از منابع انرژی تجدیدپذیر موجود مانند انرژی خورشیدی، باد، زمین گرمایی و... وجود ندارد و این منابع سهم کمی در تولید انرژی اولیه و تولید برق کشور دارند. این در حالی است که ظرفیت کشور برای بهره برداری از این منابع به خصوص انرژی خورشیدی و بادی بسیار بالا ارزیابی می شود. پیش بینی های آژانس بین المللی انرژی و سایر نهادهای معتبر نشان می دهد که سهم انرژی های تجدیدپذیر در سبد انرژی جهان روند رو به رشد قابل ملاحظه ای داشته است.

 

4- بالا بودن تلفات انرژی کشور: یکی دیگر از ریشه های بالا بودن شدت مصرف انرژی تلفات در بخش های مختلف زنجیره ارزش انرژی است. تولید فرآورده های نفتی در پالایشگاه ها و تولید برق در نیروگاه ها با بازدهی کمی انجام می شود. خطوط انتقال برق، گاز و فرآورده های نفتی دچار اتلاف انرژی بالایی هستند.

 

5-نبود سبد بهینه سوخت در بخش حمل ونقل: برنامه مشخصی در کشور برای تعیین و سهم بندی انواع حامل های انرژی در بخش حملونقل وجود ندارد. به طور خاص، حملونقل خودروهای سواری با انواع سوخت های بنزین و گاز ( CNG ) انجام می شود. همچنین بالا بودن مصرف خودروهای تولید داخل، به مصرف بهینه سوخت در کشور آسیب زده است.

 

6- عدم تحقق کامل اهداف برنامه تزریق گاز به مخازن نفتی در سال های اخیر: برنامه های تزریق گاز به میادین نفتی به دلیل اهمیت و اولویت مصارف خانگی تاکنون چندان مورد توجه قرار نگرفته اند؛ به همین دلیل تولید بلندمدت میادین نفتی کشور تحت تأثیر قرار گرفته است. مطابق سند تفصیلی برنامه ششم توسعه در سال 1396 باید روزانه 125 میلیون متر مکعب گاز به میادین نفتی تزریق شود اما طبق آخرین آمارهای منتشرشده این عدد بین 80 تا 90 میلیون متر مکعب است.

 

7- سوزاندن اغلب گازهای همراه نفت: بخش عمده ای از گازهای همراه نفت تولید شده در میادین نفتی، به خصوص میادین فرا ساحل، به دلایل مختلف ازجمله هزینه بر بودن جمع آوری آن ها و فاصله دور این میادین از یکدیگر و از ساحل، در محل چاه سوزانده می شود. آمار سال 2016 بانک جهانی نشان می دهد ایران با سوزاندن 18 میلیارد مترمکعب گاز همراه در سال، در جایگاه دوم بعد از روسیه قرار دارد و به عبارت دیگر، یکی از کشورهایی است که بیشترین گاز همراه را می سوزاند. این گازهای سوزانده شده می تواند موارد مصرف متعددی مانند تولید برق، تزریق به میادین و... داشته باشد.

 

البته در این بین بخشی از کارشناسان معتقدند ترکیب وزارت نفت و حوزه نیرو و تشکیل وزارت جدیدی با عنوان انرژی می تواند مهم باشد و مزایای اصلی آن شامل:« 1. ایجاد متولی مشخص در بخش کلان انرژی کشور، 2. افزایش تمرکز در برنامهها و سیاست های انرژی، 3. تقویت وزارت نفت با ادغام بخش برق در آن، 1. حذف سازمان های مشابه و موازی در وزارتخانه ها، 5. افزایش کیفیت تحقیقات حوزه انرژی.» خواهد بود.