ایستانیوز:بخش مهمی از استراتژی ها ، هم برای دولتها و هم برای شرکتها ، از درون چالشهای محیطی می جوشد و بنابراین برعکس شیوه ای که بیشتر شرکتها در ایران عمل میکنند.
استراتژی های با محوریت متغیرهای درونی شکل نمی گیرد بلکه عامل تحمیل کننده استراتژی در ایران و برای شرکتها و حتی دولت ، فضای بیرونی است ، فضایی که به فضای کسب و کار موسوم شده است . در دهه هشتاد با مشارکت شستا، و یکبار دیگر با وزارت صنایع و بار سوم با مشارکت شرکت صنایع و آخرین بار با سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران محاسبات میزان آمادگی فضای کسب و کار کشور را با بیش از یکصد متغیر محاسبه کردیم .
نتیجه همه محاسبات ما این بود که فضای کسب و کار کشور نه تنها مشوق نیست ، بلکه در مقایسه با حدود یکصد کشور بسیار بازدارنده هم هست . تازه آنوقت وضع اقتصادی کشور خوب بود. خبری از تحریمها نبود و فشارهای بین المللی اثری تعیین کننده بر فضای کسب و کار کشور نداشت . الان چهره اقتصاد کشور تغییر کرده است و موانع جدی در اقتصاد رشد کرده است . چالش ها زیاد شده است و عده ای به دلیل بزرگی چالشها ، آنها را ابرچالش نامیده اند. فشار اقتصاد جهانی بر اقتصاد ایران زیاد شده است . با آمدن ترامپ این فشار بیشتر شده است . بنابراین فضای کسب و کار کشور آکنده از تهدیدات جدی شده است . حال سئوال این است که در این فضای کسب و کار بازدارنده چگونه باید کار کرد. جهت گیری کجا می تواند باشد؟ آیا در اساس می توان کارکرد؟ همه این سئوالات بسته به تحلیل ما از فضای کسب و کار دارد. اینکه این فضا چگونه خواهد بود و مرکز ثقل این فضا کجاست . به نظرم این مرکز ثقل وجود دارد و میتوان آن را چراغ راهنمای استراتژی ها نامید.
وقتی تمامی مشکلات و چالشهای محیطی اقتصاد ایران را فهرست کنیم، تقابل امریکا و به طور مشخص دولت ترامپ برجسته می شود. ترامپ کابینه اش را کاملا تغییر داده است و به عبارتی آن را رادیکالیزه کرده است . نیروهای ضد ایرانی در کابینه ترامپ زیاد شده است . اینکه ترامپ کابینه اش را بر اساس سیاستهای ایران تنظیم کرده باشد جای تردید وجود دارد، ولی در عین حال نمیتوان کتمان کرد که اثر سیاستهای جدید این تیم بر اقتصاد ایران بسیار جدی است. بنابراین بدون حاشیه برداشتم این است که مساله تحریمها مرکز ثقل تحولات اقتصادی و فضای کسب و کار کشور در سال ۹۷ خواهد بود و طبیعی است که همین عامل می تواند نقطه شروع استراتژی شرکتها در این سال باشد. ولی خود تحریمها و یا شدت آنها نمی تواند مولفه فضای کسب و کار باشد. بلکه اثر این تحریمها است که میتواند عناصر فضای کسب و کار کشور را تحت تاثیر قرار دهد. پرسش اساسی این است که سایه این تحریمها بیشتر کجا می افتد. شاید پاسخ آن خیلی فنی و دور از ذهن نباشد. تحریمها بیشترین اثر خود را بر بازار ارز و بازار پول می گذارد. بنابراین حساس ترین بخش فضای کسب و کار کشور در سال ۹۷ بازار پول ( عمدتا ساز و کار سیستم بانکی کشور) و بازار ارز است . دلیل اصلی این عمدگی از یک طرف به بحران موجود در سیستم بانکی کشور بر می گردد و از طرف دیگر به فشارهای احتمالی دولت ترامپ بر ورود ارز حاصله از صادرات نفت مربوط می شود که به طور مستقیم بازار ارز را نشانه می رود. این دو بازار هم به بازارهای دوقلو موسومند. یکی که دچار مشکل می شود بازار دیگر را به شدت تحت تاثیر قرار می دهد. یعنی اگر بازار ارز دچار التهابات جدی شود، این التهابات به سرعت به بازار پول سرازیر می شود. بنابراین تحریمها بیشترین اثر خود را روی حساس ترین بازارهای ایران خواهد گذاشت و ممکن است برای صاحبان کسب و کار که عمدتا گذشته گرا هستند و همیشه منتظرند که محیط آماده شود تا کار خود را توسعه دهند ، یک تهدید جدی باشد. مثلا اگر صنایع خودرو سازی ، مخصوصا آنهایی که با واردات CKD تولید میکنند، بخواهند با استراتژی های سال ۹۵ و ۹۶ حرکت کنند دچار مشکلات جدی خواهند شد. سایر صنایع نیز که به نوعی هزینه هایشان به قیمت دلار وابسته است از این شوک اثر قابل توجهی میپذیرند./ کانال بامداد
