این مَثَل یادگار بزرگ طلایه دار صنعت ایران است که می گفت : «رقم، رمق می خواهد». مردی که واردات کالاهای خارجی که از اواسط صفویه بازارهای ایران را اشباع کرده بود، در زمان او به نصف تقلیل یافت و درآمدهای ایران در اواخر کار او تا 5 برابر افزایش یافت. ایران در زمان امیر کبیر موفق شد برای اولین بار حضوری درخور توجه در نمایشگاه بین المللی کالا که در انگلیس برگزار شده بود، پیدا کند و کالاهای صنعتی تولید ایران را که همگی در زمان امیر پا گرفته بودند، معرفی کند.
قبلا نیز در دوران زندیه دادو ستد یا همان صادرات و واردات امروزی در شهرها و کشورهای همسایه به اوج خود رسیده بود .بازرگانان ایرانی از تسهیلاتی که کریم خان در اختیارشان گذارده بود، بیشترین بهره را می بردند؛آنها با پرداخت عوارض ماهانه ناچیز بابت اجاره کاروانسرا و بازاری که خان زند برای تجار ساخته بود به دادو ستد مشغول بودند.کریم خان در کمال بی سوادی که البته نمی توان در آن زمان بخاطر نداشتن مدرک دکتری اقتصاد از او خرده گرفت, می دانست که باید به بازرگانان تسهیلات ویژه داد و فضای کسب و کار مناسب را برای آنها فراهم نمود .دوقرن پیش در شهرها کارخانه های بزرگی وجود داشت که محصولات آنها به مشهد و هرات و از راه تبریز به دیگر شهرهای ایران منتقل می شد. صادرات کالاهای مختلف به بازارهای عثمانی نیز از طریق شهرها ی مرزی صورت می گرفت .
و اما بقول بعضیها امروز روز که با زمان کریم خان و امیرکبیر دو قرن فاصله داریم هنوز نتوانسته ایم درصادرات آنطور که باید موفق باشیم.البته پای صحبت تجار و بازرگانان که بنشینید درد و دلها ی زیادی دارند که یکی از آنها نداشتن تعرفه های ترجیحی کشورها است. چرا که ما هنوزعضو هیچ موسسه یا اتحادیه بین المللی تخصیص تعرفه های گمرگی نیستیم و بخش مهم این مشکل به انزوای دیپلماتیک و اقتصادی ایران در زمان تحریم ها برمی گردد.سازمان تجارت جهانی یکی از اتحادیه های مهمی است که ما فرسنگ ها تا عضویت کامل در آن فاصله داریم .اما چنانچه بتوانیم در زمان پساتحریم معروف از طریق دیپلماتیک مشکلات را حل کنیم و به عضویت موقت این سازمان درآییم , می توان امیدوار بود که با باز شدن مرزها, صادرات و واردات به میزان قابل توجهی افزایش یابد .
اما تجربه سالهای نه چندان دور ثابت کرده با توجه به اینکه عضو سازمان تجارت جهانی نبوده ایم , شاهد صادرات نفت خام و واردات بی‌رویه کالاهای فاقد توجیه از کشورهای دوست که بوده ایم .وجود محدودیت در مبادلات ارزی باعث شد که در دولت نهم درآمدهای حاصل از فروش نفت صرف واردات کالاهای بی ارزش عجیب و غریب نظیر6 تن الاغ ,ملاقه و ... از چین و ماچین گردد.البته کارشناسان اقتصادی معتقدند ازجمله عواملی که تأثیر به سزایی در رشد اقتصادی اکثر کشورهای در حال توسعه دارد، اتکا به تجارت خارجی است .بنابراین در آن زمان شاید این فقره واردات در تجارت خارجی چندان بی تاثیر در رشد اقتصادی و مبارزه با شرایط دشوار تحریم های اقتصادی غرب نبوده است!این در حالی است که نتایج حاصل از بررسیها نشان می‌دهد با افزایش یک درصد رشد واردات کالاها و خدمات ,یک درصد به نرخ رشدGDP اضافه می گردد.پس می توان نتیجه گیری کرد که واردات 6 تن الاغ و ملاقه چقدرمی توانسته دراین نرخ رشد موثر بوده باشد.!!!
