اصلاح ساختارهای صنعت بیمه

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)، سندیکای بیمه گران ایران طی دوره فعالیت خود همواره مسیر پر فراز و نشیبی را طی کرده و با وجود اینکه مهر تشکل صنفی بیمه گران بر پیکره اش حک شده اما از طی این سالها از انتقاداتی چون انفعال ، فقدان وحدت رویه در تصمیم گیری ها  ، فقدان نقشه راه منسجم همسو با ماهیت ذاتی و ... در امان نبوده است.

برخی فعالان صنعت بیمه لزوم تغییر ساختار سندیکا را پیشنهاد می دهند چرا که معتقدند با ساختار فعلی سندیکای بیمه گران نمی تواند اثر گذاری مطلوب و مورد نظر را در صنعت بیمه ایفا کند.

محمد علیپور ، دبیر کل سندیکا ، در این خصوص معتقد است ، برای اثر گذاری مطلوب سندیکا باید فراتر از این نگریست چرا که انتظار اثر گذاری از این تشکل صنفی  در صنعت بیمه ای که خود نیازمند بازبینی و اصلاح است ، انتظاری بهینه نخواهد بود، این تشکل صنفی در فضایی تنفس می کند که هنوز ساختارهایش بازنگری نشده است.

دبیر کل سندیکا معتقد است ، اگر ساختار صنعت بیمه را اصلاح نکنیم، راهکارهای موضعی و مقطعی منجر به عارضه دیگری می شود.

 * به نظر بسیاری بخش عمده چالش های فعلی سندیکا از  عدم وحدت رویه گرفته تا شرایط انفعالی به ساختار سندیکا مربوط می شود. به نظر شما آیا ساختار فعلی سندیکا نیاز به اصلاحات دارد؟

ـ بدیهی است که در دوره های قبل با وجود زحمت هایی که دبیر کل های قبلی کشیدند اما انتظاری که از سندیکا می رود برآورده نشد و برای اینکه بتواند جایگاه خودش را داشته باشد و نقش موثری در صنعت ایفا کند نیازمند اصلاحات است اما به نظر من باید فراتر از آن دید چرا که معتقدم کل نظام بیمه کشور نیازمند  بازبینی است.

مهمترین معضلی که سبب ایجاد چالش های فعلی در صنعت بیمه شده این است که خصوصی سازی در  سال 1380 بدون تجدید نظر در بسترهای قدیمی، ضوابط و ساختار ها شروع شد. در این راستا به نظر می رسد باید در ساختار  بیمه گری تجدید نظر شود که البته این امر منوط به تجدید نظر در نگاه دولت و مجلس و سایر نهادهای نظارتی بالادستی به صنعت بیمه است البته مشکل  دیگری را نیز باید به معضلات صنعت بیمه افزود ،  اینکه حدود سی سال است که صنعت بیمه ما ارتباط کمی با خارج از کشور دارد این در حالی است که بیمه علم توزیع ریسک است  و این مستلزم ارتباطاتی فراتر از ارتباط داخلی است.مضافاً اینکه تحریم ها نیز علاوه بر مشکل ارتباط ضعیف با خارج  بیمه کشور را از لحاظ علم و دانش و فن آوری های روز عقب نگه داشت اما همزمان با این امر خصوصی سازی هم اتفاق افتاد در حالیکه ساختار برای خصوصی سازی قوام نیافته بود و حتی به اندازه ظرفیت خودش هم نیروهای به روز نداشت و این ضعف بزرگی است. به نظر من همه این ها جای کار دارد و باید به آنها پرداخته شود. باید متولی داشته باشد تا در یک فرایند 5 یا ده ساله آسیب شناسی و راهکارهایی برای آنها مشخص شده تا بتوان به شرایط مطلوب رسید.

*همه این نکات برای تحقق نیازمند روندی بلند مدت هستند. راهکار کوتاه مدت شما برای تحقق بعضی از این مسائل چیست؟

به نظر من اساسی تر است که ابتدا این انگیزه در دولت و مجلس ایجاد شود و بادیدگاه بلند مدت سیاستهای لازم اتخاذ شود. کار سختی نیست و نیاز به کار فکری دارد. از همه مهم تر احساس مسئولیتی است که باید در دولت و مجلس ایجاد شود.

در سندیکا چه راهکارهایی دارید که در کوتاه مدت پاسخ دهد؟

سعی کردیم در این دوره  بیش از پیش از توان کارشناسی شرکت های بیمه استفاده کنیم. اما در  نهایت عملکرد  سندیکا به دلیل ساختارش آن گونه نیست که باید باشد  و ما با نمونه های استاندارد در جهان همچنان فاصله داریم . همه این ها نیازمند مطالعه و بازنگری در کل ساختار است. باید با مطالعه مرز حاکمیت و بخش خصوصی را مشخص کنیم البته لازم بذکر است که باید اراده ای برای اجرای آنها وجود داشته باشد  در غیر این صورت منتج به نتیجه نخواهد بود.

*از حرف های شما اینطور استنباط می شود که برنامه کوتاه مدتی برای تغییر ساختار ندارید.

ـ در حال حاضر بنا را بر این گذاشتیم که سندیکا  با مسایلی که اساس نامه و مقررات موجود بر عهده اش گذاشته است فنی تر برخورد کند که تا به حال هم همین کار را کردیم. در مورد ساختار داخل سندیکا در این چند ماهی که بنده هستم بحث های مفصلی داشتیم و نظرات متفاوتی از مدیرانی که عضو شورای عمومی هستند دریافت کردیم. جمع بندی نظرات تفاوت چندانی با آنچه که در حال حاضر است، نداشت. ما سعی کردیم بخش هایی را در بودجه و ساختار کلی که نیاز به تجدید نظر دارد را مدنظر قرار بدهیم و در نهایت بدنه صنعت بیمه را به سمت همگرایی و نتیجه گیری مشترک سوق دهیم.

*به نظر بسیاری ذات تشکلات صنفی در بخش خصوص این است که منافع شرکت های خصوصی را در نظر می گیرند. اما سندیکا اینطور نیست. به عنوان مثال مدیر عامل بیمه ایران که حدود پنجاه درصد از سهم بازار را در اختیار دارد عضو شورای مدیریت سندیکا است و به نظر می رسد این شرایط بر تصمیم گیری های سندیکا تاثیر می گذارد اینجاست که این شبهه ایجاد می شود که چگونه بخش خصوصی منافعش تامین خواهد شد؟

ـ چون ذات سندیکا  حرفه ای و صنفی است به نظر من باید بر مسائل حرفه ای و صنفی متمرکز باشد و این می تواند فارغ از دولت یا بخش خصوصی باشد. بیمه ایران قبل از انقلاب اسلامی هم دولتی بود اما حتی در مقرارت داخلی خودش هیچ تفاوتی با شرکت های خصوصی نداشته است. می توان با بیمه ایران هم مانند یک شرکت خصوصی برخورد شود.

بنابراین باید گفت اینجا مشکل بیمه ایران نیست و بعضی از مسایل ریشه دیگری دارد که قبلاً ذکر کردم. اگر ساختار را اصلاح نکنیم، راهکارهای موضعی و مقطعی منجر به عارضه دیگری می شود.ضمن اینکه باید تاکید کنم بیمه ایران دولتی است اما در سندیکا فقط از موضع حرفه ای و صنفی برخورد می کند و نه سهم بازار و نماینده دولت.

*آیا واقعا بیمه ایران موفق شده است از این موضع وارد عمل شود؟

ـ دولتی بودن بیمه ایران آنقدر  که بزرگی آن موثر بوده، تاثیری نداشته است. اما قطعاً این بزرگ بودن در انتخابات  و یا بعضی فعل و انفعالات دیگر تاثیر گذار است. اما در اینجا بیش از دولتی بودن بیمه ایران مساله مهم این است که حضور بیمه ایران در شورای عمومی سندیکا به لحاظ حرفه ای در راستای منافع کل صنعت  و بخصوص یکپارچگی  صنعت بیمه باشد.

*یکی از انتقادات به سندیکا حضور مدیرانی است که سال ها است در صنعت بیمه حضور دارند و در تصمیم گیری های مهم سندیکا نقش پررنگی دارند.

ـ اگر آن افراد ، سوابق موفقی داشته باشند و به روز باشند قطعاً دیگران نظر آنها را جویا می شوند. ملاک مدیریت موفق، دانش لازم و عملکرد خوب است. شاید مطرح کردن و صف بندی مدیران قدیم وجدید، خدای ناکرده برای این باشد تا ملاکهای کارآمدی و لایق بودن مدنظر قرار نگیرد.

*منظور از این سوال این است که با وجود تاثیر و حضور پررنگ افراد با تجربه و نفوذی که بر روند تصمیم گیری ها دارند، فقدان استفاده از همه نیروهای صنعت بخصوص جوانترها علی الخصوص در جایی مانند سندیکا خودش را نشان می دهد.

ـ پیش از این هم اشاره کردم زمانی که اوضاع حرفه ای و کاری ما در  چارچوب خودش قرار نداشته باشد  این موضوعات کوچک همیشه حاشیه ساز می شوند. این یکی دو سال گاهی بحث بر سر قدیم و جدید بوجود آمده بود که این هم از عوارض عدم قرار گیری مسائل در جای خودش است.

به اعتقاد من با شتاب خصوصی سازی در صنعت بیمه، رشد نیروی انسانی کندتر از روند خصوصی سازی و افزایش تعداد شرکتهای بیمه بوده و ان شاء الله به مرور نیروهای جوان و باسواد  باتجربه تر شده و در مدیریتها نقش بیشتری پیدا خواهند کرد.

اقتصاد ایران یک اقتصاد 80 میلیونی است و نیاز به سازمانهای بزرگ و قوی بیمه ای دارد اما همچنان گلوگاه پیشرفت ما به نظر من نیروی انسانی است که اگر خوب مدیریت می شد و شتاب خصوصی سازی و تأمین نیروی انسانی  آن هماهنگ می گردید نتایج بهتری حاصل می شد. اما اینگونه نشد که  هیچ؛ تحریم هم وضعیت را بغرنج تر کرد. معتقدم  بیشتر این ناکارآمدی ها نتیجه سیاستهای دوران آقای احمدی نژاد است.

ضمن اینکه بحث پیر و جوان و قدیم وجدید مهم نیست. مدیر چه 80 سال سن داشته باشد و چه 30 سال، اگر نیاز بازار و مقتضیات روز را درک نکند مدیر خوب و با کفایتی نیست. معتقدم اگر این دو جریان کنار هم باشد و با هم همکاری کنند، نتایج بهتری حاصل خواهد شد.

*با همه این اوصاف صنعت بیمه به نیروهای جوان هم نیازمند است. در سال حجم زیادی از فارغ التحصیلان این رشته وارد بازار کار می شوند

ـ از زمانیکه در دانشگاه تدریس می کردم در مورد این مسئله بسیار حساس بودم. سوال اینجاست که این فارغ التحصیلان چه اندازه متخصص از دانشگاه بیرون می آیند.

دانشجوی بیمه کلا 28 واحد بیمه ای که می شود 10 یا 12 درس، را باید  بگذارند، که همین هم با نواقص زیادی از نظر وقت و نظم و استاد انجام می شود. بعنوان مثال آموزش ریاضی و آمار بیمه در این رشته بسیار ضعیف است. در زمان تحصیل ما  انواع و اقسام دروس ریاضی را داشتیم اما اکنون کیفیت بسیار افت کرده است.  با کیفیت آموزشی غالباً ضعیف و بعضاً مدارک پولی، دیگر ادعای قدیم و جدید محلی از اعراب ندارد. ملاک باید کیفیت کار و عملکرد باشد.

*در اینکه نسل شما نسل با علم و دانش هست شکی نیست، اما همین نسل شما تا چه اندازه در تربیت نیروهای متخصص موفق عمل کرد؟

ـ تعدادی  از شرکتها در این زمینه خوب عمل کرده اند و نیروهای خوبی برای خود تربیت تربیت کرده اند، که چه تجربه بیشتر کسب کنند، نتایج درخشان آن بیشتر نمایان خواهد شد. هرچه می گذرد توجه شرکتها به این امر بیشتر می شود.

 زمانی که  من مدیر عامل بیمه آسیا شدم در اولین اقدام بین افراد شرکت حدود 40نفر را انتخاب کردیم، همه آنها را ارتقا دادم، مجوز برگزاری یک دوره MBA گرفتم، آقای دکتر اعرابی مسئول برگزاری دوره بودند سعی کردیم دوره را با نظم و کیفیت و اساتید مبرز برگزار کنیم. همچنین تعدادی از مدیرانی که بازنشسته شده بودند را به عنوان مشاور در  کنار مدیران جوان قرار دادیم.  تا توانستیم خلاء مدیران باتجربه ای که به یکباره بازنشسته شده بودند را به مرور پر کنیم. که این امر در کنار سایر اقدامات اصلاحی و آموزشهای وسیع شرکت را در وضعیت بسیار مطلوبی قرار داد.

یا درپی راه اندازی بیمه ما و نزدیک به چهارسال بعد زمانی که من از آنجا بیرون آمدم از 360 نفر پرسنل بجز حدود 30 نفر بقیه کمتر از 35 سال سن داشتند. می توانم با قطعیت بگویم بسیاری از این نیروهای جوان به دلیل گزینش دقیق و آموزش هایی که دیدند در صنعت بیمه مانند نداشتند. تعداد زیادی ازآنها  دکتر و عضو هیئت علمی شدند. یا بورسیه های بسیار معتبر گرفتند. در بین افراد بالای 35 سال هم چهار نفر باسابقه مدیرعاملی  شرکت بیمه و تعدادی دیگر که سوابق معاون و هیأت مدیره و مدیران شاخص که همه از خوشنام ترین نیروهای صنعت بیمه بودند قرار داشتند و نتیجه آن شرکتی شد که امیدوارم مانند آن تکرار شود. معتقدم دانش و تجربه باید کنار هم حرکت کند.

*برنامه جدید برای استفاده از مشاورین در سندیکا دارید؟

ـ همانطور که عرض کردم هدف من به کارگیری قابلیت ها در  بدنه شرکت ها است. تا زمانی که  فضای کار در سندیکا افزایش نیابد ناچاراً بر روی نیروی شرکت ها متمرکز خواهیم بود.

*به همین دلیل هم شورای هماهنگی مرکز استان ها را ایجاد کردید؟

بحث شورای هماهنگی مرکز استان ها  موضوعی متفاوت است. به منظور  همگرایی بیشتر فعالیت شرکت های  بیمه در استانها این اقدام صورت گرفته است. در تهران سعی می شود همگرایی  بین  شرکتهای بیمه در قالب سندیکا با ایجاد زبان مشترک در موضوعاتی  که مبتلابه صنعت بیمه است صورت گیرد. تلاش می کنیم همین تعامل را  در استان ها نیز تقویت کنیم که مشکلات مخصوص به خودشان را دارند. معمولا جلسات آنها با نظم کامل و  با رای گیری آزاد و منصفانه انجام می شود. و ما هم سعی می کنیم مطالبی را که لازم و مفید است به آنها منتقل کنیم خوشبختانه استقبال از جلسات در استان ها خیلی خوب است.

سعی ما براین است که آنها را به وحدت رویه ای برسانیم. اگر مشکلی دارند با هم در میان بگذارند و راهکارها را هم با هم به اشتراک بگذارند. در مجموع همگرایی و همکاری و تفاهم، اصل اساسی شورای هماهنگی استان ها است.

*با توجه به انچه که در قانون اشاره شده است، یکی از کارکردهای سندیکا این است که ضمن دفاع از حقوق اصنافی که زیر مجموعه ان هستند می تواند حلقه اتصالی باشد با نهاد های بالادستی و سازمان ها دیگر در جهت تسهیل فرایند بیمه گری و کمک به بیمه مرکزی. سوال اینجا است که در دوران شما سندیکا در این راستا چقدر موثر عمل می  کند؟

ـ در این زمینه موارد مهمی مطرح است مانند عوارض شخص ثالث، مالیات ارزش افزوده، مسائل حاکمیت شرکتی با بیمه مرکزی وبورس، همکاریهای اتکائی و غیره که ان شاء الله سعی داریم با کمک شرکتها و همکاری بیمه مرکزی موارد تا حصول نتیجه مطلوب پیگیر نمائیم. بعنوان مثال در حال حاضر حدود 40 درصد حق بیمه شخص ثالث بصورت  عوارض متعدد از صنعت بیمه خارج می گردد در حالیکه بیمه باید مورد حمایت باشد نه آنکه آنرا با وضع عوارض برای افراد جامعه گران کنند که باعث  کاهش رغبت مردم به خرید بیمه نامه می شود. این نمونه ای از معضلات است که صنعت بیمه باید در تعامل با نهادهای دیگر ان را حل کند.

*پی گیری هایی هم در این رابطه انجام شده است.

ـ این وظیفه را بیمه مرکزی چون از بدنه دولت محسوب می شود بر عهده دارد. ما هم در حدی که بتوانیم، از طرقی که موثر هستند، ارتباط داریم تا همگرایی و همکاری ایجاد شود و ذهنیت منفی به مرور زمان از بین برود و استفاده مردم از بیمه مطلوب تر شود.

*انتقادی که  به صنعت بیمه می شود ارتباط نه چندان مناسب با اتاق بازرگانی است  در این خصوص نظرتان چیست؟

ـ ارتباط تا اندازه ای بوده، هرچند که باید گسترده باشد و البته از سوی اتاق هم باید پذیرش بیشتری وجود داشته باشد. در هر صورت سندیکا وظیفه خود می داند در این زمینه بیشتر تلاش کند.

*بحث اینکه سندیکا می تواند در زمینه تکنولوژی و زیر شاخه های فن آوری اطلاعات به شرکت های بیمه و بیمه مرکزی کمک کند نیز مبحث مهمی است به همین منظور قرار بود تا جمع آوری داده ها انجام شود در چه مرحله ای است؟

ـبحث پرداختن به فناوری اطلاعات از دو منظر قابل بررسی است ،یکی اینکه  در ساختار سندیکا حوزه کاری در این رابطه ایجاد  شود که البته در این چند ماه که من در سندیکا حضور دارم در کمیسیون ها و شورای راهبردی اجماع نظر لازم در این رابطه وجود ندارد. منظر دیگر این است که شاید خود سندیکا درگیر انجام وظیفه در این رابطه نشود اما نقش هدایتگر را داشته باشد. این بحث را تا اندازه خوبی  و بیشتر  از سابق به آن پرداخته ایم مثل کد یکتا که پس از نزدیک به یک سال بحث های مختلف، اخیراً با برگزاری جلساتی به نتیجه خوبی رسیدیم. در مورد پایگاه مشترک اطلاعات شرکت ها که برای جلوگیری از تقلبات مطرح است، نظر شرکتها طیف گسترده ای دارد به همین خاطر هنوز به جمع بندی نرسیده است.  این ها جز مباحث روز ما است. چون نظرات گسترده است جمع بندی آن سخت است. سعی خود من این است که حداقلی را برای شروع  توافق کنیم که دوستان متوجه مطلوبیت اولیه آن بشوند تا مزیت های بعدی را به آن اضافه کنیم.

* تصمیم گیری نهایی در خصوص خودروهای صفر کیلومتر به کجا انجامید؟

ـ خودروسازان به دلیل منافعی که در این زمینه دارند در برابر طرح یکپارچه شرکت های بیمه مقاومت می کنند. در واقع حق بیمه را از خریداران خودرو دریافت می کردند نقد می گرفتند اما با شرکت ها بصورت اقساطی حساب می کردند که همان اقساط را هم نمی پردازند ما در این رابطه انتظار داشتیم در اردیبهشت یا خرداد با خودروسازان به روشهای منسجمی برسیم که هنوز موفق نشدیم.

*در مورد سامانه ای که بیمه ایران معرفی کرده است چه نظری دارید؟

ـ سامانه و سیستم فقط برای آن است تا سهم شرکت ها را تعیین کند و بیمه نامه را ارجاع دهد. اصل این است که نحوه عمل به قرارداد چگونه باشد و خودرو ساز عملکرد درستی داشته باشند و در غیر این صورت باید تجدید نظر شود.

*در خصوص فعالیت های اخیر سندیکا بیشتر توضیح دهید؟

ـ  همانطور که عرض کردم در سندیکا مشارکت  مدیران و کارشناسان صنعت بیمه بیشتر شده است و سعی گردیده تصمیمات و نظرات حاصل مشارکت خبرگان صنعت باشد. برای گسترش فعالیت سندیکا و پرداختن به وظایف جدید  علاوه بر استفاده نیروهای متخصص شرکتها، خود سندیکا نیز باید نیروهای تمام وقت داشته باشد که آن نیاز به بودجه و ساختمان وسیع تر دارد. البته زمینه تبادل نظر بین مدیران شرکتها بیشتر شده است. ان شاء الله سیستم ویدئو کنفرانس را راه اندازی خواهیم کرد تا در وقت و بودجه صرفه جویی کنیم و مدیران بیشتر در بحث ها مشارکت داشته باشند.

*بیمه درمان چطور؟

ـ در زمینه بیمه درمان کار کارشناسی سنگین و خوبی کردیم. به بیمه مرکزی پیشنهاد دادیم و بحث های خوبی هم در این زمینه داشتیم.قرار بر این است که جلسات ادامه پیدا کند و سندیکا هم پیشنهاد کامل و مفصلی داده و آسیب های بیمه درمان در این چند سال را مشخص کرده است و در حال پیگیری هستیم.

*مطلبی هست که بخواهید به آن اشاره نمائید.

یکی از مهم ترین بحث ها، بحث تلفات جاده ای است. متاسفانه با چند تصادف اخیر، قابل تامل تر شده است موضوع مهمی است که باید بصورت جدی در رابطه با آن کار شود. اما نکته ای که شاید متفاوت از قبل باید به آن توجه شود اینکه، تا به فکر راه چاره برای این تلفات می افتیم عامل کیفیت خودرو و جاده را یادآوری می کنیم. اما به نظر من نقش نیروی انتظامی بسیار مهم تر است. وزیر راه وو دادستان کل کشور در مصاحبه تلویزیونی از نقاط حادثه خیز و بودجه و این مسایل حرف می زدند این در حالی است که جاده حادثه خیز در همه جای دنیا وجود دارد. از طرفی درست است که باید خودروساز را در راستای تولید خودروی با کیفیت کنترل کرد، اما این ضعفها دلیل نمی شود دراعمال مقررات کوتاهی کنیم تا عوامل خطرزا خسارات بیشتری ایجاد کنند. اما نمی توانیم بر فرض ایده آل بحث کنیم. بنابراین نقش مقررات و اعمال آنها از همه مهم تر است.

* سندیکای بیمه گران چه نقشی می تواند ایفا کند؟

ـ همواره با تلفات جاده ای اسم بیمه ها می آید، چون پرداخت خسارت مطرح می شود.  اما آنچیزی که برای بررسی مقدم است و منتهی به این تلفات می شود؛ جاده، خودرو، راننده و مقررات است. اگر جاده و خودروی نامناسب داریم نتیجه اش این نیست که حتماً باید تلفات را بپذیریم. اجرای مقررات ترافیک مشکل اصلی است که باید تجدید نظر شود. ما به عنوان صنعت بیمه در آخر این خط هستیم اگر چه به سهم خود جلسات مستمر با نیروی انتظامی داریم