ترامپ و اقتصاد ایران

 این نرخ هاى رشد هر چند که از استخراج و صدور نفت و گاز و همزمان با استفاده از ظرفیت هاى خالى اقتصاد ایران ایجاد شد ولى  در هر حال براى اقتصاد ایران ارزش دارد. پس از این تحولات با روى کار آمدن ترامپ دوباره بحث برجام و تحریم هاى اقتصادى مطرح شد و دوباره اقتصاد ایران وارد یک گام دیگر از تهدید و بنابراین تردید شد. دوباره این پرسش میان مردم مطرح شد که با اجرایى شدن تهدید هاى ترامپ اقتصاد ایران وارد چه وضعیتى خواهد شد. آیا باز نرخ ارز بالا مى رود و باز التهابات بازار سر به آسمان مى کشد. این مساله جدا از نشان دادن نگرانى مردم از دور جدید تحریمها ، براى سیاستگزاران  نظام هم ضرورى است که ترتیبات لازم را براى آمادگى براى اعمال سیاست هاى درست اقتصادى ببینند. بنابراین ما با دو پرسش روبرو هستیم . پرسش اول این است که آیا ترامپ تهدید هاى خود را عملى خواهد کرد یا نه و پرسش دوم هم این است که اگر تهدید هاى خود را عملى کند چه اتفاقى براى اقتصاد ایران مى افتد. در این یادداشت به پرسش اول میپردازم .  

ابتدا بهتر است گزینه هاى متصور تحقق حرفهاى ترامپ را بررسى کنیم . چندین احتمال مطرح است . اول اینکه ترامپ موفق شود که اروپا را متقاعد کند که از توافق برجام خارج شود. این بدترین گزینه است و داراى کمترین احتمال ، حتى نزدیک به صفر . دوم ترامپ ممکن است تصمیم بگیرد که تنها از برجام خارج شود. یعنى اروپا هم چنان با  ایران تفاهم خود را ادامه دهد و امریکا با خروج از برجام  دست به تحریم هاى جدید بر علیه ایران بزند. این گزینه احتمال بیشترى نسبت به گزینه اول دارد ولى به نظرم باز احتمال زیادى ندارد. گزینه سوم تفاهم جدید و تغییرات محدود در برجام است که ممکن است با موافقت ایران و کشورهاى اروپایى همراه باشد. در این صورت برجام با تغییراتى ادامه خواهد داشت که در این صورت محتواى برجام تغییر نخواهد کرد ولى شرایط خروج ایران از برجام تغییر میکند. این گزینه احتمالش از گزینه اول و دوم بیشتر است . گزینه چهارم این است که ترامپ کار خاصى نتواند انجام دهد. معمولا سیاستمدارانى که کهنه کارند هیچ موقع نیت هاى خودشان را به سادگى اعلام نمیکنند. و وقتى یک سیاستمدار حرکت خود را اعلام میکند معنایش این است نمیخواهد کارى بکند. از این گونه حرفهاى ترامپ در گذشته نه چندان طولانى  زیاد است. به نظر میرسد که ترامپ بیشتر با توپ و تشر و تهدید هاى کلامى  میخواهد کار خود را جلو ببرد و البته با حساس جلوه دادن تهدیدات داخلى و خارجى به خوبى توانسته است موج مثبتى در اقتصاد امریکا ایجاد کند . نمونه اش بالا رفتن شاخص S&P  در امریکا است که مرز روانى و تاریخى ٢٥٠٠ را پشت سرگذاشت . یعنى جامعه سرمایه گذارى امریکا ، که از افراد بسیار محاسبه گر و با هوش تشکیل شده ، نظرش در مورد آینده اقتصاد امریکا مثبت است . اینکه نتیجه مانورهاى ترامپ نامشخص است بحثى نیست ، ولى از الان باید بدانیم که اگر مانعى بر پیاده سازى و اجراى برجام ایجاد کند و تحریم هاى دیگرى بر ایران اعمال کند ، اقتصاد ایران به کدام جهت حرکت خواهد کرد و متغیرهاى اقتصادى چگونه خواهند شد. در هر حال به نظر میرسد که ترامپ از ایران نمیگذرد و به هر شکل شده در تلاش است تا براى ایران مانع تراشى کند. اقداماتى که به نظر میرسد ترامپ قصد دارد به برجام اضافه کند ضمانت گرفتن از ایران که در آینده دور ایران قادر نباشد هیچ اقدام هسته اى و یا فعالیت تولیدى در این زمینه داشته باشد. گذشته از آن براى دولت ترامپ بسیار مهم است که نقش دولت جمهورى اسلامى ایران در منطقه کاهش یابد. گذشته از اینها فکر میکنم براى ترامپ بسیار مهم باشد که حق بازرسى از  صنایع نظامى را داشته باشد و این همان نقطه حساس جمهورى اسلامى ایران است و از قبل هم موضع ایران مشخص بوده است که تحت هیچ عنوان اجازه بازدید از مراکز نظامى را نخواهد داد. حداقل

به نظر میرسد که این ها  مسایلى است که ترامپ اصرار دارد که به توافق برجام اضافه کند. بدیهى است که ایران به سختى با این خواسته ها مخالفت میکند و همین مساله یکبار دیگر رابطه ایران و امریکا را وارد دور جدیدى از خصومت و تضاد خواهد کرد و پیش بینى مى شود که این شرایط طولانى خواهد شد.  

بنابراین میتوان گمانه زنى کرد که در دور جدید این تفاهم به آسانى به دست نیاید و پیش بینى مى شود که روابط سیاسى ایران و آمریکا وارد یک مرحله پرتنش جدید خواهد شد که در هر حال اقتصاد ایران را تحت تاثیر قرار خواهد داد.  / کانال بامداد