ایستانیوز:نرخ ارز در ایران از اوایل دهه ۹۰ وارد مدار دو نرخی شد؛ در ۶ سال گذشته نوسانات بازار ارز به قدری پردامنه بود که در مقاطعی، سه نرخ برای ارز در نظر گرفته شد. از زمانی که میان نرخ رسمی و نرخ آزاد دلار فاصله افتاده، فعالان اقتصادی از رانت موجود در این جدایی سخن می‌گویند.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)،مطالبه تک‌نرخی کردن ارز اما از زمانی ایجاد شد که آرامش به بازار ارز بازگشت. از میانه‌های سال 92 بازار ارز به‌سوی آرامش پیش رفت و فاصله نرخ رسمی و آزاد کاهش یافت. رئیس کل بانک مرکزی، اجرای سیاست تک‌نرخی را به پس از توافق هسته‌ای و رفع تحریم‌ها موکول کرد. بر همین اساس از دی 1394 انتظار برای اجرای این سیاست افزایش یافته است. ولی‌الله سیف اما درحال‌حاضر شرط تک‌نرخی‌شدن ارز را عادی‌شدن روابط بین‌المللی بانکی می‌داند. در این شرایط فعالان بخش‌خصوصی اما از بانک مرکزی انتظار دارند، روند اصلاحات نرخ ارز را با سرعت بیشتری دنبال کند.
عضو هیأت نمایندگان اتاق ایران معتقد است: یکسان‌سازی نرخ ارز از اصول اولیه جذب سرمایه‌گذاری است و می‌تواند به اقتصاد ایران رونق دهد و باید در این مسیر گام برداریم.
سیدحسین سلیمی با اشاره به لزوم برقراری بعضی قوانین بین‌المللی در بانک‌ها گفت: کشور ما چندین سال در تحریم بوده است و پیاده‌کردن قوانین بین‌المللی بانکی مانند کامپلاینس یا کفایت سرمایه به‌راحتی نیست و در طول یک سال هم انجام نمی‌شود و به چندین سال زمان نیاز دارد.
این عضو هیأت نمایندگان اتاق ایران افزود: صادرکنندگان می‌گویند با توجه به اختلاف تورمی که در داخل و خارج است، نمی‌توانند کالای خود را صادر کنند. اگر فکر کنیم همین فردا که ارز یکسان‌سازی بشود، بسیاری از مشکلات حل می‌شود، این فکر درست نیست. بسیاری از قوانین ما مانند قوانین کسب‌وکار مشکل دارند و باید اصلاح ساختار صورت گیرد و این فقط یکی از مشکلات مسئله ارز است که باید در کنار مسائل دیگر حل شود.
لازمه جذب سرمایه‌گذاری خارجی
فریال مستوفی، عضو هیأت نمایندگان اتاق ایران گفت: یکی از موضوعات اصلی ما یکسان‌سازی نرخ ارز است و با توجه به اینکه پیش‌بینی‌شده در برنامه ششم، 50 میلیارد دلار جذب سرمایه داشته باشیم، باید ببینیم آیا بدون یکسان‌سازی نرخ ارز، انجام این کار ممکن است؟ سرمایه‌گذار، پول خود را به کشور می‌آورد اما اینکه با چه نرخی، پولش را خارج کند برای وی مهم است.
محسن حاجی‌بابا، عضو هیأت نمایندگان اتاق ایران با بیان اینکه در مجموعه بانک مرکزی روی یکسان‌سازی نرخ ارز اجماع نیست، گفت: وقتی 1200 هزار میلیارد تومان سپرده در بانک‌ها وجود دارد، یکسان‌سازی ناموفق خواهد بود زیرا این میزان پول، اگر آزاد شود با دلار 10 هزارتومانی هم حریف آن نمی‌توان شد. وقتی سود 22 درصد به سپرده داده می‌شود، نمی‌توان ارز را یکسان‌سازی کرد. اول باید بانک مرکزی یک هماهنگی بین حجم و نرخ سود تسهیلات بانکی به‌وجود بیاورد.
عضو هیأت نمایندگان اتاق تهران با اشاره به اینکه همیشه در مورد یکسان‌سازی نرخ ارز صحبت کرده‌ایم، گفت: از زمان دولت دهم می‌شنویم که همه دولتمردان و دولت‌ها می‌گویند ارز تک‌نرخی می‌شود و قول آن را می‌دهند اما هیچ فرایندی هم برای تک‌نرخی‌شدن تعریف نمی‌کنند و همیشه بهانه‌هایی می‌آورند تا ارز تک‌نرخی نشود.
مهدی پورقاضی افزود: در‌این‌زمینه یک لابی قدرت وجود دارد که نمی‌تواند از این تفاوت نرخ و سودی که به‌دست می‌آورد بگذرد و شرایطی که عنوان می‌کنند همه بهانه است. مشکل این موارد نیست مشکل این است که اراده تک‌نرخی‌شدن ارز وجود ندارد.
نرخ ارز، واقعی شود
رئیس کنفدراسیون صادرات ایران با تأکید بر لزوم واقعی‌شدن نرخ ارز گفت: واقعی‌بودن نرخ ارز در کنار تک‌نرخی‌شدن باید دیده شود؛ در غیر‌این صورت به سرنوشت شکست تک‌نرخی‌کردن ارز در سال 72 منجر خواهد شد.
محمد لاهوتی افزود: صادرکنندگان هیچگاه به‌دنبال افزایش نرخ ارز نیستند بلکه مطالبه‌گر اجرای یک قانون مغفول هستند که در هیچ‌یک از دولت‌ها اجرا نشده و از برنامه سوم تاکنون هم وجود داشته است؛ به‌نحوی‌که نرخ ارز، متناسب با افزایش تورم، تعیین شود.
او معتقد است که وقتی نرخ ارز، متناسب با تورم افزایش نیابد، عملا به تولید لطمه وارد می‌شود و فرصت رقابتی را از دست می‌دهد؛ درعین‌حال فرصت در اختیار واردات رسمی و غیررسمی و به‌ویژه قاچاق قرار می‌گیرد.
به نوشته اتاق بازرگانی و صنایع و معادن ایران،لاهوتی گفت: موضوع حمایت از صادرات مطرح است و افزایش نرخ ارز، مطرح نیست زیرا افزایش نرخ ارز، افزایش صادرات را در پی ندارد بلکه افزایش نرخ ارز متناسب با تورم، حفظ صادرات را در پی خواهد داشت؛ به این معنا که برای افزایش صادرات، مقدمات دیگری را نیز باید پیاده کرده و کارهای دیگری را انجام داد.
او همچنین با اشاره به فرصت پیش‌آمده در بازار قطر برای ایران گفت: اکنون بازار قطر را به‌دلیل نداشتن سیستم بانکی، نمی‌توانیم در اختیار داشته باشیم؛ این در شرایطی است که نظام بانکی ایران فقط با چند بانک کوچک اروپایی رابطه برقرار کرده است که عملا کاری را از پیش نمی‌برد؛ بنابراین تا زمانی که سیستم بانکی به شرایط عادی برنگردد و صادرکنندگان ارز را در حساب خود دریافت نکنند، نمی‌توانند از سیستم بانکی در مراودات خود استفاده کرده و ضرر این کار برای صادرکنندگان، بیشتر از بانک مرکزی و دولت است زیرا هزینه صرافی به‌مراتب بالاتر بوده و ریسک بیشتری دارد.
بازار ارزی در کشور نداریم
عضو هیأت نمایندگان اتاق ایران بر مشخص‌کردن نظام ارزی در کشور تأکید کرد. زیتون‌نژاد گفت: باید مشخص کنیم نظام ارزی ما چیست؟ سه نوع نظام ارزی بیشتر در دنیا نداریم. شناور آزاد یا کنترلی یا شناور مدیریت‌شده و به نظر بنده ما در کشور تعریف درستی از نظام ارزی خود نداریم زیرا دولت در مقاطع مختلف به گونه‌های مختلف عمل می‌کند.
سیدرضا زیتون‌نژادموسویان افزود: ما به‌جای الزامات باید از چالش‌ها صحبت کنیم. یکی از چالش‌های مهم در‌این‌زمینه نقش 85 درصدی دولت در اقتصاد است که باید اصلاح شود. عرضه‌کننده و مصرف‌کننده بزرگ ارز در کشور، دولت یا مؤسسات دولتی و شبه‌دولتی هستند و درجایی که 70 درصد مصرف‌کننده و عرضه‌کننده خود دولت است، اصلا بازاری شکل نمی‌گیرد و دولت هر کاری که می‌خواهد انجام می‌دهد.
فاطمه شعبانی، عضو هیأت‌رئیسه اتاق ایران و عراق با اشاره به بعضی از تجارب کار خود در این کشور گفت: چگونه است که در عراق بدون بیمه می‌توانند همه کالاها را وارد و خارج کنند و چطور است که با نداشتن سواد بانکی در مورد قوانین، نرخ ارزشان مشخص است و با بانک‌ها کار می‌کنند. آیا آنجا اصلاح ساختار بانک انجام‌شده؟ آیا در آنجا سواد بانکی وجود دارد؟
شعبانی افزود: اما ما در ایران با این‌همه سطح سواد بانکی و تحصیلات و نیروی انسانی جوان برای انجام یکسان‌سازی نرخ ارز، محتاج اصلاحات بانکی هستیم.
هفته گذشته نشست بررسی الزامات و نتایج یکسان‌سازی نرخ ارز با حضور معاون ارزی بانک مرکزی توسط کمیسیون بازار پول و سرمایه اتاق ایران برگزار شد.
معاون ارزی بانک مرکزی در این نشست با اشاره به برخی الزامات یکسان‌سازی نرخ ارز تأکید کرد که هنوز شرایط برای انجام یکسان‌سازی پایدار مهیا نیست و همچنین حفظ یکسان‌سازی از انجام آن مهم‌تر است.
