ایستانیوز:بورس کالا یکی از ارکان اصلی بازار سرمایه ایران است که از ابتدای فعالیت تا روز گذشته سهم قابل اعتنایی را در بین همه بورس‌ها داشته است. تازه‌ترین آمارها هم نشان می‌دهد ۳۵ درصد ارزش کل بازار سرمایه ایران به بورس کالا تعلق دارد.
به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی (ایستانیوز)،توسعه ابزارهای معاملاتی برای همه محصولات و بازارها، تقویت ارتباط با بورس‌های خارجی، پیگیری سیاست‌های معاملاتی تازه و مدرن در بازارهای معاملاتی و گسترش آن، پذیرش انبار در داخل و خارج از کشور و... محور گفت‌وگو جهان صنعت با مدیر عامل بورس کالا در روزی بود حامد سلطان‌نژاد به صراحت از توسعه بازارها و ابزارهای معاملاتی دفاع و اعلام کرد «توسعه بازارهای کالایی از طریق انبارها شکل می‌گیرد». با ادامه این گفت‌وگو همراه باشید.
سهم بورس کالا در تامین مالی برای سال‌جاری تا چه میزان محقق شده است؟
براساس برنامه‌ریزی‌های از پیش تعیین شده هدف تامین مالی سال 95 در بورس کالا، یک‌هزار میلیارد تومان بدون در نظر گرفتن تامین مالی از سوی دولت بود که تا پایان سال پوشش خواهد شد. افزون بر این تا روز گذشته بیش از سه هزار میلیارد تومان تامین مالی دولت در بورس کالا انجام شده است که 650 هزار میلیارد تومان از سوی دولت برای گندم صورت گرفت. در سویی دیگر براساس آمار موجود تامین مالی شرکت‌ها با استفاده از سلف موازی کمک قابل توجهی را برای آنها در پی داشته است. به طور مثال در بین شرکت‌های پتروشیمی سه شرکت و حتی ذوب‌آهن برنامه‌های تامین مالی را در دستور کار خود قرار داده‌اند. همه این برنامه‌ها نشان می‌دهد که افق تامین مالی شرکت‌ها در بستر بورس کالا روشن و توسعه محور است.
آیا ارزش و حجم معاملات در بورس کالا براساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته در مسیر مطلوبی قرار دارد؟
براساس آمارهای موجود ارزش معاملات بورس کالا تا روز گذشته بالغ بر 50 هزار میلیارد تومان بوده که 35 درصد ارزش کل بازار سرمایه را شامل می‌شود و در عین حال پیش‌بینی می‌کنیم که تا پایان سال از 60 هزار میلیارد تومان هم عبور کند. حجم معاملات هم در بسیاری از بازارها و بخش‌های معاملاتی متوازن و مثبت است. بخش عمده از این رشد به‌خاطر بازار مشتقه سکه است که این وضعیت نشان می‌دهد اگر اساسا بازار مشتقه تقویت شود، بر کلیت معاملات تاثیرات قابل اعتنایی را بر جای خواهد گذاشت همچنین با تسهیل روند معاملات در یک بازار شفاف مشکلات موجود هم کمتر خواهد شد. به طور مثال اگر بازار مشتقه ارز راه‌اندازی شود باعث می‌شود تا علاوه بر تسهیل‌سازی معاملات این بازار، حجم معاملات هم ارتقا یابد و بخشی از مشکلات فعلی حل خواهد شد. در شرایط فعلی، همه شرایط راه‌اندازی بازار مشتقه ارز آماده است اما در حال حاضر بانک مرکزی درصدد مرتفع کردن پیش‌نیاز‌های مقدماتی است تا بتواند بعد از کنترل ارز و تک‌نرخی شدن آهن، راه‌اندازی بازار مشتقه ارز را به مرحله اجرایی برساند. اما آن چیزی که مشخص است، دولت چاره‌ای جز حرکت به سوی اقتصاد بازار ندارد تا بتواند بخشی از چالش‌ها را مرتفع کند.
درخصوص راه‌اندازی ابزارهای مالی جدید در بورس کالا چه برنامه‌هایی در دست اقدام است؟
در چند وقت اخیر معاملات آپشن سکه راه‌اندازی شد. برای ذرت هم تا آخر سال ابزار معاملاتی قرارداد آتی را اجرایی می‌کنیم. راه‌اندازی قرار داد آتی برای سایر محصولات هم در حال بررسی است تا با راه‌اندازی آن معاملات در مسیر تازه‌تری برای عرضه و تولید‌کنندگان حرکت کند. افزون بر این اولین محموله ذرت وارداتی هم در قالب گواهی سپرده انجام شد که برای فعالان و معامله‌گران این بخش تحول خوبی را به وجود آورده است. به هر حال بورس کالا سعی می‌کند تا با استفاده از حداکثر پتانسیل از ابزارهای معاملاتی برای همه محصولات و بازارها استفاده کند تا در نهایت معاملات با حداکثر شفافیت انجام شود.
پذیرش انبارهای کالایی یکی از سیاست‌های است که در سال‌های اخیر توسعه خوبی پیدا کرده، آیا از روند آن راضی هستید؟
پذیرش انبارهای کالایی از جمله راهبردهایی است که به صورت ویژه در بورس کالا اجرایی می‌شود و در آینده نیز با حساسیت‌های بیشتری انبارهای کالایی پذیرش خواهند شد. در حال حاضر تعداد انبارهای کالایی که تا به روز گذشته در بورس کالا، پذیرش شده 80 انبار در سراسر ایران است و این روند برمبنای برنامه‌ریزی‌ها و سیاست‌های راهبردی ادامه دار خواهد بود. باید به این مساله توجه کنیم که توسعه بازارهای کالایی از طریق انبارها شکل می‌گیرد و به همین دلیل بورس کالا با نگاه ویژه‌ای برای اجرای این سیاست گام برخواهد داشت. از سوی دیگر قصد داریم تا انبارهای خارج از ایران را هم فعال‌تر کنیم. در همین راستا با استفاده از انبارهای منطقه آزاد اروند ارتباط خود را با کشور عراق جدی‌تر دنبال کرده‌ایم و هدف‌های صادراتی را با استفاده از این انبارها به مقصد عراق اجرایی می‌کنیم.
تقویت ارتباط بورس کالای ایران با بورس‌های کشورهای آسیای‌میانه که از چند سال پیش آغاز شده در چه شرایطی قرار دارد؟
اخیرا بورس کالای ایران با بورس ارمنستان به یک توافق تازه دست پیدا کردند و از آنجایی که نخست‌وزیر سابق این کشور، رییس تشکل اورآسیاست، می‌توانیم از ظرفیت‌های ارمنستان به نفع خودمان به خوبی استفاده کنیم. هرچند به دلیل ساختارهای اقتصاد کمونیستی در این بخش از منطقه جغرافیایی فعالیت با این‌گونه کشورها کمی پیچیده است و به همین خاطر باید ملاحظات خاصی را رعایت کنیم. البته باید برای تقویت حضور و تعاملات با بورس‌های این منطقه با روسیه نیز تعامل‌های قوی‌تری داشته باشیم تا راه‌های تازه‌تری برای ورود ایران به منطقه باز شود. البته باید اذعان داشت که بعضی از کشورهای این منطقه از استقلال و قدرت خوبی برخوردار هستند که می‌توانیم از این فرصت‌های مناسب نیز به خوبی بهره ببریم و تنها به تقویت ارتباط با روسیه متکی نباشیم.
برنامه عرضه شکر به صورت سلف یکی از اهداف بورس کالاست، این برنامه در حال حاضر به کجا رسیده است؟
به صورت طبیعی همیشه در شش ماه ابتدایی سال مشکل شکر در بازار وجود دارد به همین خاطر بورس کالا این پیشنهاد را داده است که از ماه‌های دی و بهمن، شکر را به صورت سلف عرضه کند.
در این شرایط همه می‌توانند وارد این بازار شوند و بعد از آن ما می‌توانیم یک ارزیابی دقیق داشته باشیم که چقدر شکر در کشور وجود دارد و چقدر باید وارد شود. در سویی دیگر این اتفاق باعث خواهد شد تا برنامه‌ریزی‌های تولید و عرضه هم استاندارد شود.
به همین خاطر با استفاده از سلف می‌توانیم همه اتفاق‌ها بالا را شکل دهیم. البته نیاز است تا پیش‌نیاز‌های قانونی هم اصلاح شود تا تولید‌کنندگان و عرضه‌کنندگان بدون مشکل خاصی وارد این بازار شوند.
این یک واقعیت است که در دنیا، استفاده از ابزارهای مشتقه روز‌به‌روز جایگاه بهتری پیدا کرده‌اند و در ایران نیز ما باید به این سمت حرکت کنیم. با سیاست‌های دستوری نمی‌توان بازار را کنترل و هدایت کرد و این گونه سیاست‌ها مقطعی جواب خواهد داد.
