افزایش قیمت بنزین، تکانه تورمی ۳ تا ۵ درصد دارد

به گزارش پایگاه اطلاع رسانی بازارهای مالی(ایستانیوز)،براساس تصمیمی که در شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران سه قوه گرفته شد، قیمت بنزین از جمعه افزایش یافت و سهمیه‌بندی شد. به‌این‌ترتیب 60 لیتر بنزین سهمیه‌ای به قیمت 1500 تومان و بنزین آزاد 3000 هزار تومان ارائه می‌شود.

 

اگر قرار بر بررسی ماجرا باشد، اصل این راهبرد، راهبرد منطقی و عقلانی است. اینکه قیمت حامل‌های انرژی باید تغییر کند. چراکه در حالت فعلی دهک پردرآمد 20 برابر دهک کم‌درآمد از یارانه پنهان بهره‌مند می‌شدند. بنابراین کسی نقدی به اصل ماجرا ندارد.

 

کشور طی این مدت مدام با مشکلات مهمی مواجه شد. به دلیل قیمت ارزان سوخت، شاهد قاچاق شدید سوخت و گازوئیل در کشور بودیم. اصلاح مصرف الگوهای انرژی لازم بود. همچنین هم با به هم خوردن تعادل قیمتی، الگوی بهینه هم دستخوش تغییراتی شده بود. به‌هرحال زمانی که قیمت دلار از 3500 تومان به 11 هزار تومان می‌رسد، الگوها و تعادل قیمتی به هم می‌خورد. همه این‌ها نشان می‌دهد که افزایش قیمت و سهمیه‌بندی بنزین، راهبرد درستی بود اما ازنظر من شروع آن، منطقی درستی در شرایط کنونی نداشت.

 

اگر من جای دولتمردان بودم، حداقل قیمت بنزین، یعنی همان قیمت سهمیه‌بندی شده را دست‌کاری نمی‌کردم و اجازه می‌دادم که مصارف متعارف همان قیمت باقی بماند. یعنی مثلاً مصرف 60 لیتر بنزین مصرف متعارف است. این مقدار را به همان قیمت گذشته و هزار تومان ارائه می‌دادم، اما مصارف مازاد را با افزایش قیمت تصاعدی در نظر می‌گرفتم.

 

به اعتقاد من، این اشتباهی بود که دولت انجام داد. دولت حداقل قیمت را افزایش داد و به 1500 تومان رساند. این در حالی است که همین افزایش قیمت 50 درصدی مصرف متعارف خودش تکانه تورمی ایجاد خواهد کرد. امسال پیش‌بینی می‌شد تورم بدون هیچ‌گونه تکانه‌ای 33 تا 34 درصد باشد. اما این ماجرا بین 3 تا 5 درصد تکانه تورمی در بر خواهد داشت. اما اگر دولت حداقل مصرف را با افزایش قیمت همراه نمی‌کرد، این تکانه تورمی زیر دو درصد می‌شد.

 

هیچ استدلالی برای افزایش قیمت مصرف متعارف مطرح نشده است و من هم نمی‌دانم چرا این‌طور شده است. اما گام اول اشتباه برداشته شد. از طرفی هم همین چند نرخی شدن بنزین، آغازگر رانت و فساد خواهد بود. دولت باید کاری کند که اجازه رانت داده نشود.

 

اما می‌بینیم که به‌طور مثال برای تاکسی‌های اینترنتی سهمیه‌ای در نظر گرفته است. این ماجرا خودش منبع سو استفاده خواهد بود. چراکه احتمالاً افراد زیادی خودشان را در این لیست قرار خواهند داد تا بتوانند از این سهمیه استفاده کنند. استفاده از سهمیه نه برای کار با ماشین، بلکه برای خریدوفروش بنزین است.

 

بنابراین، شروع این دست از سیاست‌های چند نرخی، بدون اینکه داده‌ها و بانک اطلاعاتی قوی وجود داشته باشید، موجبات سواستفاده خواهد بود.

 

از طرفی هم دولت در ادامه طرح افزایش قیمت و سهمیه‌بندی بنزین، طرح حمایت معیشتی را عنوان می‌کند. اما هنوز معلوم نیست چه میزان از درآمد حاصله از افزایش قیمت سوخت به یارانه نقدی تعلق خواهد گرفت و چه بخشی از آن قرار است کسری بودجه سال آینده را پوشش دهد. اینکه کل درآمد به یارانه تعلق بگیرد، امکان‌پذیر نیست چراکه دولت برای پوشش کسری بودجه‌اش به اصلاح قیمت انرژی احتیاج داشت.

 

دولت می‌گوید برای این طرح حمایتی 18 میلیون خانوار از 24 میلیون خانوار را تحت پوشش قرار می‌دهد، اما هنوز هم اینکه این خانوارها چطور شناسایی می‌شوند مطرح است.

 

آنچه مشخص است، این است که افزایش قیمت بنزین، تکانه تورمی ایجاد خواهد کرد. شاید دولت با طرح حمایتی قصد در جبران آن دارد، اما پرداخت یارانه در مقابل افزایش قیمت به چشم نمی‌آید. آنچه مردم در اقتصاد رفتاری خودشان مدنظر قرار می‌دهد همین افزایش قیمت است. همچنین این طرح حمایتی نمی‌تواند مقابل تکانه تورم را بگیرد.